Bão sau lưng nhưng vệ tinh báo thời tiết tốt !

Từ năm 2011, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) triển khai dự án "Hệ thống quan sát tàu cá, vùng đánh bắt và nguồn lợi thủy sản bằng công nghệ vệ tinh Movimar" (gọi tắt là dự án Movimar) với tổng kinh phí 14,5 triệu euro từ nguồn vốn ODA do chính phủ Pháp tài trợ cho 3.000 tàu cá của 28 tỉnh, thành ven biển trong cả nước. Thực tế, dự án tiền tỉ này không phát huy hiệu quả.

Chuyên gia người Pháp (thứ ba từ phải qua) hỗ trợ lắp đặt vệ tinh Movimar cho một tàu cá ở Phú Yên Ảnh: HỒNG ÁNH

Báo bão sai, đo tốc độ trật

Tỉnh Phú Yên đã có 94 tàu cá khai thác xa bờ được lắp đặt thiết bị vệ tinh Movimar. Hiện ngư dân trong tỉnh đang sửa sang lại tàu thuyền để chuẩn bị cho vụ đánh bắt mới nhưng không ít bà con đã tháo thiết bị này ra khỏi tàu.

"Trong cuộc họp nghiệp đoàn nghề cá mới đây, nhiều ngư dân đề nghị trả lại thiết bị vệ tinh cho nhà nước nhưng Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản không nhận nên chưa trả được" - ông Phan Thuẫn, Chủ tịch Nghiệp đoàn nghề cá phường 6, TP Tuy Hòa, cho biết.

Mỗi thiết bị vệ tinh lắp đặt trên tàu cá có giá 65 triệu đồng với chức năng nhận các bản tin khí tượng, cảnh báo bão; hiển thị thông tin về tốc độ và hướng đi của tàu. "Thiết bị thường gây nhiễu, mỗi khi mở lên thì máy tầm ngư "đứng hình", không thể dò tìm được luồng cá" - ông Võ Ðường, chủ tàu PY-90019-TS ở phường 6, TP Tuy Hòa, than phiền.

Còn ông Ðỗ Như Quá, chủ tàu PY-92549-TS, kể: Ðang khai thác cá ngừ đại dương trên vùng biển Trường Sa thì nhận được điện từ gia đình báo ra cho biết có bão ở gần đảo Trường Sa Lớn. Trong khi đó, thiết bị Movimar lại chẳng nói gì. "Bão ngay sau lưng mà họ bảo là không có, còn nói thời tiết tốt nữa chứ. Cũng may lúc đó cứ chạy đại để tránh bão, nếu không chẳng biết hậu quả ra sao" - ông Quá kể.

Tại tỉnh Khánh Hòa, có 120 máy Movimar được lắp đặt, phục vụ cho khoảng 300 tàu cá. Cũng giống như tỉnh Phú Yên, nhiều ngư dân cho biết hệ thống báo bão của máy không thông báo kịp thời.

Ông Trần Văn Ðạt, ngư đội trưởng Ngư đội Song Tử Tây (Hội Nghề cá tỉnh Khánh Hòa), than thở: Khi có bão, máy không báo được vị trí, hướng gió, tốc độ của bão nên ngư dân không thể chủ động được cách phòng tránh. Có máy Movimar nhưng đa số bà con phải dựa vào hệ thống radio, máy thu phát tầm xa Icom do đài duyên hải khu vực cung cấp.

Tại tỉnh Ninh Thuận, theo Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản, qua phản ánh của một số ngư dân thì hệ thống báo tốc độ của máy Movimar… có vấn đề.

"Chúng tôi nhiều lần kiểm tra tốc độ của tàu trên máy định vị do bà con sử dụng từ trước đến nay với tốc độ thể hiện trên máy Movimar thì không khớp nhau. Máy Movimar luôn báo tốc độ tàu thấp hơn nhiều so với thực tế" - ngư dân Nguyễn Hải, ở phường Ðông Hải, TP Phan Rang - Tháp Chàm, cho biết.

Ngư dân tỉnh Phú Yên tháo thiết bị vệ tinh Movimar khỏi tàu cá Ảnh: HỒNG ÁNH

Ngư dân "được voi đòi tiên"!?

Trước vấn đề này, ông Nguyễn Hữu Vinh, Chi cục trưởng Chi cục Khai thác - Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh Phú Yên, cho rằng ngư dân phản ánh thiết bị vệ tinh Movimar kém hiệu quả là không đúng.

"Họ nghe sắp tới nhà nước có hỗ trợ thiết bị vệ tinh mới cho ngư dân nên nói như vậy. Thiết bị mới có thể định vị tàu cá nhằm xác định chuyến biển để hỗ trợ cho ngư dân mà không cần phải vào đảo ký giấy xác nhận, trong khi thiết bị vệ tinh Movimar không cho xác định chuyến biển nên ngư dân mới nói thiết bị Mivimar kém để trả lại. Ngư dân "được voi đòi tiên" thôi" - ông Vinh phát biểu.

Trong khi đó, bà Lê Thị Tuyết Dung, Giám đốc Ðài Thông tin duyên hải Phú Yên (đơn vị lắp đặt thiết bị vệ tinh Movimar), cho rằng đơn vị của bà chỉ lắp đặt và đã được Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh Phú Yên nghiệm thu. Quản lý sử dụng thế nào là trách nhiệm của chi cục này.

Ông Võ Khắc Én, Trưởng Phòng Quản lý Khai thác của Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh Khánh Hòa, cho biết đã nghe ngư dân phản ánh về tình trạng thiết bị Movimar kém hiệu quả.

"Qua kiểm tra, máy quan sát, liên lạc, báo ngư trường đều hoạt động tốt, chỉ có hệ thống báo bão không hoạt động. Chi cục đã báo cho Trung tâm Quan sát tàu cá (thuộc Tổng cục Thủy sản) và được trung tâm này cho biết do chưa kích hoạt phần mềm của hệ thống nên các tàu cá chưa sử dụng được(?!). Hiện tàu cá ở tỉnh Khánh Hòa đã được khắc phục sự cố" - ông Én nói.

Do chưa quen!

Ông Nguyễn Tri Phương, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Phú Yên, cho biết trước phản ánh của ngư dân, Tổng cục Thủy sản đã yêu cầu sở kiểm tra lại tính hiệu quả trong sử dụng thiết bị vệ tinh Movimar. Ông Phương nói: "Có lẽ ngư dân chưa quen sử dụng máy mới nên hiệu quả thấp. Sở sẽ chỉ đạo Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản và Ðài Thông tin duyên hải Phú Yên tập huấn lại cho ngư dân".