Vào năm 2006, có 238 ha rừng phòng hộ Dầu Tiếng đã phải "hy sinh" cho Nhà máy xi măng (NMXM) Fico Tây Ninh (giai đoạn 1). Giờ đây, NM này đang vào giai đoạn chuẩn bị “phá” thêm 365 ha rừng phòng hộ.

 Theo tìm hiểu, giai đoạn 1 NMXM Fico Tây Ninh (xã Tân Hòa, H.Tân Châu) do Công ty CP xi măng Fico Tây Ninh làm chủ đầu tư được khởi công từ tháng 11.2006 và chính thức hoàn thành vào tháng 10.2009. Việc thực hiện dự án chia thành nhiều giai đoạn. Thực tế trước đó, năm 2004, UBND tỉnh có Quyết định 348 cho chuyển đổi trên 79 ha đất lâm nghiệp sang đất chuyên dùng để thực hiện dự án xây dựng NMXM Fico Tây Ninh. Tiếp đến, từ 2006 - 2009, UBND tỉnh Tây Ninh tiếp tục cho chuyển đổi và giao tổng cộng trên 238 ha đất rừng phòng hộ để triển khai xây dựng NM và khai thác mỏ đá. Hiện, NMXM Fico Tây Ninh đang tiến hành các hoạt động khai thác mỏ đá trên diện tích 80 ha (trong số 238 ha nêu trên) nằm trên khu vực rừng phòng hộ. Ngoài ra, các diện tích còn lại được xây dựng hạ tầng cơ sở và khu NM. Một người dân xã Suối Ngô (H.Tân Châu) nói: "Lợi ích từ NM sản xuất xi măng đối với người dân chưa thấy đâu, nhưng trước mắt thì đường sá bị phá nát, tai nạn giao thông thường xuyên diễn ra do những đoàn xe chuyên chở nguyên vật liệu ra vào (ngang qua địa bàn xã Suối Ngô - PV) NM".

Chiều 9.10, trao đổi với chúng tôi, ông Lê Minh Thuần, Giám đốc Ban Quản lý (BQL) khu rừng phòng hộ Dầu Tiếng (Sở NN-PTNT Tây Ninh) khẳng định, toàn bộ diện tích 238 ha rừng đã giao xây dựng NMXM Fico Tây Ninh chính là đất thuộc rừng phòng hộ Dầu Tiếng trước đây. Theo ông Thuần, rừng phòng hộ Dầu Tiếng có từ rất lâu đời và là rừng nguyên sinh, có giá trị về nhiều mặt: “Hiện khu rừng có diện tích hơn 29.000 ha vẫn đang giữ vai trò rất tốt trong việc đảm bảo chức năng phòng hộ đối với hồ thủy lợi Dầu Tiếng. Nếu mất rừng này thì sẽ ảnh hưởng rất xấu đến hoạt động của hồ Dầu Tiếng và dễ xảy ra nhiều nguy cơ khác đi kèm sau đó”.

Theo số liệu của BQL khu rừng phòng hộ Dầu Tiếng, thời điểm trước năm 2007, rừng ở đây có diện tích trên 34.359 ha. Tuy nhiên, theo số liệu mới nhất (vào tháng 9.2012), quy hoạch rừng của UBND tỉnh Tây Ninh, rừng phòng hộ Dầu Tiếng giảm còn 29.555 ha. 

Chuẩn bị “xẻ” thêm 365 ha rừng nguyên sinh

Việc bảo vệ rừng phòng hộ trở thành mục tiêu chung của quốc gia, nhưng mới đây UBND tỉnh Tây Ninh đã có Tờ trình số 1330 ngày 29.6.2012 trình HĐND tỉnh thông qua Báo cáo quy hoạch phát triển rừng tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2011-2020. Tờ trình nêu rõ diện tích đưa ra ngoài quy hoạch lâm nghiệp tổng cộng 468 ha, trong đó có đến 420 ha thuộc rừng phòng hộ Dầu Tiếng. Trong số 420 ha này sẽ cắt 365 ha để thực hiện dây chuyền 2 NMXM Fico Tây Ninh (gồm khu khai thác mỏ, băng tải, băng chuyền, trạm đập, bãi chứa đất sét 1, 2 theo phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ). Sau tờ trình này, ngày 24.9.2012, UBND tỉnh Tây Ninh ban hành Quyết định 1837 về việc phê duyệt về quy hoạch và phát triển rừng giai đoạn 2011 - 2020, trong đó sẽ "xóa sổ" thêm 420 ha đất rừng phòng hộ Dầu Tiếng. Thông tin này như một cú sốc lớn đối với người dân và cán bộ tỉnh Tây Ninh. Ông Thuần cho biết thêm: “Chúng tôi là cơ quan cấp dưới thì phải thi hành quyết định của cấp trên. Nhưng thực sự trong thâm tâm tôi thấy rằng phá rừng nguyên sinh, nhất là rừng phòng hộ để phát triển công nghiệp thì hậu quả sẽ rất lớn và phải trả giá ngay trước mắt”.

Đúng như lời ông Thuần nói, ngay từ sáng sớm nhóm PV chúng tôi trên đường đến xã Suối Ngô (H.Tân Châu) đã thấy nơi đây đang bị ngập lụt, hàng trăm căn nhà dân bị chìm trong nước. Nhiều điểm trên đường ĐT785 bị ngập và sạt lở nghiêm trọng. Trường tiểu học Suối Ngô C phải cho học sinh nghỉ học vì bị ngập sâu trong nước trên 1 m do ảnh hưởng từ lượng nước hồ Dầu Tiếng tràn về. Ông Thuần nói: “Hàng chục năm nay ở đây chưa bị ngập như vậy bao giờ. Hậu quả trước mắt là đây, nước từ đầu nguồn đổ về, nếu không có rừng phòng hộ thì không những đầu nguồn bị ngập mà hạ nguồn sông Sài Gòn cũng bị ngập theo”.

Có mặt tại khu rừng phòng hộ Dầu Tiếng nơi 365 ha rừng sắp biến mất, chúng tôi ghi nhận sự phong phú đa dạng của thảm thực vật tại đây. Hiện tại, trong khu rừng còn rất nhiều loài cổ thụ có giá trị như: giáng hương, sao, dầu… có tuổi đời đến gần trăm năm. Theo BQL, hiện 365 ha rừng dự kiến quy hoạch giao cho NMXM Fico Tây Ninh nằm hoàn toàn trong khu vực rừng phòng hộ, còn nguyên thủy. Trước đây, nhiều đơn vị đến khảo sát và thăm dò và đã phát hiện trong khu vực này (thuộc tiểu khu 40 và 41) có mỏ đá với trữ lượng lớn.

Để làm rõ hơn, chiều qua, chúng tôi đến NMXM Fico Tây Ninh để tìm gặp lãnh đạo, nhưng bảo vệ cho biết lãnh đạo không có trong NM.