Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng, công tác GPMB là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng lớn đến tiến độ hoàn thành các dự án mở rộng QL1, QL14. Nhiều tỉnh đã tích cực triển khai, huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc, nhưng cũng còn không ít địa phương thiếu quyết liệt, khối lượng mặt bằng được bàn giao thấp. “Vốn đã được bố trí đầy đủ, thời tiết đang rất thuận lợi, giờ không GPMB để thi công thì lỡ mất thời cơ, tiến độ công trình sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng”, Bộ trưởng nói.
Qua số liệu tổng hợp của Bộ GTVT, một số địa phương có tiến độ GPMB tốt như: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam… Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều tỉnh trì trệ, khối lượng bàn giao mặt bằng không đáng kể như: Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Hậu Giang, Gia Lai…
Liên quan đến vấn đề này Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đặt câu hỏi: Vì sao có tỉnh triển khai đạt gần 90% khối lượng GPMB, nhưng vẫn có nhiều địa phương số liệu bàn giao vẫn gần như bằng không, thậm chí chưa có phương án cụ thể? Các dự án đến nay mới giải phóng được khoảng 30% là quá thấp, không thể chấp nhận được. Nhiều địa phương tuyên bố cuối 2013 hoàn thành, vậy vì sao không thực hiện đúng cam kết? Trách nhiệm này thuộc về ai phải làm rõ và truy đến cùng.
Học tập điểm sáng Hà Tĩnh
Một trong những địa phương triển khai tích cực và hiệu quả nhất công tác GPMB trên tuyến QL1 là Hà Tĩnh. Ông Trần Minh Kỳ, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh cho biết, kể cả các dự án BOT, đến nay tỉnh đã bàn giao mặt bằng được 88km. Chỉ còn lại 12km do vướng mắc về nguồn gốc đất còn tồn lại. “Lãnh đạo tỉnh đang tiến hành đối thoại với dân, giải thích cặn kẽ hợp tình hợp lý để người dân sớm bàn giao mặt bằng. Hà Tĩnh quyết tâm ngay trong năm 2013 sẽ bàn giao hết số mặt bằng còn lại”, ông Kỳ khẳng định.
Lý giải việc triển khai hiệu quả công tác GPMB, ông Kỳ cho biết, từng đồng chí cán bộ từ cấp tỉnh đến xã đều được giao nhiệm vụ sâu sát với dân. Cán bộ nào có gia đình, người thân không chấp hành phải có trách nhiệm vận động thuyết phục đến cùng. Nếu người nhà cán bộ mà không chấp hành làm sao dân theo được. “Triển khai đồng bộ như vậy mà nhiều khi còn gặp khó khăn, còn cứ thờ ơ, không quyết liệt thì chắc chắn sẽ tắc và chẳng biết lúc nào mặt bằng mới thông được”, ông Kỳ nói.
Biểu dương Hà Tĩnh đã triển khai hiệu quả công tác GPMB QL1, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, đây là điểm sáng, là bài học quý báu mà các tỉnh còn đang chậm học tập, vận dụng vào địa phương mình. Chỉ khi quyết liệt, làm vì trách nhiệm và cái tâm trong sáng của mình thì GPMB mới trôi được.
Ninh Thuận và danh hiệu xấu xí
Một trong những địa phương GPMB trì trệ nhất phải kể tới tỉnh Ninh Thuận. Dự án mở rộng QL1 đi qua địa bàn tỉnh chỉ hơn 17km với hơn 760 hộ bị ảnh hưởng, không có hộ tái định cư tập trung, nhưng đến nay khối lượng GPMB bàn giao không đáng kể. Theo lãnh đạo UBND tỉnh Ninh Thuận, tỉnh đang cố gắng từ nay đến cuối năm mới kiểm kê xong.
Bày tỏ sự không hài lòng với sự chậm trễ của Ninh Thuận, Bộ trưởng Đinh La Thăng nói: “Tôi đi tất cả các địa phương không tỉnh nào chậm như Ninh Thuận. Lãnh đạo tỉnh phải xem các cấp trong tỉnh đã vào cuộc chưa hay còn thờ ơ? Trước đây tỉnh đã hứa là cuối năm xong, nay lại báo cáo quý 1/2014. Không làm được phải báo cáo thật với Phó Thủ tướng, không thể khất lần mãi”.
Cũng đồng quan điểm trên, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bức xúc: “Không chỉ GPMB chậm, TNGT của Ninh Thuận cũng thuộc loại cao nhất nước. Các đồng chí lãnh đạo tỉnh phải biết nóng mặt, sốt ruột với điều đó chứ. Có hơn chục cây số mà đến giờ vẫn chưa làm được tí nào thì không thể chấp nhận được”.
Chỉ tiến, không lui
Khẳng định việc chậm trễ trong công tác GPMB QL1, QL14 trách nhiệm đầu tiên thuộc về Chủ tịch UBND và Giám đốc Sở GTVT các tỉnh, Phó Thủ tướng yêu cầu tất cả các địa phương, Bộ, ngành, phải xác định rõ nhiệm vụ chính trị của mình để làm tốt lời hứa trước Đảng, trước dân. Các địa phương làm chậm phải tự kiểm điểm nghiêm khắc, cả hệ thống chính trị đã vào cuộc chưa, hay còn lơ là. Ai không làm được thì xin rút, đừng làm lãnh đạo nữa.
“Tôi nhắc lại một lần nữa, mục tiêu sẽ không thay đổi, chỉ có tiến chứ không được phép bàn lui. Cơ bản trước Tết Âm lịch 2013, các địa phương phải bàn giao hết mặt bằng QL1, QL14. Chỉ còn lại số ít còn vướng mắc mới để lại quý I/2014”, Phó Thủ tướng nói.