Nhà máy giấy của Trung Quốc ở Hậu Giang: Đừng vẽ những điều tốt đẹp!

>> Tổng thư ký VACNE trình bày “Bài học kinh nghiệm thực tiễn về phòng ngừa ứng phó sự cố môi trường” tại Hội nghị của Liên đoàn các tổ chức kỹ thuật ASEAN >> Quảng Ninh: Hai cây đầu tiên của huyện Hải Hà được công nhận Cây Di sản Việt Nam >> 10 phát ngôn ấn tượng của bà Mai Kiều Liên, nữ doanh nhân được vinh danh trong Top Phụ nữ quyền lực nhất châu Á >> Lãnh đạo của Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam tham gia Hội thảo về kinh nghiệm đọc sách khoa học >> Lãnh đạo của VACNE giảng bài tại Hội nghị tập huấn cho cộng đồng Công giáo về bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu

Ngày 23-6, Công ty TNHH Giấy Lee & Man Việt Nam (thuộc Tập đoàn Lee & Man Paper Hồng Kông - Trung Quốc) tổ chức buổi họp báo tại nhà máy đặt ở thị trấn Mái Dầm, huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang.

Nhiều hạng mục trong nhà máy vẫn đang được xây dựng

Không dùng chất xút?

Ông Chung Wai Fu, tổng giám đốc công ty này, cho biết những công nghệ và thiết bị sử dụng trong quá trình sản xuất giấy của nhà máy đều nhập từ châu Âu. Trong đó, phải kể đến quy trình công nghệ đạt chuẩn trước khi xả thải ra môi trường. Cụ thể, nước thải từ nhà máy có chỉ số COD (nhu cầu ôxy hóa học) nhỏ hơn hoặc bằng 5.000 mg/lít, BOD (lượng các chất thải hữu cơ trong nước có thể bị phân hủy bằng các vi sinh vật) nhỏ hơn hoặc bằng 2.500 mg/lít, SS (chất rắn lơ lửng) nhỏ hơn hoặc bằng 2.500 mg/lít. Nhưng khi qua công nghệ xử lý của nhà máy thì độ pH chỉ từ 6-9, COD chỉ 60 mg/lít và SS chỉ khoảng 10 mg/lít.

“Nước thải được xử lý đạt trên tiêu chuẩn loại A theo quy định. Điều đặc biệt là chúng tôi không hề dùng chất xút (NaOH) trong suốt các quá trình sản xuất giấy. Tại điểm xả thải có xây bể chứa và có ổng xả thải nổi trên mặt đất. Mọi người dân hoặc cơ quan, ban, ngành đều có thể đến đây tham quan và lấy mẫu thử về kiểm tra. Chúng tôi không lén lút xả thải không đạt chuẩn ra môi trường. Tại đây còn đặt trạm quan trắc kết nối với Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hậu Giang để nơi này giám sát, theo dõi” - ông Chung Wai Fu khẳng định.

Tuy nhiên, tài liệu mà phía công ty cung cấp cho báo chí lại cho thấy trong công đoạn xử lý nước thải có sử dụng xút với liều lượng cao nhất khoảng 1 tấn/ngày. Ngoài ra, nhà máy sản xuất bột giấy tẩy trắng có sử dụng chất xút với lượng khoảng 215 tấn/ngày... Về vấn đề này, ông Chung Wai Fu thanh minh: “Giai đoạn 2 và 3 sẽ sản xuất giấy chứ không phải bột giấy. Chúng tôi đã đầu tư công nghệ hiện đại và sẽ không dùng chất xút. Riêng việc xử lý nước thải có sử dụng xút để trung hòa pH khi cần thiết. Chúng tôi có xây bờ đê cao hơn 2 m để tránh sự cố tràn nước thải ra ngoài sông Hậu...”.

Thế nhưng, khi các phóng viên yêu cầu phía công ty cung cấp tổng lượng hóa chất/năm dùng trong sản xuất thì lãnh đạo công ty này cho biết chưa tập hợp được và sẽ trả lời qua email.

Chưa hoàn chỉnh báo cáo tác động môi trường

Liên quan đến báo cáo đánh giá tác động môi trường của nhà máy giấy đã cũ (từ năm 2008), ông Chung Wai Fu cho biết vào năm 2014, công ty đã làm lại báo cáo này và có gửi cho các ngành chức năng liên quan. Nhưng trên thực tế, đây mới là bản báo cáo rời rạc từng phần trong toàn bộ dự án: nhà máy điện, nhà máy xử lý nước thải... chứ không phải là báo cáo tổng thể. “Chúng tôi đang tiến hành gom lại thành một để dễ dàng đánh giá” - ông Chung Wai Fu phân trần.

Vì vậy, nhiều người đặt nghi vấn tháng 7 này, nhà máy đã đi vào vận hành thử nghiệm mà báo cáo đánh giá tác động môi trường chưa hoàn chỉnh, liệu có ổn hay không? Điều đáng nói ở đây, hoạt động sắp tới của nhà máy là sản xuất giấy cứng bao bì từ việc tái chế giấy. Để có nguồn nguyên liệu, công ty phải nhập những giấy phế liệu từ nước ngoài.

Trong khi đó, PGS-TS Lê Anh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu biến đổi khí hậu - Trường ĐH Cần Thơ, cho biết khi xử lý bột giấy hoặc tái chế giấy, nước thải từ nhà máy sẽ có rất nhiều hóa chất độc hại khác nhau, gồm các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi như tecpen, rượu, phenol, metanol, acetone, chloroform, methyl ethyl ketone; chất tẩy rửa và bề mặt; thuốc nhuộm và bột màu; axít và dung dịch kiềm. Nước thải từ xử lý giấy rất giàu các chất thiol, sulfur dioxide, sulfite và mùi hôi thối sulfuric mạnh mẽ đối với nước thải. Ngoài ra, nước thải từ công nghiệp tái chế giấy cũng chứa các sợi và nhựa từ giấy đã qua sử dụng, chế biến. Nước thải cũng chứa chất tẩy trắng như hydrogen peroxide, chlorine dioxide và xút. Các chất ô nhiễm khác bao gồm cao lanh, canxi cacbonat, talc và titan dioxite...

Theo cung cấp từ phía công ty, nếu nhà máy sản xuất giấy cứng bao bì vận hành sẽ lấy nước từ sông Hậu khoảng 20.000 m3/ngày trong khi nguồn nước ngọt sông Cửu Long đang khan hiếm dần do những nguyên nhân biến đổi khí hậu, chuỗi đập thượng nguồn và nhu cầu sử dụng. Khi nhà máy giấy và bột giấy vận hành vừa tiêu thụ rất nhiều nước vừa làm ô nhiễm nguồn nước nên hoàn toàn bất lợi về mặt môi trường và các hệ sinh thái chung quanh. “Nước thải của nhà máy sẽ đe dọa nghiêm trọng nguồn lợi thủy sản tự nhiên và nuôi trồng khu vực sông Hậu” - ông Tuấn khẳng định.

Đồng quan điểm, thạc sĩ Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia nghiên cứu độc lập về sinh thái ĐBSCL, nhận định: “Nguồn lợi thủy sản ở ĐBSCL gấp 8 lần so với đồng bằng sông Hồng và chiếm 50% sản lượng thủy sản cả nước. Nếu nước thải từ sản xuất giấy xử lý không đạt chuẩn, lén lút xả thải và không quan trắc thì chắc chắn ảnh hưởng đến nơi này. Từ đây, nguồn nước sông Hậu cấp cho TP Cần Thơ cũng bị ảnh hưởng”.

Tuy nhiên, khi phóng viên đặt câu hỏi liên quan đến vấn đề xả thải của nhà máy Lee & Man Việt Nam với lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hậu Giang thì vị này lại lặng lẽ rời khỏi buổi họp báo.