Quảng Nam: Cuộc sống chìm trong lòng hồ thuỷ điện

Sống lưỡng cư

Thuỷ điện Sông Tranh 2 đã chặn dòng tích nước từ tháng 3.2007, mặc dù còn nhiều hộ dân chưa được di dời ra khỏi lòng hồ.

Cả cuộc sống của họ giờ đây cũng chìm ngập trong lòng hồ thuỷ điện Sông Tranh 2. Bà Trương Thị Kim Lan - một trong 18 “khổ chủ” - không nén được nỗi bất bình: “Phương án đền bù giải toả quá thiệt thòi cho chúng tôi, kiểm kê áp giá từ năm 2005, đến nay mới chi trả tiền bồi thường, ai mà chịu nổi. Nhà nước bình thường còn tính trượt giá, huống chi chúng tôi phải di dời nhường đất đai nhà cửa hàng mấy chục năm nay mà ra đi. Huyện lại chẳng hề ra quyết định thu hồi đất cho mỗi người chúng tôi, mà cứ khăng khăng bắt phải nhận tiền, rồi đi, làm sao chịu thấu. Rồi chủ đầu tư - “ông” Tập đoàn Điện lực VN - cũng chẳng đếm xỉa gì đến việc chúng tôi đang khiếu kiện, chưa di dời, vẫn cứ chặn dòng tích nước đầy hồ để phát điện, làm ngập toàn bộ tài sản của chúng tôi, làm ra cuộc sống khốn khổ của chúng tôi như bây giờ đây”.

Mọi sinh hoạt ngày thường của “xóm lưỡng cư” hết sức cực nhọc, bà Trương Thị Thẩm phải cho con ăn trên ghe.

18 hộ dân kiên quyết không nhận tiền, không di dời, mà ở lại bám trụ để đòi hỏi được đền bù tương xứng, công bằng, cam chịu cảnh “sống chung với nước ngập”.

Toàn bộ nhà cửa, đất đai, vườn tược của họ đều nằm trong lòng hồ đã chặn dòng tích nước, nên nước lên nước xuống, rút ra rút vào thường xuyên và trôi nổi như ốc đảo giữa 4 bề nước vây bởi đường sá, điện đóm, giao thương với bên ngoài đều đã bị nước hồ cắt đứt.

Bà Bùi Thị Điệp vẫn níu kéo ở lại nhà, ông Phan Văn Bửu phải cố đưa vợ ra đi tạm lánh.

Những người đàn bà “xóm lưỡng cư” vừa quẫn bách, vừa xót ruột nhìn đám con nít đứa choai choai thì lội nước, đứa nhỏ nhít thì bú mớm trên ghe, nhưng vẫn nói cương quyết “thà chết chứ chúng tôi quyết không rời khỏi đây, chừng nào chưa đòi lại được sự công bằng”.

Em Lê Văn Tuấn lấy nước ngọt về làng để cùng gia đình “bám trụ”.

Em Lê Văn Tuấn - học trò lớp 3 trường Trà Dơn - mỗi ngày bốn bận mò mẫm vượt qua con đường ngập nước đến ngang bụng để đến trường học và hái rau rừng để cầm cự qua ngày. Cậu bé dân tộc Ca Dong này mồ côi cha từ thơ bé, hiện đang sống cùng gia đình người chú ruột cố bám trụ nơi miệng thuỷ thần này. Cùng cảnh ngộ, hàng chục em nhỏ khác cũng đang trong cảnh ngày lội nước đến trường, tối về ngủ trên bể nước mênh mông. Bởi các em không còn sự lựa chọn nào khác khi ba mẹ đang quyết “sống chung với hà bá thuỷ điện” để “tìm công lý”.

Chính quyền bất lực

Riêng đợt mưa lũ tuần vừa qua, toàn bộ 18 ngôi nhà bị chìm sâu, có nhà ngập dưới hơn 15m nước. Những ngôi nhà xây bằng ximăng thì hư hỏng, còn nhà làm bằng gỗ thì trôi nổi tan nát. UBND tỉnh yêu cầu huyện, UBND huyện giao nhiệm vụ cho xã, phải đảm bảo an toàn tuyệt đối tính mạng 18 hộ dân trong đợt mưa lũ.

Lực lượng ứng cứu của xã túc trực để sẵn sàng “cưỡng chế di dời” 18 hộ dân ra khỏi lòng hồ trong đợt mưa lũ vừa qua.

Phó Chủ tịch UBND xã Trà Dơn - ông Hồ Văn Thắng - được biệt phái cùng lực lượng xung kích và thuyền lớn “nằm vùng” để vận động bà con di chuyển và cần thiết thì cưỡng chế bà con ra khỏi làng cũ. “Nhưng bà con không chịu đi. Bà con nói có cái lý của họ, làm sao cưỡng chế được. Nước ngập nhà là do thuỷ điện, không phải do bão lũ, nên mình bó tay không thể cưỡng chế họ được...” - ông Thắng phân trần.

Chỉ đến khi nước lũ đổ về cộng dồn với nước hồ dâng ngập quá sâu, cực chẳng đã, họ phải gói ghém đồ dùng hằng ngày, 11 hộ tìm nhà người thân hoặc thuê nhà bên đường ĐT616 để tá túc, 7 hộ dựng 2 lều bạt ven đường này sống chẳng khác chi cảnh màn trời chiếu đất, vật vạ chờ qua cơn ngập lớn để trở lại làng cũ “tiếp tục chiến đấu”.

Các hộ dân dựng lều ở tạm bên đường, chờ qua cơn nguy hiểm để quay về “tiếp tục chiến đấu”. Ảnh: T.T.Thư

Phó Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My - ông Lê Ngọc Kích - than thở: “Huyện đã làm hết trách nhiệm của mình rồi. Lỗi không phải ở huyện mà do cơ chế. Các quyết định của tỉnh về đền bù giải toả, huyện đã tổ chức thực hiện nghiêm. Bây giờ dân kiện, quá thẩm quyền của huyện, lên tỉnh, tỉnh cũng đã bác đơn. Người dân có quyền khởi kiện ra toà dân sự khi họ cho rằng quyền lợi của họ chưa thoả đáng. Việc còn lại là chờ sự phán xét của toà án”.

Luật sư Bùi Bá Dũng (Văn phòng luật sư Hoàng Hà - Đoàn luật sư Quảng Nam) - người trợ giúp pháp lý cho 18 hộ dân - cho biết: “TAND huyện Nam Trà My đã ra quyết định thụ lý xét xử vụ kiện hành chính đối với UBND huyện và các hộ dân đã nộp án phí. Riêng vụ kiện EVN, TAND huyện sẽ trả lời việc thụ lý trong vòng 7 ngày theo luật định. Chúng tôi cũng đang cân nhắc để làm đơn yêu cầu TAND huyện áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời buộc EVN phải chấm dứt hành vi gây ngập nước, ảnh hưởng đến đời sống và tài sản của người dân”.