Bão từ tăng tốc mạnh

Một lưỡi lửa trên bề mặt Mặt Trời chụp ngày 24/2/2011(Nguồn: roundedoff.com). Chính các khối lửa khổng lồ này gây ra các trận bão từ mạnh tác động đến tận Trái Đất

Với việc một trận bão từ mạnh trung bình sắp xảy ra trong vài ngày tới, chuyên gia bão từ Việt Nam (VN) cảnh báo cần sẵn sàng ngay từ bây giờ cho các trận bão từ cực mạnh dự kiến sẽ dồn dập từ năm 2012 - 2013, theo đó, chắc chắn chúng sẽ ảnh hưởng đến các tín hiệu vệ tinh, điện thoại, internet, các đường tải điện và, nhất là sức khỏe.

Vệ tinh VN chắc chắn bị ảnh hưởng

Giai đoạn 2006 - 2010, mỗi năm chỉ xảy ra dưới 20 trận bão từ. Năm 2010 cũng chỉ có 17 trận. Những năm trước nữa chỉ xảy ra khoảng 10 trận bão từ với cường độ trên dưới 100 nT (nano tesla-đơn vị đo cường độ bão từ).

Tuy nhiên, từ năm 2011, bão từ hoạt động mạnh hơn, chuẩn bị cho chuỗi bão từ hoạt động cực đại vào năm 2012 - 2013, theo chu kỳ 11 năm mà thế giới đã ghi nhận.

Thông thường mỗi năm xảy ra khoảng 10 - 20 trận bão từ, khi mặt trời yên tĩnh. Nhưng vào những năm bão từ hoạt động mạnh, mỗi năm có thể xảy ra 40 - 50 trận bão từ.

PGS.TS Hà Duyên Châu, nguyên Viện trưởng Viện Vật lý Địa cầu (IGG), đưa ra thống kê, từ đầu năm 2011 đến nay, VN cũng như thế giới đã ghi nhận khoảng 20 trận bão từ với cường độ mạnh nhất đạt khoảng 200 - 300nT, nhiều hơn so với những năm trước, cả về số trận và cường độ.

“Càng những tháng về sau, số trận bão từ cũng như cường độ càng tăng”, ông Châu nhận định, “Năm 2012 - 2013 cực đại bão từ có thể vượt 700nT, sẽ ở mức cao nhất được ghi nhận trong lịch sử ngành vật lý địa cầu Việt Nam từ trước đến nay. Trong hai năm này, mỗi năm có thể xảy ra vài trận có cường độ từ 600 - 700nT”.

Bão từ xảy ra với cường độ từ 600 - 700nT sẽ ảnh hưởng rất mạnh đến hoạt động của các vệ tinh, hệ thống truyền tải điện, đường ống dẫn dầu khí, và sức khỏe ...

“Chắc chắn những trận bão từ mạnh xảy ra vào năm 2012-2013 sẽ ảnh hưởng đến vệ tinh Vinasat1 của VN”, ông Châu khẳng định, “Bão từ sẽ ảnh hưởng đến các linh kiện của vệ tinh, thậm chí gây hỏng hóc. Tín hiệu GPS truyền về trái đất sẽ bị sai lệch”.

Năm 1957, hệ thống điện lực ở Canada từng bị hỏng do bão từ. Đặc biệt năm 1989, một trận bão từ đã làm tê liệt hệ thống truyền tải điện cao áp tại Quebec, làm thiệt hại đến hàng tỷ dollar.

Theo số liệu mà ông Châu đưa ra, năm 1989, bão từ đạt cực đại lên đến gần 700nT ở VN. Năm 2001, một trận bão từ được ghi nhận hơn 638nT tại Phú Thụy, Hà Nội.

Người mắc bệnh xương, khớp cẩn thận

Theo ông Châu, cường độ từ 200nT trở nên sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe người, đặc biệt những người mắc bệnh thần kinh, xương, khớp.

Lý do các nhóm bệnh nói trên bị ảnh hưởng bởi bão từ là bởi xương, tim, não có các tế bào mang từ tính. Nói cách khác, những người có tiền sử bệnh tim mạch, thần kinh, các bệnh về xương khớp rất nhạy cảm với bão từ. Nhẹ thì cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng, đau mình mẩy, xương khớp.

Thống kê Liên Xô cũ cho biết số người chết vì bệnh tim mạch tăng 30% vào những năm bão từ hoạt động mạnh so với những năm bão từ hoạt động bình thường.

“Không những vậy, những năm xảy ra nhiều trận bão từ cũng như cường độ mạnh cũng làm tăng 30% số vụ tai nạn máy bay vì bão từ ảnh hưởng đến thần kinh của phi công”, ông Châu cho biết.

PGS.TS Hà Duyên Châu, hiện là nghiên cứu viên cao cấp tại IGG, khuyến cáo những người mẫn cảm với biến thiên từ trường, nhất là những người bị bệnh về thần kinh, tim mạch, khớp cần chú ý cẩn thận hơn trong những ngày có bão từ xảy ra, đặc biệt khi tham gia giao thông hay làm việc trên.