Cảng Hải Phòng trở thành bãi chứa chất thải công nghiệp ?

Cảng Hải Phòng trở thành bãi chứa chất thải công nghiệp ? (ảnh các cơ quan chức năng phát hiện nhập container rác)

Chỉ tính từ đầu năm đên nay, các lực lượng chức năng thành phố đã phát hiện hơn 300 container có dấu hiệu vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường lưu tại các bãi thuộc cảng Hải Phòng (tương đương với số lượng container phế liệu phát hiện trong 2 năm 2008 và 2009).

Liên tiếp trong nhiều ngày của các tháng 6,7 và 8, hàng chục container rác thải nguy hại lẫn tạp chất nhập về qua cảng đã bị phát hiện. Thông thường, các lực lượng chức năng phát hiện mỗi lần khoảng từ 3-4 container rác thải trở lên. Cá biệt, ngày 1/7, tại cảng Đoạn Xá, các lực lượng đã kiểm tra, phát hiện 15 container chứa nhựa phế liệu lẫn nhiều tạp chất chưa qua xử lý được nhập về cảng cách đó 4 tháng, song, doanh nghiệp đứng tên vận đơn vẫn không đến làm thủ tục hải quan và nhận số hàng trên.

Trước đó, ngày 17/6, các đơn vị chức năng cũng đã phát hiện 6 container chứa rác thải lẫn tạp chất nguy hại được vận chuyển từ Hồng Kông về cảng Đình Vũ chờ tái xuất sang nước thứ 3. Khi phát hiện các container có dấu hiệu vi phạm trên, lực lượng chức năng đã liên hệ với các đơn vị nhập khẩu ghi trên vận đơn thì lập tức có công văn từ chối nhận nhận hàng với lý do là hàng không đúng hợp đồng hoặc…gửi nhầm địa chỉ.

Theo thống kê chưa đầy đủ, từ 2003 đên nay, các lực lượng đã phất hiện gần 3.000 container chứa hàng chục nghìn tấn ắc-quy chì phế thải và chất thải công nghiệp các loại nhập trái phép vào các cảng khu vực Hải Phòng. Tuy nhiên, điều đáng nói là việc nhập khẩu rác thải công nghiệp về các cảng diễn ra từ nhiều năm nay, nhưng thành phố vẫn chưa có chế tài và giải pháp hữu hiệu để răn đe, phòng ngừa và xử lý. Việc giải quyết hậu quả của những vi phạm của "sự đã rồi" này đang trở thành gánh nặng cho ngân sách thành phố và tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm môi trường.

Nguyên nhân đẫn đến thực trạng trên là việc nhập khẩu "rác" thải từ các nước tiên tiến về nước thường mang lại lợi nhuận cao khiến không ít doanh nghiệp trong nước tìm cách "lách luật", ngụy trang dưới nhiều hình thức khác nhau với danh nghĩa hợp pháp nhằm thu lợi bất chính. Thủ đoạn vận chuyển, nhập rác trái phép vào nước ta được núp dưới hình thức ký hợp đồng xuất nhập khẩu hoặc tạm nhập tái xuất sang nước thứ 3 với những mặt hàng hợp pháp khi làm thủ tục khai báo, được nguỵ trang rất tinh vi, nhưng thực chất bên trong lại là chất phế thải.

Khi bị phát hiện, các doanh nghiệp trong nước đứng tên hợp đồng thường có công văn từ chối việc nhận hàng. Việc xử lý các đơn vị xuất khẩu chất thải công nghiệp ở nước ngoài khó khả thi. Mặt khác, hệ thống pháp luật về bảo vệ môi trường trong lĩnh vực xuất, nhập khẩu hàng hoá chưa rõ ràng và việc triển khai còn lúng túng. Việc xử lý hành vi nhập hàng vi phạm pháp luật bảo vệ môi trường trên thực tế mới chỉ dừng ở xử phạt hành chính với số tiền quá nhỏ so với lợi nhuận thu được nên doanh nghiệp thuờng tái phạm. Rõ ràng, kẽ hở trong quy định “tạm nhập tái xuất” đang bị các doanh nghiệp lợi dụng, khai thác để kiếm lời bất chính.

Trước thực trạng trên, các ngành chức năng thành phố cần tích cực chủ động tham mưu với cấp có thẩm quyền một mặt tăng cường thiết lập hệ thống chế tài đủ mạnh, mặt khác thường xuyên đẩy mạnh công tác kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các vi phạm về nhập khẩu phế liệu nhằm lập lại trât tự, kỷ cương trên lĩnh vực này, khăc phục nguy cơ biến các cảng biển nước ta trở thành…bãi chưa rác thải công nghiệp của nước ngoài.