»

Thứ bảy, 23/11/2024, 21:32:55 PM (GMT+7)

Sapa không lặng lẽ

(21:15:40 PM 26/11/2016)
(Tin Môi Trường) - Sự chậm trễ, mà đáng lý phải đi trước một bước, của công tác quy hoạch và quản lý, đã biến Sapa thành một thứ không còn rõ hình hài. Sapa, thực chất, đã biến màu kể từ ngày nó được xem là một điểm đến của du khách; bị xới nát với một tốc độ không thể nào cứu vãn.

Sapa[-]không[-]lặng[-]lẽ

Sapa không lặng lẽ -Ảnh minh hoạ: TL

 

Năm 2005, khi con gái tôi lên ba, chúng tôi lần đầu tiên đi tàu hỏa rồi bắt xe khách lên Sapa. Lúc ấy, Sapa với tôi là cái tên diễm lệ trong những bức ảnh mù sương của đồng nghiệp.

 
Chúng tôi đến thăm người nhà. Nhà anh Hải, chị Hiền là một gian cấp bốn nằm phía trước cánh rừng thênh thang của gia đình. Chị Hiền là giáo viên trường tiểu học ở thị trấn Sapa, sinh ra lớn lên và gắn bó với mảnh đất này. Ngày ấy, như nhiều người dân thị trấn nghèo, chị tôi đang mòn mỏi chờ đợi một sự đổi thay dứt khoát của Sapa.
 
Chị dẫn ba người nhà tôi lên Hàm Rồng ngắm cảnh. Nhìn từ đỉnh núi, Sapa như một cái chiếu nhỏ trải giữa mây ngàn. Chuyến đi ấy thật đẹp.
 
11 năm sau, nhân dịp đi công tác ở miền biên giới Mường Khương tôi có dịp ghé thăm lại chị Hiền. Gian nhà ngói anh chị xây từ năm 1994 bây giờ lọt thỏm giữa muôn trùng nhà hàng, khách sạn. Tôi nhìn ngôi nhà kỷ niệm của hai vợ chồng, rồi nhìn ra phố, ra hồ, nhìn lên quảng trường nhà thờ, nhìn những trụ đỡ cáp treo đã vươn lên trời cao. Sapa bây giờ không còn và không thể lặng lẽ như trong một truyện ngắn nổi tiếng của nhà văn Nguyễn Thành Long. Ngày hay đêm khắp thị trấn đều rền vang tiếng máy khoan, máy xúc, tiếng gầm rú của xe ben chở vật liệu. Trước sự lộn xộn ấy, chính quyền Sapa vẫn đang miễn cưỡng giương cao ngọn cờ “bảo tồn”, nhưng chỉ có thể ở hình thức: bảo tồn sao được khi hầu hết vùng được vạch ra là “khu bảo tồn” quanh thị trấn mỗi ngày có hàng nghìn người ra vào tự do xáo trộn đời sống và môi trường. Thậm chí điều đó còn được khuyến khích.
 
Khoảng mười năm trở lại đây, khi tàu Hà Nội- Lào Cai cải tiến toa hành khách hai tầng, khi 37 cây số Lào Cai - Sapa không còn bị sạt lở, chia cắt, đặc biệt là khi quốc lộ 2 mới, rồi cao tốc Hà Nội - Lào Cai được đưa vào sử dụng, Sapa đã không còn là Sapa của ngày xưa. Từ một thị trấn miền núi, Sapa trở thành một điểm đến của nhiều triệu du khách trong và ngoài nước.
 
Bây giờ, khi hệ thống cáp treo có sức tải hàng nghìn người một ngày đã được xây xong trên đỉnh Fansipan, người ta vẫn tiếp tục tranh cãi về việc nên gìn giữ Sapa như thế nào. Gìn giữ như thế nào khi bản quy hoạch đô thị Sapa có ý tưởng khởi thảo từ thời ông Bùi Quang Vinh còn tại nhiệm Lào Cai, bây giờ ông đã làm xong nhiệm kỳ Bộ trưởng Bộ Kế hoạch đầu tư, nó vẫn chưa được hoàn thành.
 
Sự chậm trễ, mà đáng lý phải đi trước một bước, của công tác quy hoạch và quản lý, đã biến Sapa thành một thứ không còn rõ hình hài. Sapa, thực chất, đã biến màu kể từ ngày nó được xem là một điểm đến của du khách; bị xới nát với một tốc độ không thể nào cứu vãn. Và những người bị bỏ lại bên lề của cuộc chuyển mình là những người H’mong, người Dao đang lang thang bán dạo ở trước các nhà hàng. Hay những người cũ của Sapa như anh chị tôi, không có tiền nhảy vào cơn sốt xây nhà nghỉ quán hàng tự phát, không có cơ hội nào khác, và nghèo đi.
 
Có một thực tế khá phũ phàng khi nhu cầu phát triển mâu thuẫn với việc bảo tồn nguyên trạng thiên nhiên. Thiên nhiên đành phải lùi bước, không gian văn hóa của người bản địa cũng vậy. Đây là vấn đề mà khá nhiều quốc gia phát triển cũng không thể giải nổi.
 
Đại công trường Sapa hiện nay chỉ ra rằng chúng ta, với năng lực quản lý hiện tại, vẫn đang chỉ đứng trước hai lựa chọn rất rõ ràng: bảo tồn hoặc phát triển, không có “và”.
 
Số phận của Sapa ngày nay đã được chọn lựa từ hai thập niên trước, khi nó được xác định là địa danh du lịch và đón những “ông Tây” đầu tiên. Chọn lựa rồi, thì chuyện không còn là dừng lại ở bảo tồn mà phải quản lý thế nào, phát triển ra sao để đáp ứng nhu cầu phát triển.
 
Ngược lại, số phận của Sơn Đoòng, Mỹ Sơn, những cánh rừng phòng hộ ở Lăng Cô, Bạch Mã, Sơn Trà hay nhiều nơi khác nữa sẽ cần sự quyết tâm nói “không” với sự nửa vời trộn lẫn mong muốn kiếm tiền để toàn tâm toàn ý làm “bảo tồn”.
 
Nếu đã chọn lựa “bảo tồn” thì việc giữ nguyên trạng thái của nó cần được ưu tiên chứ không thể được thỏa hiệp bằng những mệnh đề trúc trắc như “triển khai căn cứ vào mức độ phù hợp tình hình thực tế” vốn đang không thực hiện được. Và nếu đã lựa chọn “phát triển” thì hãy đầu tư một cách bài bản, cả từ quản lý lẫn hạ tầng. Vừa bảo tồn, vừa phát triển - với nguồn lực và cách làm của chúng ta hiện nay - là một sáo ngữ, phi thực tế.
Lại Trọng Tình/VNE
[Quay lại]
Từ khóa liên quan: Sapa, không, lặng lẽ, cáp treo, Sun Group, môi trường, công trường
TÁI CHẾ ĐƠN GIẢN THẾ

Gửi ý kiến bạn đọc về: Sapa không lặng lẽ

* *
*
*
Chọn file
(File: .Zip - 2M)
(Tin Môi Trường hoan nghênh các ý kiến đóng góp của bạn đọc cho bài viết. Các thảo luận sẽ được xem xét trước khi đăng tải. Tin Môi Trường giữ quyền từ chối những lời lẽ xúc phạm cá nhân, tổ chức; lời lẽ trái thuần phong mỹ tục, vi phạm pháp luật. Bạn đọc thảo luận bằng tiếng Việt có dấu. Ý kiến không nhất thiết thể hiện quan điểm của Tin Môi Trường. Cám ơn sự đóng góp và hợp tác của các bạn)

Bạn cũng có thể quan tâm:

Bài viết mới:

SHIP TRUNG VIỆT

Đọc nhiều nhất

Phản hồi nhiều
Không xả rác
CPECO VACNE

Cửa sổ tâm hồn
Tiễn biệt GS.TS Võ Tòng Xuân - Một con người của tình thương và công việc

Tiễn biệt GS.TS Võ Tòng Xuân - Một con người của tình thương và công việc

(Tin Môi Trường) - Vào lúc 7g30 ngày 22/8/2024 tại Nhà tang lễ TP Cần Thơ, Ban tang lễ và gia đình tổ chức lễ truy điệu tiễn đưa GS.TS. Võ Tòng Xuân, Anh hùng Lao động, Nhà giáo Nhân dân về nơi an nghỉ cuối cùng tại quê nhà Thị trấn Ba Chúc, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang. Ông Lê Văn Nưng, Phó Bí thư thường trực tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh An Giang, Trưởng Ban lễ tang đọc diễn văn truy điệu: Một lịch sử tường tận, sáng ngời từ ngày người con của đồng đất An Giang ra đời, thời niên thiếu, lớn lên, trưởng thành đến ngày làm rạng rỡ quê hương, đóng góp vô cùng to lớn cho nông nghiệp, giáo dục nước nhà.

Tin Môi Trường

Biếm họa môi trường
Nông dân hồ hởi với tín chỉ carbon

Nông dân hồ hởi với tín chỉ carbon

(Tin Môi Trường) - Không chỉ trồng cây lấy lương thực, hoa trái, người nông dân ngày nay còn thu hoạch được cả tín chỉ carbon.

VACNE 30 năm

Không xả rác bừa bãi
Trại Cai Nhựa - Chữa lành hành tinh bắt đầu từ những hành động nhỏ

Trại Cai Nhựa - Chữa lành hành tinh bắt đầu từ những hành động nhỏ

(Tin Môi Trường) - Nhằm nâng cao nhận thức về tác hại của nhựa đối với sức khỏe và môi trường, Choice khởi xướng dự án truyền thông "Trại Cai Nhựa" với khẩu hiệu "Cắt cơn nghiện nhựa, chữa lành hành tinh". Trước thực tế đáng báo động về ô nhiễm nhựa, dự án hướng đến mục tiêu khuyến khích cộng đồng thay đổi thói quen sử dụng nhựa dùng một lần, góp phần xây dựng một môi trường sống bền vững.

Hội BVTN&MT Việt Nam

Tình nguyện xanh
Hoạt động làm sạch biển huyện đảo Phú Quý

Hoạt động làm sạch biển huyện đảo Phú Quý

(Tin Môi Trường) - Ngày 03/8/2024, Trung tâm Truyền thông tài nguyên và môi trường phối hợp với Huyện Đoàn Phú Quý (tỉnh Bình Thuận) tổ chức ra quân làm sạch rác thải nhựa tại bãi biển và trồng rừng phòng hộ tại khu vực ven biển Lạch Xanh, huyện đảo Phú Quý. Hoạt động với sự tham gia của gần 150 cán bộ, công nhân viên chức, lực lượng vũ trang các đơn vị và người dân địa phương.

KHÔNG XẢ RÁC BỪA BÃI