Bí ẩn những món cổ vật bằng vàng ròng ở Việt Nam

>> Thêm 15 cây cổ thụ lọt vào danh sách Cây Di sản Việt Nam >> Cây Thiên tuế hơn 200 tuổi ở Bến Tre được công nhận là Cây Di sản Việt Nam >> Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái trực tiếp trao Bằng công nhận Cây di sản Việt Nam cho đại diện Khu bảo tồn Chế Tạo huyện Mù Cang Chải >> Những cây cổ thụ đầu tiên của Thành phố Hồ Chí Minh được công nhận Cây Di sản Việt Nam >> Công nhận 156 Cây di sản Việt Nam tại Vườn Quốc gia Bái Tử Long

Giấc mơ lạ

Cho đến tận bây giờ, các nhà khảo cổ cũng như nghiên cứu lịch sử vẫn không thể lý giải được vì sao chiếc hộp vàng hình hoa sen thời Trần lại xuất hiện trên đoạn đường lên chùa Ngọa Vân - Đông Triều - Quảng Ninh vào ngày 21-6 vừa qua. Nhà sư Thích Quang Hiển - trụ trì chùa Trung Tiết kể rằng, đang đi bộ trên đường ông bỗng vấp phải một vật cứng. 

Lúc đó, đường đang thi công, có rất nhiều đá ngổn ngang nên ông cũng chỉ nghĩ đó là đá. Nhưng rồi, khi đi khoảng hơn chục mét, linh tính thế nào, ông cùng các học trò quay lại, nhặt lên hóa ra một chiếc hộp nhỏ lấm lem bùn đất. Thấy lạ, ông bảo học trò mang ra suối rửa, càng rửa chiếc hộp càng bóng lên ánh vàng. 

Vài năm trước, Sư Thích Quang Hiển từng có nhiều giấc mơ lạ kỳ, hình ảnh trong mơ là một ông lão đầu tóc bạc phơ, chống gậy đi vào chùa, đưa cho sư Hiển một túi vàng với lời dặn “để sửa chùa”. Thời gian qua đi, túi vàng chẳng thấy đâu, nhưng rồi ông lại là người tình cờ nhặt được chiếc hộp vàng thời Trần kể trên. Có lẽ giấc mơ là điềm báo và cũng là cơ duyên. Nhận thấy chiếc hộp đặc biệt quý giá không chỉ về vật chất, vị sư trụ trì chùa Trung Tiết đã giao chiếc hộp cho UBND huyện Đông Triều quản lý. 

Câu chuyện làm đường nhặt được vàng từng xảy ra vào năm 1967, ở Kim Động, Hưng Yên. Trong lúc đào thủy lợi, người dân ở đây đã tìm thấy cả 5 chiếc đĩa vàng khắc hình rồng phượng, hoa dây, đặc trưng thời Lý. Cũng kể từ lúc đó, 5 chiếc đĩa này được Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Hưng Yên lưu giữ. Cho tới giờ, gần 50 năm trôi qua, 5 chiếc đĩa quý giá kia chưa từng một lần ra mắt công chúng. 

Trong giới nghiên cứu lịch sử hiện cũng chỉ có vài người được “thực mục sở thị”. Tiến sĩ Nguyễn Đình Chiến- Phó Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam là một trong số ít những nhà nghiên cứu đã từng được tận mắt thấy những bảo vật nói trên trong quá trình sưu tầm tư liệu để hoàn thiện cuốn sách Cổ vật Việt Nam. 

Ông cho biết, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cũng rất muốn được sưu tập, nghiên cứu, trưng bày cổ vật nói trên, nhưng không thể, bởi theo quy định, địa phương nào phát hiện cổ vật, thì địa phương đó được quyền lưu giữ. Ở nước ngoài, khi các bảo tàng quốc gia muốn sở hữu cổ vật của bảo tàng địa phương thì phải mua. Nhiều cổ vật hiện tại ở trong nước được định giá cả triệu USD. Nếu phải mua với giá đó, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia bó tay.

Thăng trầm “Kim ngọc Bảo Tỷ”

Năm 2010, lần đầu tiên Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Việt Nam cho ra mắt triển lãm “Bảo vật Hoàng cung” với những ấn vàng, kiếm vàng, sách vàng, đồ ngự dụng bằng vàng, ngọc… Có điều ít người biết được rằng, để tồn tại được đến ngày ra mắt, những cổ vật vô giá nói trên đã phải trải qua không ít gian nan. 

Năm 1945, Cách mạng tháng Tám thành công. Ông Trần Huy Liệu, thay mặt Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào Huế tiếp quản ấn tín của vị vua cuối cùng Bảo Đại cùng một số đồ dùng hoàng tộc. Sau cuộc tiếp nhận, toàn bộ số cổ vật được Ủy ban kháng chiến Liên khu V lưu giữ. 

Hòa bình lập lại, bảo vật được giao về Bộ Tài chính, rồi Bộ Văn hóa cuối cùng dừng chân tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam. Năm 1961, chuyện “động trời” đã xảy ra, 2 trong số các bảo vật trong sưu tập đồ vàng ngọc thời Lê, Nguyễn sau khi mang trưng bày đã “không cánh mà bay”, rồi tròn 6 tháng sau, lại thêm một vụ mất cắp bí ẩn nữa.