Thủy điện Đồng Nai 6, 6A: Phá sơn lâm, đâm hà bá

>> Viện Vật lý địa cầu: Động đất ở Kon Tum do hồ chứa thủy điện >> Yêu cầu các công ty vi phạm về khai thác khoáng sản tại hồ Thủy điện Ialy ngừng hoạt động >> Xói lở đe dọa 2 nhà máy thủy điện ở Đắk Nông >> Hồ thủy điện Đồng Nai 4 tiếp tục bị xâm hại >> Quảng Nam loại 6 dự án thủy điện chiếm đất rừng

Đã diễn ra cuộc tranh cãi gay gắt giữa các nhà khoa học và đại diện Bộ Tài nguyên - Môi trường xung quanh 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A tại hội thảo “Các khuyến nghị quá trình ra quyết định của Ủy ban Thế giới về đập” do Mạng lưới Sông ngòi Việt Nam (VRN) tổ chức ở Hà Nội sáng 8-11. 

Quá cẩu thả

Ngoài ra, TS Tuấn còn cho rằng báo cáo ĐTM còn bỏ qua nhiều vấn đề quan trọng như không tính đến diện tích rừng bị phá khi làm đường dây tải điện. Phần nghiên cứu động đất kích thích viết rất sơ sài, thiếu thận trọng, dẫn nguồn từ tài liệu tham khảo không đáng tin cậy ở quốc gia không có cùng điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng. Các giải pháp bảo tồn tài nguyên rừng và đa dạng sinh học đề xuất trong ĐTM là không tưởng, thiếu cơ sở thực tế để triển khai thực hiện.

Ông Lê Đức Thắng, Hội Điện kỹ thuật công trình điện, đã vạch rõ tính cẩu thả của báo cáo ĐTM khi cho rằng sẽ trả lại nguồn cá bằng cách nghiên cứu loại turbine để cá chạy qua mà không bị chém nhưng sau đó lại đề xuất sử dụng turbine do Trung Quốc sản xuất là rất mâu thuẫn. “Với vòng quay 200 vòng/phút của turbine cộng với áp lực nước rất lớn, không loại cá nào sống sót khi bơi qua turbine. Nếu chủ đầu tư nghiên cứu sản xuất được loại turbine này thì chuyển sang sản xuất turbine có lãi hơn làm thủy điện” - ông Thắng gay gắt.

Khó giữ đất rừng

TS Đào Trọng Tứ, nguyên phó tổng thư ký Ủy ban Sông Mekong Việt Nam, cho biết chưa thủy điện nào ở Việt Nam thực hiện tái tạo rừng đúng diện tích đã lấy đi như cam kết. Khi xây dựng thủy điện Sông Tranh 2, rừng bị cạo trọc, hỏi chủ đầu tư khi nào hoàn lại diện tích rừng thì Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) không có câu trả lời. “Phải thận trọng vì xây một đập thủy điện giữa rừng sẽ có tác động lớn đến hệ sinh thái, không giống như đào một cái ao trong vườn” - TS Tứ cảnh báo.

Không vì Sông Tranh 2 mà nghi 6, 6A (!)

“Tôi yêu cầu báo chí, nhà khoa học phải khách quan, trung thực, thể hiện danh dự, lòng tự trọng và tính chịu trách nhiệm của mình. Không thể à ơi theo tâm lý bầy đàn. Các phóng viên, các nhà khoa học có mặt tại hội thảo cần nhìn về tương lai của đất nước, của con cháu mà sống có trách nhiệm. Những phát ngôn trước công luận phải gắn với tự trọng, danh dự, phẩm giá của mình” – ông Trung nói và cho rằng “rất đau lòng” khi phải kêu gọi công bằng, đừng hắt hủi doanh nghiệp tư nhân vì những đóng góp lớn của họ cho đất nước.

Cùng thời điểm Mạng lưới sông ngòi Việt Nam tổ chức hội thảo thì Tập đoàn Đức Long Gia Lai (ĐLGL) cũng tổ chức họp báo về 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A tại Hà Nội. Thay vì trả lời toàn bộ những câu hỏi báo giới đặt ra về sự ảnh hưởng của 2 thủy điện này đối với môi trường và xã hội thì ông Bùi Pháp, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn ĐLGL, lại quay sang “kết tội” báo chí và một bộ phận tỉnh Đồng Nai câu kết với nhau để làm “tội” doanh nghiệp.

Đồng thuận cao sao nhiều tỉnh phản đối?

Tại cuộc họp báo, trả lời câu hỏi của phóng viên Báo Người Lao Động cùng các cơ quan báo chí khác về việc tỉnh Đồng Nai, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Nai, tỉnh Lâm Đồng phản đối việc xây dựng 2 thủy điện Đồng Nai 6 và 6A, ông Bùi Pháp một mực cho rằng 2 dự án được nghiên cứu toàn diện và bảo đảm không ảnh hưởng lớn đến môi trường thiên nhiên, đời sống kinh tế - xã hội của các địa phương. Ông Pháp, tự tin: “Đến lúc này, tỉnh Đồng Nai chưa có văn bản nào nói rõ là đề nghị dừng thực hiện 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A”.

Tuy nhiên, tại văn bản gửi Thủ tướng ngày 31-10, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai đã đề nghị: “Dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A khi triển khai có thể đánh đổi nhiều thiệt hại chưa thể lường hết được. Do đó, UBND tỉnh Đồng Nai kính đề nghị Thủ tướng Chính phủ quyết định không đầu tư 2 thủy điện này”. Song song đó, trả lời phóng viên Báo Người Lao Động, Phó Bí thư Tỉnh ủy Lâm Đồng Vũ Công Tiến cũng bày tỏ quan điểm ủng hộ tỉnh Đồng Nai phản đối việc xây dựng 2 thủy điện Đồng Nai 6 và 6A.

Đặc biệt, tại Công văn số 45 (ngày 31-8-2011), Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải chỉ đạo: “Trường hợp diện tích rừng và đất cần cho dự án có thể chuyển mục đích sử dụng mà ảnh hưởng tới tiêu chí, mục đích và nội dung xác lập VQG Cát Tiên và khu rừng phòng hộ Nam Cát Tiên thì dừng xây dựng dự án”. Vậy không hiểu lãnh đạo Tập đoàn ĐLGL dựa vào đâu cho rằng có sự đồng thuận cao của các địa phương và bộ, ngành?

Bỏ ngỏ nhiều câu hỏi

Báo giới cũng đã tập trung đặt vấn đề về việc 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6 và 6A vi phạm pháp luật. Cụ thể là vi phạm Nghị quyết 49 của Quốc hội, quy định: “Tiêu chí về dự án, công trình quan trọng quốc gia phải giải trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư thuộc công trình sử dụng đất có yêu cầu chuyển mục đích sử dụng đất rừng đặc dụng - đất vườn quốc gia và rừng phòng hộ từ 50 ha trở lên”. Ông Pháp trả lời: “Việc trình ra Quốc hội quyết định là việc của Chính phủ chứ không phải việc của chúng tôi!”.