Lao đao vì tôm chết hàng loạt

>> Tổng thư ký VACNE trình bày “Bài học kinh nghiệm thực tiễn về phòng ngừa ứng phó sự cố môi trường” tại Hội nghị của Liên đoàn các tổ chức kỹ thuật ASEAN >> Lãnh đạo của Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam tham gia Hội thảo về kinh nghiệm đọc sách khoa học >> Ông Ngô Quang Sự được bầu làm Chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Bình Dương >> Hội Bảo vệ TN & MT tỉnh Đắk Lắk tổ chức hội thi vẽ tranh về bảo vệ môi trường năm 2024 >> Lãnh đạo của VACNE giảng bài tại Hội nghị tập huấn cho cộng đồng Công giáo về bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu

Tôm hùm nuôi chết hàng loạt, người dân Khánh Hòa vớt để bán tháo, gỡ gạc vốn. Ảnh: Văn Ngọc

Lao đao cùng tôm

Hai địa phương Khánh Hòa, Phú Yên được biết đến như “thủ phủ” của tôm hùm nuôi, vì có số lồng bè nuôi chiếm 2/3 cả nước. Trong số gần 50.000 lồng tôm cả nước, Phú Yên 29.102 lồng, Khánh Hòa 19.191 lồng. Tôm hùm nuôi đã từng đem lại hiệu quả rất cao, vì thế ở Khánh Hòa, Phú Yên có những làng triệu phú nhờ nuôi tôm hùm.

Theo người dân vùng Đầm Môn, xã Vạn Thạnh (huyện Vạn Ninh, Khánh Hòa), tôm hùm nuôi xuất hiện cách đây khoảng 15 năm, nhưng thực sự phát triển mạnh từ 10 năm nay, khi nhu cầu tiêu thụ tôm hùm lớn.

Ông Nguyễn Khắc Dũng, một người nuôi tôm tại Vạn Thạnh, cho biết ngày trước nuôi tôm hùm rất ít bệnh, có chăng mỗi vụ chỉ vài chục con chết, thiệt hại không đáng kể. Vì thế nhiều hộ dân thu hàng trăm triệu đồng mỗi năm, đời sống phất lên từng ngày. “Năm ngoái, thấy tôm hùm được giá (dao động từ 1 đến 1,5 triệu đồng/kg, có khi 2,3 - 2,5 triệu/kg) vợ chồng tôi dốc hết vốn liếng và vay thêm ngân hàng 150 triệu đồng để thả 4.000 con tôm giống. Sau 3 tháng thả nuôi, đã có khoảng 500 con bị chết. Đến tháng 10 (âm lịch), tôm chết trắng bè, có ngày cả trăm con, khiến tôi ăn không ngon, ngủ không yên. Chỉ trong vòng ba tháng, đến thời điểm này, số tôm của tôi đã chết hơn 2.000 con, trọng lượng từ 0,7 - 0,9kg/con và chưa có dấu hiệu dừng lại. Ước thiệt hại gần cả tỷ đồng” – ông Dũng buồn rầu nói.

Tương tự, tại Phú Yên, “thủ phủ” nuôi tôm hùm là thị xã Sông Cầu, từ đầu năm đến nay cũng điêu đứng vì tôm chết hàng loạt. Theo UBND xã Xuân Thịnh, tỷ lệ tôm chết từ 50% - 70%, vụ nuôi thủy sản năm nay, xã có khoảng 8.700 lồng, với gần 610.000 con tôm hùm thương phẩm, tập trung ở ba thôn Phú Dương, Vịnh Hòa và Từ Nham.

Tình trạng tôm chết đã xảy ra hơn hai tháng nay, số lượng tôm chết ngày càng tăng. Hiện mỗi ngày, tại khu vực nuôi thủy sản thuộc đầm Cù Mông (xã Xuân Thịnh) có hơn 1 tấn tôm hùm (cỡ 0,2 - 0,6kg/con) chết. UBND xã Xuân Thịnh cho biết số lượng lồng nuôi tôm hùm ở khu vực này tăng 2 - 3 lần so với cách đây 5 năm. Do đó, khi xuất hiện dịch bệnh, tốc độ lây lan cao, rất khó kiểm soát.

Ông Lê Minh Hoan, Chủ tịch UBND xã Xuân Thịnh, cho biết đã có khoảng 30.000 con tôm hùm nuôi của người dân trong xã chết, tập trung ở thôn Phú Dương và Vịnh Hòa. Cá biệt có hộ, tôm chết đến 70%. Trước thực trạng này, xã đã báo cáo lên UBND thị xã để có hướng xử lý, nhưng đến nay vẫn chưa ngăn chặn được.

Mật độ nuôi tôm hùm dày đặc, chưa có quy hoạch chi tiết là nguyên nhân dẫn đến mầm bệnh nảy sinh.

Đối với vụ nuôi 2011-2012, dù chưa có thống kê số lượng tôm hùm nuôi chết, nhưng thiệt hại đã rõ. Có vùng, tỷ lệ tôm chết từ 50% - 70%, có hộ gia đình gần như mất trắng hàng tỷ đồng.

Để cứu tôm, trong những năm qua, các ngành chuyên trách đã đưa ra nhiều giải pháp. Tuy nhiên, đến nay việc ngăn chặn tôm chết vẫn chưa thực sự hiệu quả. Tôm hùm nuôi chết hàng loạt là do bị bệnh sữa, đen mang, long đầu, vẫn biết đây là loại bệnh thường gặp trên tôm. Song, phác đồ điều trị vẫn chưa thống nhất, thiếu sức thuyết phục, và vì vậy, nông dân vẫn đang mày mò thử nghiệm.  

Bà Trần Thị Ái Linh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thú y tỉnh Phú Yên, cho biết: “Tôm hùm nuôi ở các vùng biển Phú Yên và Khánh Hòa đều phát sinh bệnh sữa do vi khuẩn ký sinh nội bào, bệnh đen mang và long đầu do nấm, còn bệnh đỏ thân là do một loài virus gây ra. Ngành chức năng đã khuyến cáo bà con sử dụng phác đồ điều trị của Bộ NN-PTNT, nhưng người dân không tin dùng, mà lạm dụng thuốc Enrofloxacine nằm trong danh mục cấm của Bộ NN-PTNT”.

Tuy nhiên, theo ông Đào Văn Lương, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Vạn Ninh, phác đồ điều trị của Bộ NN-PTNT không trị khỏi bệnh một cách triệt để, vì khi dùng Doxicycline, Oxy Tetracycline, tôm ngừng chết, nhưng sau 2 tuần đến 1 tháng, bệnh lại tái phát mạnh. Còn phương pháp đưa tôm lên khỏi mặt nước để tiêm chích thì hoàn toàn không phù hợp, vì ảnh hưởng đến chất lượng tôm. Và dù tôm có sống cũng không thể bán giá cao, vì thế người dân không dùng cách này.

Thực tế cho thấy, việc loạn dùng thuốc trị bệnh cho tôm, cũng như chưa có phác đồ phù hợp đang dẫn đến hiện tượng tôm kháng thuốc, dịch bệnh tiếp tục lây lan. Dịch bệnh trên tôm hùm nuôi đã kéo dài từ nhiều năm và bao giờ giải quyết được vẫn là bài toán khó. Người nuôi tôm hùm đang đứng trước nguy cơ trắng tay.