Những cỗ máy ngốn điện

Theo Bộ Công thương, tiêu thụ điện cho công nghiệp và xây dựng tăng mạnh với tốc độ tăng trưởng bình quân điện tiêu thụ cho ngành công nghiệp và xây dựng là 17,6%/năm. Hầu hết các doanh nghiệp (DN) sản xuất xi măng đều thuộc lĩnh vực trọng điểm, sử dụng 1.000 TOE (tấn dầu tương đương) trở lên. Tuy nhiên, kết quả kiểm toán năng lượng mới đây tại một số nhà máy xi măng cho thấy, mức tiết kiệm điện trung bình đạt khoảng 50,8 kWh/tấn xi măng (tương ứng với 30,7%) và mức tiết kiệm nhiệt trung bình đạt khoảng 1,5 GJ/tấn clinke (6,2%).

Đối với ngành thép, tiêu thụ năng lượng trong ngành công nghiệp thép của VN khá cao so với thông lệ quốc tế. Đối với các nhà máy nhựa, mức tiêu thụ điện trung bình của các nhà máy nhựa ở VN là 1,85 kWh/kg hay 6,7 GJ/tấn. Theo ước tính với mức giảm tiêu thụ năng lượng tiềm năng 10%, mức tiết kiệm năng lượng sẽ là 7,7 tỉ kWh và mức đầu tư khoảng 1 triệu USD...

Dù trên thực tế, nhiều chương trình hỗ trợ DN tiết kiệm điện trong sản xuất công nghiệp đã được đẩy mạnh như xây dựng mô hình quản lý sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả ở các DN, hỗ trợ nâng cấp, cải tiến dây chuyền công nghệ… nhưng kết quả vẫn rất èo uột.

Theo một chuyên gia của Hiệp hội Năng lượng, để siết chặt tình trạng này, cần xây dựng một hệ thống giám sát, tuân thủ Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong các cơ sở sản xuất công nghiệp. Như yêu cầu các DN trọng điểm phải thực hiện kiểm toán bắt buộc, báo cáo tình hình sử dụng năng lượng, thiết lập các hệ thống quản lý năng lượng mới và hoàn thành kế hoạch nhằm đạt được các kết quả về tiết kiệm năng lượng. Ngoài ra có những chính sách hỗ trợ đi kèm như khuyến khích sử dụng năng lượng hiệu quả trong các cơ sở công nghiệp mới, đồng thời hỗ trợ tài chính cho các dự án nâng cấp, cải tạo sử dụng năng lượng có hiệu quả.

Đối với các cơ sở sản xuất công nghiệp có mức tiêu thụ năng lượng hàng năm nhỏ hơn 1.000TOE , khuyến khích tham gia chương trình kiểm toán năng lượng tự nguyện.

Về phía các DN tiêu thụ nhiều năng lượng như thép, xi măng, khai khoáng…, cần bố trí kế hoạch sản xuất hợp lý, hạn chế tối đa việc huy động các thiết bị tiêu thụ công suất điện lớn như các máy nghiền, trạm bơm nước, máy nén khí vào giờ cao điểm, không để các thiết bị điện hoạt động không tải. Nhiều giải pháp nhỏ cũng cần được chú ý như tắt các thiết bị điện và đèn chiếu sáng không cần thiết trong thời gian nghỉ giữa ca, triệt để tiết kiệm điện chiếu sáng sân, vườn, đường nội bộ trong các khu công nghiệp. Mặt khác, chuẩn bị các nguồn dự phòng để đáp ứng nhu cầu sản xuất khi xảy ra thiếu điện, xây dựng phương án tự cắt giảm phụ tải khi xảy ra thiếu điện.

Theo các chuyên gia, không chỉ cần siết lại quy hoạch với các nhà máy thép, xi măng đang mọc ra như nấm, phá vỡ quy hoạch điện của nhiều địa phương nói riêng và cả nước nói chung, mà còn cần kiểm toán năng lượng bắt buộc với các cơ sở năng lượng trọng điểm. Về lâu dài, cần xây dựng hệ thống quản lý và giám sát mức tiêu thụ điện năng trong sản xuất và kinh doanh của các cơ sở sản xuất công nghiệp, khuyến khích tiến tới bắt buộc áp dụng các định mức tiêu hao năng lượng tiên tiến trên một đơn vị sản phẩm đối với một số ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng.