Domperidone có thể gây đột tử?

>> Hà Nội: Hơn 25.000 cây xanh bị gãy, đổ do bão. >> Phát hiện vỏ cây hấp thụ khí metan, có thể giúp chống biến đổi khí hậu >> Công an tỉnh Long An vào cuộc điều tra công ty Hưng Nông gây ô nhiễm môi trường >> AstraZeneca thừa nhận vắc xin có thể gây cục máu đông, hàng triệu người Việt đã tiêm có đáng lo? >> Sáng kiến linh vật rồng có thể... ăn được

Chỉ dùng thuốc khi thật sự cần thiết và tốt nhất là có chỉ định của bác sĩ - Ảnh: Thuận Thắng

Tại VN, Cục Quản lý dược vừa có công văn gửi các công ty đăng ký, sản xuất thuốc lưu hành tại VN yêu cầu cập nhật thông tin dược lý đối với thuốc chứa hoạt chất domperidone tại các mục Chống chỉ định, Tác dụng không mong muốn, Liều dùng, Thận trọng và cảnh báo đặc biệt khi sử dụng thuốc trong tờ hướng dẫn sử dụng thuốc. Vậy thuốc này có tác dụng phụ gì? Có những nguy cơ đáng lo ngại nào?

Nhiều nước đã có khuyến cáo

Trên tạp chí chuyên về dược Prescrire của Pháp đã đăng: “Ước tính trong năm 2012, tại Pháp có từ 25-120 trường hợp đột tử do tác dụng phụ của domperidone. Hoạt chất này có thể tăng nguy cơ làm rối loạn nhịp tim. Nhiều nghiên cứu từ năm 2005 của Hà Lan và Canada cho thấy người dùng domperidone có nguy cơ đột tử vì bệnh tim cao hơn từ 1,6 - 3,7 lần”. Do đó, tạp chí Prescrire mong muốn cục quản lý dược của Pháp và châu Âu nhanh chóng cấm lưu hành hoạt chất này.

Năm 2011, Cơ quan Quản lý dược và sản phẩm y tế Pháp đã khuyến cáo các bác sĩ, dược sĩ ở Pháp: “Nhiều nghiên cứu cho thấy domperidone làm tăng nguy cơ bị rối loạn tim mạch và đột tử. Nguy cơ này cao hơn ở những bệnh nhân trên 60 tuổi hoặc dùng liều lượng hơn 30mg/ngày. Cần chỉ định domperidone ở liều lượng thấp nhất có thể đối với cả người lớn lẫn trẻ em”. Năm 2012, Bộ Y tế Canada cũng có lưu ý với các bác sĩ và dược sĩ về tác dụng phụ có thể gây loạn nhịp tim và đột tử của thuốc này.

Cục Quản lý dược châu Âu đã yêu cầu nhà sản xuất phải đưa thêm lưu ý vào hướng dẫn sử dụng và hiện đang nghiên cứu lại về “cán cân” hiệu quả điều trị - tác dụng phụ của hoạt chất này. Nhiều khả năng sẽ khuyến cáo các bác sĩ hạn chế chỉ định dùng domperidone, đồng thời sẽ giới hạn thành loại thuốc chỉ được bán theo đơn bác sĩ.

Các tác dụng phụ đáng lưu ý

Thuốc có thể gây dị ứng như ngứa, nổi ban nhưng hiếm gặp. Ngoài ra thuốc có thể gây nhức đầu, buồn ngủ, tiêu chảy, vú to, căng tức vú hay chảy sữa nhưng cũng ít gặp và sẽ hết khi ngưng thuốc.

Một tác dụng phụ nghiêm trọng khác là thuốc làm đoạn QT trên điện tim dài ra gây loạn nhịp tim và đột tử. Tác dụng này đã xảy ra với dạng thuốc tiêm nên từ năm 1986 dạng thuốc tiêm đã không được lưu hành tại Pháp và châu Âu, còn dạng uống thì tương đối an toàn nên Cục Quản lý dược của châu Âu vẫn cho thuốc lưu hành và tại một số nước ở châu Âu thuốc có thể được sử dụng mà không cần toa bác sĩ. Trước đây, với liều điều trị khuyến cáo ở dạng uống được xem là an toàn và không có tác dụng phụ này. Tuy nhiên từ năm 2010, hai nghiên cứu tại Hà Lan và Canada công bố cho thấy thuốc có khả năng làm tăng nguy cơ loạn nhịp tim và đột tử.

Tỉ lệ gây đột tử của thuốc nhiều hay ít?

Bất cứ mọi loại thuốc nào, kể cả thuốc bổ, đều có khả năng gây tác dụng phụ cho người sử dụng nếu không được dùng đúng cách, đúng liều, thậm chí dùng đúng vẫn có một tỉ lệ nhất định gặp tác dụng phụ. Chúng ta cần biết là nhiều thuốc đã được lưu hành trên thị trường nhưng vẫn được các viện bào chế dược phẩm theo dõi tác dụng phụ, nếu quá nghiêm trọng sẽ tự ý ngưng lưu hành hoặc bị cơ quan quản lý dược cấm lưu hành.

Theo các nhà dược học, tỉ lệ gặp tác dụng phụ được phân chia như sau:

Trên 10% số người dùng thuốc sẽ bị: rất thường gặp

Từ 1% - 10%: thường gặp.

Từ 1/1.000 - 1%: ít gặp.

Từ 1/10.000 - 1/1.000: hiếm gặp.

Dưới 1/10.000: rất hiếm gặp.

Tác dụng phụ gây loạn nhịp tim và đột tử của thuốc domperidone tại Pháp năm 2012 theo số liệu của tạp chí Prescrire là 25 - 120 trường hợp tính trên tổng số 3 triệu người Pháp có dùng hoạt chất domperidone trong một năm, tức là tỉ lệ < 1/10.000 là ở mức rất hiếm gặp.

Ai dễ gặp tác dụng phụ loạn nhịp tim và đột tử?

Qua hai nghiên cứu ở Hà Lan và Canada đã được công bố thì hai nhóm đối tượng là nam giới, người trên 60 tuổi cần đặc biệt thận trọng với loại thuốc này. Ngoài ra nồng độ thuốc sẽ gia tăng trong máu đáng kể và khả năng gây ra tác dụng phụ sẽ cao hơn nhiều khi người uống suy thận nặng hoặc dùng chung với các loại thuốc: thuốc kháng nấm nhóm Azoles, thuốc kháng sinh nhóm Macrolide, thuốc chống loạn nhịp tim (Amiodarone), thuốc trị cao huyết áp (Diltiazem, Verapamil), thuốc điều trị HIV thuộc nhóm ức chế men Protease.

Riêng về người dùng thuốc, khi đọc thấy thông tin về tác dụng phụ của một loại thuốc nào đó thì đó chỉ là thông tin tham khảo và cảnh giác và cũng không nên quá lo lắng tìm cách ngưng thuốc khi chưa có tham vấn của bác sĩ điều trị, nhất là khi chưa có ý kiến chính thức từ cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành (Bộ Y tế, Cục Quản lý dược).

Ngoài ra, mọi người chỉ dùng thuốc trong trường hợp thật cần thiết và theo chỉ định của bác sĩ điều trị, đặc biệt không tự ý dùng thêm các loại thuốc khác kèm theo mà không có ý kiến của bác sĩ điều trị. Nếu đang dùng thuốc mà bị phản ứng bất thường, nên ngưng ngay thuốc và đi tái khám báo bác sĩ biết để bác sĩ cho hướng xử trí. Đặc biệt, khi đi khám bệnh phải khai rõ các tiền sử bệnh tật trước đây cùng với thuốc đã và đang dùng cho bác sĩ biết.