Trung tâm Cứu hộ Gấu Việt Nam đối mặt với nguy cơ buộc phải di dời

104 cá thể gấu đang được chăm sóc tại Trung tâm chưa biết về đâu?

Thông cáo báo chí viết: Ngày 5/10/2012, Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) thông báo cho Tổ chức Động vật Châu Á về kết quả cuộc họp với Bộ Quốc Phòng về lệnh dừng toàn bộ hoạt động xây dựng của dự án Trung tâm cứu hộ gấu Việt Nam, cũng như di dời 104 cá thể gấu trước đây đã được cứu hộ về Trung tâm, ra khỏi khu vực thung lũng Chắt Dậu.

Thông báo này được đưa ra sau khi ông Đỗ Đình Tiến - Giám đốc Vườn Quốc gia Tam Đảo  “thuyết phục” Bộ Quốc phòng tuyên bố rằng Trung tâm Cứu hộ Gấu Việt Nam nằm trong "khu vực phòng thủ quan trọng về quân sự, quốc phòng". Từ tháng 4/2011, ông Giám đốc Vườn đã nhiều lần gây sức ép với Tổ chức Động vật Châu Á yêu cầu nhường 6 ha đất của dự án Trung tâm Cứu hộ Gấu Việt Nam cho dự án khác. Được biết rằng, ông dự tính sẽ giao khu đất này cho Công ty CP Trường Giang Tam Đảo mà con gái ông góp cổ phần. Công ty này trước đó đã trình đơn xin phê duyệt phát triển một khu "du lịch sinh thái" và khách sạn.

Việc đóng cửa Trung tâm Cứu hộ Gấu Việt Nam sẽ là lệnh trục xuất đối với 104 cá thể gấu đã được cứu thoát khỏi ngành công nghiệp nuôi gấu lấy mật, đẩy 77 nhân viên địa phương của Trung tâm vào cảnh thất nghiệp, cũng như gây cho Tổ chức Động vật Châu Á những tổn thất nặng nề hơn nhiều so với con số tài chính 2 triệu Đô la Mỹ. Không chỉ có vậy, kinh tế địa phương phụ thuộc vào Trung tâm cũng sẽ bị ảnh hưởng rất xấu...

Việc đóng cửa Trung tâm đã trực tiếp chấm dứt Bản Cam kết của Chính phủ Việt Nam vào năm 2005 với Tổ chức Động vật Châu Á trong việc nhận tài trợ và xây dựng Trung tâm Cứu hộ Gấu với quy mô rộng 12 ha tại Vườn quốc gia Tam Đảo để làm nơi phục hồi và trú ngụ cho 200 cá thể gấu, loài động vật đang có nguy cơ tuyệt chủng bởi ngành công nghiệp khai thác mật gấu trái phép. Thực hiện đúng thỏa thuận này, cho đến nay, Tổ chức Động vật Châu Á đã đầu tư hơn 2 triệu đô la Mỹ để thực hiện dự án xây dựng Trung tâm Cứu hộ Gấu Việt Nam. 

Hiện 104 cá thể gấu giải cứu khỏi ngành công nghiệp khai thác mật gấu trái phép đang được chăm sóc tại Trung tâm. Các cá thể này đang dần phục hồi sau nhiều năm sống trong các lồng nuôi nhốt chật hẹp, và bị hút mật thường xuyên. Những con gấu sẽ buộc phải quay lại các lồng cũi để di dời đi. Điều này sẽ ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe và tâm lý của chúng. Một số sẽ không tránh khỏi cái chết, bởi lẽ cũng phải mất đến ít nhất 2 năm nữa mới có thể xây dựng được một trung tâm với những khu bán tự nhiên như hiện tại.

Ông Đỗ Đình Tiến và Công ty CP Trường Giang Tam Đảo đã xúc tiến vận động các cơ quan chuyên môn phê duyệt dự án kinh doanh bất động sản (như Tổng Cục Lâm nghiệp, Bộ NN&PTNT). Dự án mà con gái ông Tiến là một trong bốn cổ đông sáng lập và nắm giữ 10% cổ phần của Công ty. Ông Tiến không hề công khai thông tin này.

Sau khi có sự can thiệp của các cơ quan đại diện ngoại giao tại Việt Nam như Đại sứ Vương quốc Anh, Mỹ, Italia, và Australia, các tổ chức quốc tế, và Liên minh Châu Âu, cũng như sự quan tâm đáng kể của công luận, Bộ NN& PTNT đã ban hành Chỉ thị ngày 26/4/2012 yêu cầu Giám đốc Vườn Quốc gia Tam Đảo tiếp tục giao đất thực hiện dự án xây dựng Trung tâm Cứu hộ Gấu như thỏa thuận ban đầu với Tổ chức Động vật Châu Á, vì trước đó ông Tiến đã cho tạm đình chỉ hoạt động xây dựng.

Ông Tiến sau đó đã phát tán các thông tin bịa đặt rằng Trung tâm cứu hộ Gấu xả nước thải gây hại đến môi trường và sức khỏe của cộng đồng dân cư xung quanh, nhằm cản trở việc xây dựng khu nuôi gấu bán tự nhiên thứ ba. Ông Tiến còn yêu cầu Bộ NN& PTNT đóng cửa Trung tâm và di dời gấu khỏi địa bàn. Tuy nhiên, kết luật điều tra toàn diện của Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Vĩnh Phúc đã bác bỏ mọi cáo buộc đối với Trung tâm.

Chính vì vậy, Giám đốc Vườn bắt đầu tác động Bộ Quốc Phòng, gây áp lực với Bộ NN&PTNT nhằm ngăn chặn các hoạt động phát triển, và kế hoạch của Trung tâm.

Tuyên bố rằng khu đất này nằm trong khu vực phòng thủ quân sự quốc phòng đặt ra nhiều nghi vấn bởi từ khi Trung tâm đi vào hoạt động vào năm 2005, mà địa bàn thung lũng Chắt Dậu nơi Trung tâm đang hoạt động, đã được sử dụng cho các mục đích du lịch và dân sự trước đó từ năm 1996 khi thành lập Vườn quốc gia Tam Đảo.

Công luận đều hiểu rằng, ngay sau khi Trung tâm cứu hộ Gấu bị buộc phải đóng cửa, mảnh đất trên sẽ được thông báo không còn là khu vực quan trọng về an ninh quốc phòng nữa, Công ty CP Trường Giang được phép tiếp quản cho mục đích phát triển tư nhân.

Tiến sỹ Jill Robinson MBE, người sáng lập và điều hành Tổ chức Động vật Châu Á cho biết: "Chúng tôi đang nỗ lực với hy vọng rằng Trung tâm cứu hộ sẽ không bị đóng cửa, và không phải di dời. Nếu không, phúc lợi cho 104 cá thể gấu, những con vật đáng thương đã chịu đựng quá nhiều sự đau đớn, sẽ bị tổn hại nghiêm trọng, Trung tâm Cứu hộ được xây dựng từ số tiền tài trợ 2 triệu đô la Mỹ bị phá dỡ là một lãng phí vô cùng lớn. Chúng tôi kêu gọi cộng đồng, báo giới tại Việt Nam cũng như quốc tế hãy khuyến nghị tới Thủ tướng chính phủ Việt Nam để tìm lại công lý, hãy để Thủ tướng cảm nhận nỗi sợ hãi của loài gấu khi phúc lợi của chúng một lần nữa lại bị đe dọa".