Quy hoạch cây xanh đô thị ở Hạ Long: Chưa đồng bộ và thiếu giám sát

Theo quy định, khi triển khai xây dựng đô thị mới, chủ đầu tư phải đảm bảo quỹ đất cây xanh, cây trồng phải đúng chủng loại, tiêu chuẩn theo quy hoạch chi tiết khu đô thị mới đã được phê duyệt, đồng thời chủ đầu tư phải có trách nhiệm chăm sóc và bảo vệ cây xanh đến khi bàn giao cho cơ quan quản lý. Tuy nhiên, thường khi chủ đầu tư bàn giao cho cơ quan quản lý thì số cây xanh còn sống sót rất hiếm, chưa kể sau khi nhận bàn giao do cơ quan quản lý thiếu giám sát, quản lý, chăm sóc nên nhiều cây “chết đứng” từ bao giờ mà cơ quan quản lý không biết, dẫn đến nhiều khu phố mới sau một thời gian chỉ còn lèo tèo vài gốc cây còi cọc.

Đó là đối với những khu đô thị được thực hiện theo hình thức đầu tư kinh doanh hạ tầng, chủ đầu tư bắt buộc phải thực hiện theo quy hoạch, còn với những khu vực bán đất tự xây thì việc trồng cây xanh là do người dân tự ý lựa chọn. Chính vì thế có những khu phố, những tuyến đường, người dân và cả các cơ quan doanh nghiệp “bạ gì trồng nấy”. Điển hình là tại khu vực đường 25-4 (còn gọi là đường bê tông kho than 1) phía bên này là Công ty Tuyển than Hòn Gai với loại cây chủ đạo là dừa, còn bên kia là khu vực dân cư, mạnh nhà nào nhà nấy trồng, đủ các chủng loại cây, từ bàng, cơm nguội đến lộc vừng... Nhiều gia đình còn trồng cây rồi xây những chiếc ụ bao quanh gốc cây kiên cố ngay giữa vỉa hè, trông mấp mô, lộ cộ và rất mất mỹ quan đô thị. Chưa kể ngay ở những khu phố có thể được coi là quy hoạch đồng bộ nhất đô thị Hạ Long như khu vực Đông Bắc, khu Đường Sông thì tình trạng người dân coi vỉa hè là vườn cây nhà mình khá phổ biến. Nhiều gia đình còn trồng những loại cây thuộc hàng cổ thụ lên vỉa hè làm chắn hết lối đi của người đi bộ và làm phá vỡ kết cấu bề mặt vỉa hè.

Chính vì thiếu quy hoạch trồng cây xanh đô thị nên nhiều con đường, khu phố ở Hạ Long hiện nay mật độ cây hoa sữa dày đặc khiến cho khi mùa hoa đến nhiều người mất ngủ vì mùi hương hoa nồng nặc. Chưa kể thiếu việc nghiên cứu trồng cây gì cho phù hợp với thổ nhưỡng sẽ dẫn đến lãng phí khi cây không thích hợp với điều kiện sống, hoặc gây ảnh hưởng khi mùa mưa bão đến, cây bị đổ làm thiệt hại về người và tài sản của người dân. Về điều này chúng ta đã thấm thía bài học từ các đô thị lớn trong nước như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh tình trạng cây đổ, gây chết người, làm hư hại công trình công cộng khi mưa, đã trở thành vấn đề đáng quan tâm xem xét.

Đã đến lúc TP Hạ Long và các đô thị khác trong tỉnh cần quan tâm tới công tác quy hoạch cây xanh đô thị một cách đồng bộ. Trong đó phải xác định chỉ tiêu đất cây xanh, tổng diện tích đất cây xanh cho toàn đô thị cũng như từng khu vực đô thị. Cần phải tuân thủ quy chuẩn về quy hoạch thiết kế cây xanh đô thị, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất. Đặc biệt là lựa chọn loại cây trồng phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu, điều kiện tự nhiên để đảm bảo sự hài hoà giữa không gian, cảnh quan môi trường, đáp ứng được các tiêu chí về quản lý và sử dụng. Các cơ quan quản lý đô thị cần phải quan tâm hơn tới việc giám sát, bảo vệ việc trồng cây xanh đô thị, vì cây xanh đô thị chính là lá phổi của thành phố.