Nâng cao nhận thức về tác động của đập thủy điện trên dòng Mê Kông

>> Đổi mới nội dung và phương thức hoạt động là giải pháp quan trọng nâng cao chất lượng tổ chức hội đáp ứng yêu cầu quản lý mới >> Hội nghị -Tập huấn về nâng cao nhận thức về phân loại rác tại nguồn, giảm thiểu rác thải nhựa tại đảo nhựa tại đảo Phú Quý >> Tăng cường hợp tác để nâng cao hiệu quả điều trị, chăm sóc sức khỏe bằng dinh dưỡng >> Ba đơn vị lớn về dinh dưỡng và y tế bắt tay trong hợp tác chiến lược nâng cao sức khỏe cộng đồng >> Quốc hội thông qua Luật Tài nguyên nước (sửa đổi): Nâng cao hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý nhà nước về tài nguyên nước

Một công trình đập thủy điện trên dòng Mêkông (Ảnh minh họa)

Theo báo cáo của Ủy hội sông Mê Kông, trên dòng chính sông Mê Kông, Trung Quốc đã cho xây dựng 5 đập thủy điện và 18 đập khác đã có thiết kế kỹ thuật và có kế hoạch xây dựng trong giai đoạn từ nay đến năm 2020. Bên cạnh đó, 3 nước Lào, Campuachia và Thái Lan cũng dự kiến xây dựng 12 đập với tổng công suất lắp máy đạt 14.000 MW. Khi các đập thủy điện trên dòng chính sông Mê Kông được xây dựng sẽ khiến thay đổi chế độ thủy văn, giảm lượng phù sa về ĐBSCL. Với sự vận hành của các đập thủy điện sẽ giảm nước vào mùa lũ, tăng lượng nước vào mùa khô, thay đổi năng lượng dòng sông làm ảnh hưởng đến sự vận chuyển phù sa, ảnh hưởng đến sạt lở ven bờ, sự hình thành cù lao trên sông.

Các đại biểu cho rằng, xây dựng đập thủy điện trên dòng chính sông Mê Kông là một hoạt động phát triển không bền vững cần bị loại bỏ vì công nghệ thủy điện có đập đã lỗi thời, để phát điện có nhiều công nghệ thay thế, thậm chí thủy điện không xây đập. Việc xây đập trên dòng chính sẽ làm tổn hại sinh thái, môi trường sống và an ninh lương thực bị đe dọa. Để giúp ĐBSCL đối phó với việc các nước xây dựng thủy điện trên dòng chính sông Mê Kông, nhiều giải pháp đã được đưa ra tại hội thảo như: nâng mới các trục thoát lũ, dẫn nước, tiêu nước; đồng thời nâng cao nhận thức của chính quyền và cộng đồng dân cư trong khu vực về tác hại của các đập thủy điện xây dựng trên dòng chính sông Mê Kông.

Hiện đánh giá môi trường chiến lược xây dựng đập thủy điện trên dòng chính chưa đề cập một cách đầy đủ về sự liên quan đến vấn đề sạt lở, bồi đắp vùng hạ lưu, vùng cửa sông, ven biển. Đây là vấn đề báo động và rất phức tạp, ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống của người dân khu vực ĐBSCL. Theo dự đoán, khi xây dựng xong các đập thủy điện trên dòng chính sông Mê Kông, do tích nước và xả nước không còn theo quy luật cũ nên chế độ thủy văn của sông Hậu nói riêng và sông Mê Kông nói chung sẽ bị thay đổi; kèm theo lượng phù sa trên dòng chính giảm đáng kể. Từ đó, dẫn tới việc xói lở cũng như bồi tụ các đuôi cù lao và sự hình thành một số cù lao mới sẽ có nhiều thay đổi, khó dự đoán chính xác.

ĐBSCL là vùng đất ngập nước lớn nhất nước ta và là nơi tiếp nhận toàn bộ nước sông Mê Kông khi chảy ra biển. Sau khi các đập thủy điện phía thượng nguồn được xây dựng, đồng bằng rìa chìm ven biển từ Tiền Giang đến Cà Mau nếu bị mất ½ lượng phù sa so với trước đây sẽ không được bồi đắp với tốc độ như hiện nay. Bờ biển sẽ bị xói lở nghiêm trọng trước tác động của việc ít có phù sa bồi đắp, do nước biển dâng và biến đổi khí hậu. Dự báo, đến năm 2050, khoảng 64,5% diện tích ĐBSCL sẽ bị ngập khoảng 1 mét, ngập nghiêm trọng nhất là 2 thành phố Vĩnh Long và Cần Thơ.