Sông Mekong cạn kỷ lục: 60 triệu người bị ảnh hưởng

Hạn hán khiến mực nước sông Mekong thấp kỷ lục

Theo Ủy hội sông Mekong (MRC), hiện có khoảng 60 triệu người ở vùng hạ nguồn mà cuộc sống hầu như lệ thuộc hoàn toàn vào sông Mekong. Dòng nước này là một tác nhân kinh tế quan trọng trong khu vực, vừa là nguồn cung cấp lương thực cho cư dân hai bên bờ, vừa là trục giao thông thiết yếu.

Mực nước sông giảm đến mức kỷ lục ở đoạn chảy qua tỉnh Vân Nam (Trung Quốc) đã khiến hơn 20 chiếc tàu chở hàng bị mắc cạn, khiến hơn 6 triệu người và 3,6 triệu gia súc bị thiếu nước uống.

Tại tại Lào và Thái Lan, hoạt động du lịch trên tuyến đường thủy đã bị hủy bỏ. Theo nhật báo Lào Vientiane Times, mực nước sông Mekong chảy qua nhiều địa phương của Lào tiếp tục xuống thấp chưa từng thấy, giảm 10cm mỗi ngày, các trạm thuỷ lợi ở thủ đô Lào đã không đủ nước hoạt động, đe dọa nặng nề vụ mùa của năm huyện ven sông của Vientiane.

MRC cũng cho rằng nguyên nhân chính khiến mức nước sông giảm mạnh là do tình trạng hạn hán nghiêm trọng trong vùng, do hiện tượng biến đổi khí hậu gây ra. Ngoài ra, còn do việc xây dựng nhiều con đập qua dòng sông này.

Bốn nước yêu cầu Trung Quốc mở cửa đập

Báo Kwongwah cho biết gần đây, khu vực tây nam Trung Quốc gặp hạn hán trăm năm chưa từng thấy. Bốn nước Thái Lan, Lào, Việt Nam và Campuchia cũng gặp hạn hán trầm trọng. Các nước này cho rằng Trung Quốc xây đập nước ở thượng nguồn sông Mekong (trong lãnh thổ Trung Quốc gọi là sông Lan Thương) dẫn đến tình trạng hạn hán gia tăng.

Các nước thành viên Ủy ban sông Mekong (MRC) gồm Thái Lan, Việt Nam, Lào và Campuchia sẽ cử lãnh đạo đến tham dự hội nghị thượng đỉnh tại Hua Hin từ ngày 3-5/4 và sẽ yêu cầu Trung Quốc “mở cửa đập nước” và thảo luận về việc “Làm thế nào để Trung Quốc mở rộng dòng chảy sông Mekong”.

Trung Quốc cũng đã đồng ý tham dự hội nghị này. Theo các phương tiện truyền thông Thái Lan, Trung Quốc đã gửi một bức thư đến cho MRC bày tỏ sẵn sàng cung cấp thông tin về đập thủy điện Cảnh Hồng và Mạn Loan ở tỉnh Vân Nam của nước này để làm dữ liệu nghiên cứu về mực nước sông Mekong.

Về vấn đề này, Tiến sĩ Lê Đức Trung, Chánh văn phòng Ủy ban sông Mekong Việt Nam cho biết, ngoài bốn nước là thành viên của MRC (Việt Nam, Lào, Campuchia và Thái Lan) còn có đại diện cấp cao hai nước Trung Quốc và Myanmar, cùng các quốc gia khác và tổ chức xã hội, cộng đồng trong lưu vực, sẽ tham dự hội nghị.

Theo ông Trung, sông Mekong hiện đang xảy ra một trận hạn hán nghiêm trọng trên toàn lưu vực. Đây là một lưu vực sông lớn, xưa nay chỉ có thể xuất hiện hạn hán từng vùng nhưng bây giờ có thể nói dòng chảy đã cạn kiệt trên toàn lưu vực từ thượng lưu của Trung Quốc tới khu vực Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam. Chính vì thế, đại diện cấp cao các nước trong lưu vực sẽ mang tới hội nghị này mối quan tâm lo ngại, làm thế nào đưa ra được các biện pháp cảnh báo hạn hán sớm, giảm nhẹ mức độ thiệt hại.

Do đây là lần đầu tiên tổ chức hội nghị cấp cao nên Ủy hội đã chọn chương trình nghị sự đảm bảo sự thành công và nhất trí của tất cả các nước thành viên. Những vấn đề vướng mắc sẽ được bàn riêng tại cuộc họp cấp chuyên viên các nước lưu vực sông Mekong. Chính vì vậy, kết quả mong muốn của hội nghị lần này là việc lãnh đạo bốn nước thành viên Ủy hội thông qua Tuyên bố Hủa Hỉn với chủ đề: “Đáp ứng các nhu cầu, duy trì sự cân bằng: Vì sự phát triển bền vững của lưu vực sông Mekong”. Dự kiến thủ tướng bốn nước thành viên sẽ đặt bút ký thông qua bản tuyên bố này.