Hà Lan -Việt Nam: Hợp tác chiến lược về quản lý tài nguyên nước và thích ứng BĐKH

>> Cây Đa cổ thụ -Nơi treo cờ Cộng sản đầu tiên vùng ven Hà Nội được vinh danh Cây Di sản Việt Nam >> Hai cây cổ thụ vùng ven đô Thăng Long được vinh danh Cây Di sản Việt Nam >> Hội BVTN&MT Việt Nam cùng thống nhất hành động và triển khai các nhiệm vụ mới >> Cây đầu tiên của huyện Đan Phượng được công nhận Cây Di sản Việt Nam >> Quảng Ninh: Hai cây đầu tiên của huyện Hải Hà được công nhận Cây Di sản Việt Nam

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải và Bộ trưởng Bộ Cơ sở hạ tầng và Môi trường Melanie Schultz van Haegen trao Biên bản Phiên họp lần thứ 4

Phiên họp nhằm trao đổi về tiến trình thực hiện các nội dung đã được ký kết trong khuôn khổ của Thỏa thuận từ Phiên họp lần thứ ba Ủy ban liên Chính phủ tại Việt Nam ngày 16/ 9/2013 tại Hà Nội, Việt Nam. Đồng thời, hai bên đã thảo luận về các bước hợp tác tiếp theo trong khuôn khổ của “Thỏa thuận Đối tác chiến lược giữa Chính phủ nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ Hà Lan về thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý nước đã được Thủ tướng hai nước ký ngày 04 tháng 10 năm 2010. Theo đó, các nội dung đang thực hiện trong khuôn khổ của Thỏa thuận bao gồm: Giáo dục sau đại học về quản lý tài nguyên nước và thích ứng với biến đổi khí hậu; Chương trình hợp tác kinh doanh; Kế hoạch đồng bằng sông Cửu Long; Hợp tác Thành phố Hồ Chí Minh – Rotterdam; Dịch vụ khí hậu và nước; Quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông Hồng - Thái Bình; Hợp tác  Hà Nội – Amsterdam; Chương trình ORIO ở Việt Nam.

Dưới đây là tổng hợp các nội dung đang thực hiện trong khuôn khổ của Thỏa thuận:

1. Giáo dục sau đại học về quản lý tài nguyên nước và thích ứng với biến đổi khí hậu

a) Chương trình NICHE VNM 104

 Tăng cường năng lực thể chế cho Trung tâm Quản lý nước và biến đổi khí hậu của Đại học quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh và thiết lập một chương trình nghiên cứu để hỗ trợ Trung tâm Quản lý nước và Biến đổi khí hậu nhằm tăng cường năng lực của các Viện đối tác ở Lưu vực sông Mê Công mở rộng thông qua các chương trình trao đổi, đào tạo nhân lực tại Việt Nam và Hà Lan với tổng kinh phí khoảng 2,5 triệu EUR. Chương trình đào tạo Thạc sỹ về Quản lý tài nguyên nước và biến đổi khí hậu đang được xây dựng và sẽ bắt đầu triển khai vào khóa học 2014-2015.

b) Chương trình NICHE VNM 106

Ngân sách dành cho dự án này là 2,4 triệu Euro và đối tượng hợp tác là Trường Đại học Thủy lợi và Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội. Năm 2014 đã xây dựng thêm 3 khóa học thạc sĩ (về Kỹ thuật bờ biển, Quản lý vùng ven biển và Quản lý thiên tai) tại Đại học Thủy lợi, sau khi khóa Thạc sĩ đầu tiên về quản lý tổng hợp tài nguyên nước được triển khai thành công vào năm 2013. Khóa học cử nhân về quản lý tổng hợp tài nguyên nước tại Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cũng đã được tuyển sinh và khai giảng vào tháng 9/2014.

c) Hợp tác giữa UNESCO-IHE và Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh và Văn phòng công tác biến đổi khí hậu của thành phố Cần Thơ:

Giai đoạn một được tiến hành với Viện Khoa học Khí tượng thủy văn và Môi trường tập trung vào những áp lực tương lai lên chu kỳ nước đô thị của thành phố Cần Thơ. Giai đoạn thứ hai sẽ tìm hiểu về các biện pháp thích ứng và mối quan hệ giữa ngập úng và thoát nước. Giai đoạn này sẽ được thực hiện với Trung tâm Quản lý nước và biến đổi khí hậu - Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh và Văn phòng công tác biến đổi khí hậu của Cần Thơ. Các kết quả cũng được kết nối với Chương trình NICHE VNM 104 nêu trên.

d) Dự án “Thăng trầm: các chiến lược cho sụt lún và đô thị hóa vùng đồng bằng sông Cửu Long đối mặt với xâm nhập mặn”

Giúp phát triển mô hình định lượng các tác động của các chiến lược quản lý nước ở vùng đồng bằng, nghiên cứu mối quan hệ giữa sụt lún, khai thác nước dưới đất và xâm nhập mặn. Mục đích của chương trình này nhằm tăng cường năng lực của cá nhân và tổ chức để xây dựng chiến lược phát triển bền vững giúp thích ứng với các vấn đề về sụt lún, đô thị hóa và xâm nhập mặn. Một mô hình tích hợp sẽ được xây dựng và triển khai, kết nối nước mặt, nước dưới đất và các mô hình cơ địa lý để phân tích các mối tương quan của việc khai thác nước ngầm, mức sụt lún và mức độ xâm nhập mặn. Trong khuôn khổ của dự án này, một công nghệ mới về viễn thám trên không sẽ được sử dụng nhằm giúp lập bản đồ khu vực nước ngầm và khu vực nước ngầm bị nhiễm mặn.

2. Chương trình hợp tác kinh doanh

a) Biên bản ghi nhớ Nạo vét kênh tưới, tiêu quy mô nhỏ

Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Ngân hàng Thế giới và phía Hà Lan cùng hợp tác về khái niệm “Ngân hàng đất” và phương pháp và kĩ thuật nạo vét sáng tạo để tăng cường hiệu quả và hiệu suất nạo vét. Kết quả của Nghiên cứu khả thi do phía Hà Lan hỗ trợ thực hiện cho thấy chí phí nạo vét thấp hơn 75% và lợi nhuận gia tăng nhờ tái sử dụng đất nạo vét. Chính phủ Hà Lan đã dành kinh phí bổ sung khoảng 300.000 EUR để hỗ trợ phần nào việc mua lại các vật tư nạo vét cần thiết và tập huấn để thực hiện các mô hình thực tiễn về ngân hàng đất và sáng kiến nạo vét.

b) Hợp tác Tính khả thi về xử lý nước thải công nghiệp tại thành phố Đà Nẵng

Xử lý nước thải cũng là một thế mạnh của Hà Lan và mong muốn được hợp tác với phía Việt Nam trong lĩnh vực này. Dự án Nghiên cứu khả thi về Nâng cao năng lực xử lý nước thải của ngành sản xuất thủy sản ở Đà Nẵng do Chính phủ Hà Lan tài trợ, đã cho thấy tiềm năng hợp tác này. Thông qua việc nâng cấp, kiểm soát quy trình, mở rộng và nâng cao chất lượng vận hành của nhà máy xử lý nước thải của Khu công nghiệp, các yêu cầu về chất lượng nước thải trước khi xả vào nguồn tiếp nhận sẽ được đảm bảo. Ngoài ra, dự án sẽ thiết kế, xây dựng một chương trình quan giám sát nước thải tại một số vị trí của khu công nghiệp, những điểm chưa có thông tin, dữ liệu cần thiết.

c) Hợp tác Biến đổi khí hậu và cấp nước vùng đồng bằng sông Cửu Long và thành phố Hồ Chí Minh

Triển khai vào năm 2013 và sẽ kéo dài đến năm 2017 với tổng ngân sách là 10 triệu Euro, trong đó 4,4 triệu Euro là vốn vay ưu đãi của Chính phủ Hà Lan. Dự án nhằm cải thiện việc cung cấp nước ở đồng bằng sông Cửu Long một cách bền vững, có tính đến biến đổi khí hậu và đô thị hóa nhanh.

d) Hợp tác Can thiệp cảnh quan Việt Nam - Tây Nguyên

Hà Lan phát động Chương trình đất và nước bền vững trong tháng Hai năm nay. Đây là một chương trình năm năm để giải quyết nông nghiệp bền vững thông qua tập hợp các kiến thức và sức mạnh của các bên liên quan công cộng và tư nhân trên một phương pháp tiếp cận cảnh quan ở các khu vực dễ bị tổn thương, để tránh sự cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên. Để khởi động chương trình, thử nghiệm đã được khởi xướng. Một trong số đó là vùng Tây Nguyên của Việt Nam đã được lựa chọn. Chương trình được phát triển bởi IDH, Sáng kiến ​​thương mại bền vững.

Tây Nguyên của Việt Nam đóng một vai trò quan trọng trong việc sản xuất các mặt hàng nông sản như cà phê, hồ tiêu, ca cao. Sự phát triển nông nghiệp ở Tây Nguyên đã góp phần vào xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam. Tuy nhiên, sự phát triển nông nghiệp thâm canh cũng mang lại những thách thức môi trường đáng kể. Các vấn đề như nạn phá rừng, cạn kiệt nguồn nước ngầm sẽ cần phải được giải quyết ở một quy mô cảnh quan để duy trì năng xuất cao và thương mại trong tương lai và cho phép cho sự thịnh vượng kinh tế trong tương lai trong khu vực.

Sức mạnh của chương trình là đã tập hợp các lợi ích về chiến lược của chính phủ, của nông dân địa phương và của đa quốc gia phụ thuộc vào một nguồn cung cấp ổn định các sản phẩm để giải quyết bền vững dài hạn. Có một trường hợp kinh doanh hấp dẫn cho các đối tác để giải quyết những thách thức chung.

Năm 2014 là năm khởi động của Chương trình, với giai đoạn thực hiện chính từ 2015-2018. Với ngân sách 2 triệu euro, phía Việt Nam do Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp nông thôn (IPSARD) thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã được tham gia là đầu mối tổ chức trong giai đoạn khởi động.

3. Kế hoạch đồng bằng sông Cửu Long

Việc hợp tác xây dựng Kế hoạch đồng bằng sông Cửu Long (MDP) giữa hai nước đã thành công tốt đẹp. MDP đã nhận được sự ủng hộ và đánh giá cao của Chính phủ Việt Nam cũng như của các đối tác phát triển. Do đó, đây là thời điểm các khuyến nghị của MDP cần được ưu tiên cụ thể hóa thành các dự án và kế hoạch đầu tư có rủi ro thấp. Ở giai đoạn này các hoạt động phối hợp thực hiện sẽ không chỉ giới hạn trong quan hệ hợp tác song phương giữa hai nước. Các đối tác phát triển đề nghị đưa các nội dung của chiến lược tổng hợp vào trong Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2016-2020, trong đó nhấn mạnh 03 nội dung:

- Một là, tăng cường thể chế về cơ chế phối hợp liên tỉnh và liên vùng;

- Hai là, vấn đề liên quan đến những dự án đầu tư có rủi ro thấp;

- Ba là, việc huy động các nguồn lực cần thiết cho hoạt động triển khai thực hiện.

4. Hợp tác Thành phố Hồ Chí Minh - Rotterdam

Về Hợp tác TP HCM – Rotterdam

Dự án là kết quả của thỏa thuận hợp tác mới giữa Rotterdam và thành phố HCM, trong đó định hướng tiếp tục được lồng ghép trong chiến lược và các chương trình tăng cường năng lực. Giai đoạn hai của dự án đã được xây dựng hướng tới mục tiêu tiếp tục lồng ghép trong Con người, Dự án, Kế hoạch và các Thủ tục. Đơn vị tài trợ cho dự án này là Chương trình quốc tế về Nước của Hà Lan. Dự án này hướng tới việc triển khai áp dụng các giải pháp thích ứng trên phạm vi toàn thành phố. Song song với quá trình thực hiện dự án này, thành phố Rotterdam cũng đang thực hiện một dự án tương tự như vậy nên hai thành phố có thể trao đổi các kinh nghiệm liên quan tới việc lồng ghép, tăng cường năng lực và cách thức triển khai thực hiện. Dự án này sẽ kết thúc vào mùa xuân năm 2015.

Về nội dung hợp tác với Ban quản lý Nước

Mục tiêu của dự án này là tăng cường năng lực cho Ban Chỉ huy Phòng chống lụt bão thành phố Hồ Chí Minh và sự phối hợp giữa các cơ quan thuộc UBND thành phố Hồ Chí Minh nhằm thực hiện việc tuyên truyền, phổ biến các rủi ro liên quan đến lũ lụt và vấn đề ngập lụt ở thành phố Hồ Chí Minh. Nội dung của chương trình là sử dụng các công cụ quản lý nhà nước trong quá trình thực hiện tuyên truyền phổ biến tình hình của thành phố và việc triển khai 5 chương trình đào tạo với các chủ đề khác nhau do các chuyên gia của Việt Nam và Hà Lan cùng phối hợp thiết kế.

5. Dịch vụ khí hậu và nước

Chương trình được xây dựng trên quan hệ đối tác giữa các tổ chức của Việt Nam và Hà Lan trong việc hỗ trợ quản lý nước xuyên biên giới và các thảm họa rủi ro thông qua việc khai thác sử dụng các vệ tinh và hệ thống thông tin địa lý kết hợp với các mô hình thủy văn và các mô hình/cơ sở dữ liệu phù hợp khác. Cục Viễn thám quốc gia (NRSD) của Việt Nam và Cơ quan Không gian Hà Lan (NSO) sẽ phối thực hiện các hoạt động nêu trên.
 
6. Quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông Hồng - Thái Bình

Biên bản ghi nhớ hợp tác về Quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông Hồng - Thái Bình giai đoạn 2020 - 2030 với tầm nhìn đến 2050 đã được ký kết ngày 22/9/2014 giữa Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam và Bộ Cơ sở hạ tầng và Môi trường Hà Lan  tại La Hay, Hà Lan. Sau khi Biên bản được ký kết, sẽ có hai nhiệm vụ cần phải triển khai thực hiện, cụ thể là:

- Lập nhiệm vụ quy hoạch tài nguyên nước lưu vực sông Hồng - Thái Bình, vấn đề này đã được Luật tài nguyên nước quy định;

- Dự thảo Điều khoản tham chiếu dựa trên nhiệm vụ quy hoạch do Bộ Tài nguyên và Môi trường phê duyệt.


Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Thái Lai và Bộ trưởng Bộ Cơ sở hạ tầng và Môi trường Melanie Schultz van Haegen ký kết "Bản ghi nhớ hợp tác về “Quy hoạch tài nguyên nước cho lưu vực sông Hồng - Thái Bình giai đoạn 2020 -2030, tầm nhìn 2050”

Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam sẽ chủ trì và phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng và các Bộ liên quan, các cơ quan ngang bộ và địa phương tiến hành soạn thảo và phê duyệt quy hoạch tài nguyên nước.

Bộ Cơ sở hạ tầng và Môi trường Hà Lan sẽ phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Kinh tế và các Bộ liên quan để cung cấp các dịch vụ cố vấn và rà soát về mặt kĩ thuật và chiến lược và hỗ trợ quá trình soạn thảo quy hoạch tài nguyên nước.

Dự án sẽ góp phần tối ưu hóa việc khai thác hồ chứa đa mục tiêu đảm bảo cung cấp đủ nước sạch và năng lượng, đồng thời, xây dựng quy trình tiêu chuẩn để nâng cao hiệu quả quản lý quản lý tài nguyên nước.

7. Hợp tác  Hà Nội - Amsterdam

Nội dung hợp tác Hà Nội – Amsterdam bao gồm: cung cấp nước sinh hoạt, thoát nước, xử lý nước thải, quản lý nước mặt và nước ngầm, xử lý chất thải rắn, chất thải thành năng lượng, quy hoạch tổng thể, quy hoạch không gian, quản lý tổng hợp tài nguyên nước và quản lý rủi ro lũ lụt; quy hoạch tổng thể thành phố, quản lý đô thị, phát triển cơ sở hạ tầng, giao thông công cộng; hợp tác văn hóa và giáo dục; kinh tế, trao đổi thương mại.

8. Chương trình ORIO ở Việt Nam

Chương trình ORIO tại Việt Nam với 3 dự án thông qua trong mối quan tâm từ phía Hà Lan:

- Xây dựng một hệ thống xử lý và thu gom nước thải và các dự án liên quan ở tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu;

- Xây dựng một hệ thống thu gom nước thải, xử lý và tái sử dụng tại tỉnh Ninh Thuận;

- Xây dựng hệ thống cấp nước tại tỉnh Hậu Giang.

Tổng số tiền tài trợ cho các dự án kết hợp là khoảng 25 triệu euro, trong đó có khoảng 17 triệu euro liên quan đến các giai đoạn thực hiện.