Vận động ngư dân đưa rác về bờ và câu chuyện thay đổi hành vi ở tỉnh Phú Yên Cây Gạo huyền thoại thôn Tân Mỹ được vinh danh là Cây Di sản Việt Nam Cây Ruối khổng lồ của tỉnh Hải Dương được vinh danh Cây Di sản Việt Nam Những cây cổ thụ quý hiếm của tỉnh Yên Bái được công nhận Cây Di sản Việt Nam Nhiều kết quả ghi nhận trong phong trào giảm nhựa tại TP. Đông Hà (Quảng Trị)

Giao lưu trực tuyến

Chủ nhật, 23/02/2025, 12:09:44 PM (GMT+7)

Vinastas và nước mắm

(11:54:40 AM 28/10/2016)

(Tin Môi Trường) - Giờ này, kể cả Vinastas có chịu sức ép ra sao, có bị đòi xử lý mức nào, thì ở nhiều địa phương, cánh cửa hội người tiêu dùng vẫn đóng kín trước những người đến “đánh trống kêu oan”. Đình chỉ Vinastas, nếu có, chỉ là phần ngọn của vấn đề.

>> Đổi mới nội dung và phương thức hoạt động là giải pháp quan trọng nâng cao chất lượng tổ chức hội đáp ứng yêu cầu quản lý mới >> Bãi rác lộ thiên của Tâm Sinh Nghĩa cháy âm ỉ, người dân khốn khổ vì mùi hôi >> Đồng Xoài treo thưởng cho người tìm ra thủ phạm phát tán mùi hôi trong không khí >> Thu hồi chứng nhận kỷ lục của hồ Lắk >> Hội nghị Ban Chấp hành VACNE 2024: Tiếp tục củng cố và phát triển bền vững tổ chức hội

Đầu tháng 10, tôi có việc phải tìm gặp hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng ở một thành phố lớn.

Tôi đến địa chỉ công bố trên website, nhưng đến nơi thì được thông báo hội đã dời đi nơi khác. Đến nơi khác, tôi lại được thông báo trụ sở chuyển về Sở Công thương. Sau gần hai tiếng đồng hồ, tôi tìm được trụ sở hội vào lúc 10h30 sáng. Lúc đó, văn phòng đã im ỉm khoá. Anh bảo vệ cho biết đã hai tuần rồi không có ai đến mở cửa.

Nhìn tấm biển “nơi nhận đơn khiếu nại người tiêu dùng”, tôi băn khoăn tự hỏi không biết đã có bao nhiêu người cầm tờ đơn đến đây và thất vọng đi về.

Tôi không biết câu chuyện ấy có phổ biến ở các địa phương khác không. Nhưng nhìn vào số lượng ngày càng tăng của những tranh cãi không được giải quyết, hoặc giải quyết không thấu đáo giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp, có thể thấy vai trò mờ nhạt của hội vốn sinh ra với mục đích bảo vệ người tiêu dùng. Ở một số tỉnh, đến thời điểm tôi viết bài này, hội chưa từng nhận một đơn khiếu nại nào.

Có lẽ nhiều người chỉ biết đến Hội Tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng Việt Nam (Vinastas) sau chuyện khảo sát nước mắm chứa arsen vừa qua. Trớ trêu thay, việc “xưng danh” đó đi kèm với tai tiếng, bởi những lùm xùm xung quanh động cơ và tính chân thực của khảo sát. Vụ việc khiến cả người tiêu dùng lẫn doanh nghiệp, hai chủ thể về mặt nguyên tắc được Vinastas bảo hộ lợi ích chính đáng, có nhiều phản ứng tiêu cực.

Tôi cho rằng, với cơ chế hoạt động của hội như bây giờ, việc các hội tồn tại dật dờ, hay tệ hơn là tạo ra những ảnh hưởng tiêu cực như sự cố arsen, là điều tất yếu.

Lý do trước hết, các hội được lập ra để bảo vệ lợi ích thành viên, nhưng thành viên hội bảo vệ người tiêu dùng ở nước ta phần lớn lại chưa phải là người tiêu dùng. Hội viên của Vinastas và hội cấp dưới đa phần là cán bộ nhà nước đương chức thuộc các ngành khác nhau, và lãnh đạo hiệp hội thường xuyên là công chức của các sở ngành thuộc chính quyền địa phương.

Hội địa phương hiếm có người chuyên trách, cán bộ Sở Công thương sẽ phải kiêm nhiệm luôn công việc của hội, và không được hưởng bất kỳ phụ cấp nào.

Kể cả khi hội thực sự muốn trở nên hiệu quả hơn, các hội cũng “lực bất tòng tâm” bởi tổ chức có vài ba người kiêm nhiệm không thể giải quyết tất những vấn đề rất cụ thể của người tiêu dùng.

Tôi sẽ gọi đó là một hội bị “hành chính hóa” - một hội vốn sinh ra bởi một quyết định hành chính, lại không thể huy động nguồn lực từ đại chúng, và vì thế không phục vụ kịp lợi ích xã hội, nếu không muốn nói là đôi khi đi ngược lại điều đó.

Tiếc rằng cái tư duy nền tảng đã tạo ra Vinastas, cái tư duy đề cao những hội phải chịu sự quản lý trực tiếp của "cơ quan nào đó" vẫn tồn tại. Sẽ nhiều người bổ ngửa khi biết rằng trong những ngày mà xã hội đang rúng động vì dấu hiệu sai phạm tại Vinastas, thì ở Quốc hội, lại đang trình ra một dự án Luật về Hội. Nó đang được nhiều đại biểu quốc hội, các tổ chức khoa học và thậm chí thành viên chính phủ đề nghị hoãn thông qua.

Dự án luật này yêu cầu hội mới thành lập phải có lĩnh vực hoạt động chính “không trùng lắp với lĩnh vực hoạt động chính của hội đã được thành lập hợp pháp trước đó trong cùng phạm vi hoạt động”. Tức là có Vinastas rồi thì không được lập hội bảo vệ người tiêu dùng khác nữa. Và Vinastas sẽ “độc quyền” mảng bảo vệ người tiêu dùng mà họ đang làm... rất thị phi?

Nghĩa là dù muốn hay không, Vinastas và các hội địa phương là những đại diện duy nhất cho mỗi chúng ta, 90 triệu người tiêu dùng cả nước?

Những lùm xùm ở Vinastas trong vụ nước mắm có arsen có thể quy về trách nhiệm cá nhân. Nhưng nó cũng có thể quy về trách nhiệm hệ thống.

Đang có ý kiến cho rằng nên đình chỉ hoạt động của Vinastas. Theo tôi, cùng với động thái quyết liệt ấy, thì cần nghĩ tới việc rằng sau Vinastas, cơ chế pháp lý nào khuyến khích các tổ chức khác, những tổ chức thực sự bảo vệ người tiêu dùng, bảo vệ doanh nghiệp, bảo vệ thành viên chứ không phục vụ “lợi ích nhóm”.

Nhiều khi để giải quyết những vấn đề phức tạp của xã hội chỉ cần một động tác rất đơn giản. Đó là để cho xã hội tự giải quyết bằng những công cụ tự nguyện của riêng nó.

Còn tôi biết, giờ này, kể cả Vinastas có chịu sức ép ra sao, có bị đòi xử lý mức nào, thì ở nhiều địa phương, cánh cửa hội người tiêu dùng vẫn đóng kín trước những người đến “đánh trống kêu oan”. Đình chỉ Vinastas, nếu có, chỉ là phần ngọn của vấn đề.

Nguyễn Khắc Giang/VNE

[Quay lại]

Từ khóa liên quan: Vinastas, nước mắm, tiêu dùng, hội, đóng kín

Gửi ý kiến bạn đọc về: Vinastas và nước mắm

*	*
*
Nội dung*

Chọn file

(File: .Zip - 2M)

(Tin Môi Trường hoan nghênh các ý kiến đóng góp của bạn đọc cho bài viết. Các thảo luận sẽ được xem xét trước khi đăng tải. Tin Môi Trường giữ quyền từ chối những lời lẽ xúc phạm cá nhân, tổ chức; lời lẽ trái thuần phong mỹ tục, vi phạm pháp luật. Bạn đọc thảo luận bằng tiếng Việt có dấu. Ý kiến không nhất thiết thể hiện quan điểm của Tin Môi Trường. Cám ơn sự đóng góp và hợp tác của các bạn)

Bạn cũng có thể quan tâm:

Bài viết mới:

Xem theo:

Đọc nhiều nhất

Phản hồi nhiều

Hỏi và đáp

Mua đất bằng giấy viết tay có được cấp sổ đỏ không?

(Tin Môi Trường) - Từ ngày 1/8, Luật Đất đai 2024 quy định khi chuyển nhượng nhà đất phải công chứng hoặc chứng thực hợp đồng, trừ trường hợp theo quy định tại khoản 2 Điều 129 Bộ luật Dân sự 2015.

Thông tin môi trường

Diễn đàn về quản lý Khu dự trữ sinh quyển thế giới Kiên Giang

(Tin Môi Trường) - Chiều 5/12/2024, tại thành phố Rạch Giá, Ban Quản lý Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Kiên Giang phối hợp với Cục Bảo tồn Thiên nhiên và Đa dạng sinh học - Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức “Diễn đàn đối thoại tăng cường quản lý Khu Dự trữ sinh quyển thế giới Kiên Giang”.

Con số sự kiện

Danh sách 25 Giải thưởng của Cuộc thi viết về Cây Di sản Việt Nam năm 2024

(Tin Môi Trường) - Sáng ngày 26/11/2024, tại Hà Nội, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã tổ chức công bố kết quả và trao giải cuộc thi viết về Cây di sản Việt Nam năm 2024 cho các cá nhân và tập thể thuộc 25 tác phẩm đoạt giải thưởng Cuộc thi.