Dự án lấn sông Đồng Nai: Vi phạm pháp luật thì phải dừng!

>> Bãi rác lộ thiên của Tâm Sinh Nghĩa cháy âm ỉ, người dân khốn khổ vì mùi hôi >> Dự án cáp treo nối chùa Hương với chùa Tiên xin cấp phép môi trường >> Hội thảo đánh giá cuối kỳ dự án giảm thiểu tác động của đốt lộ thiên và sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật trong nông nghiệp >> Dự án Dynapath giành giải thưởng Tác Động Bền Vững Nhất tại cuộc thi Sustainable Hospitality Challenge 2024 toàn cầu >> Vinamilk hỗ trợ hơn 550.000 sản phẩm dinh dưỡng thiết yếu cho người dân vùng lũ

Việc Hội đồng Thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) dự án cải tạo cảnh quan và phát triển đô thị ven sông Đồng Nai (thường được gọi là dự án lấn sông Đồng Nai) của Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) đưa ra kết luận phải làm lại báo cáo ĐTM dự án này tại cuộc họp ngày 8-9 bị giới chuyên môn bày tỏ sự thất vọng.

 

Dự án lấn sông Đồng Nai bị các nhà khoa học và người dân phản đối quyết liệt Ảnh: XUÂN HOÀNG

Làm quấy quá cho vui!

Tại cuộc họp trên, Thứ trưởng Bộ TN-MT Nguyễn Thái Lai, chủ tịch hội đồng, đưa ra 3 kết luận. Thứ nhất, báo cáo ĐTM chưa đủ cơ sở khoa học để triển khai dự án. Thứ hai, UBND tỉnh Đồng Nai phải tìm đơn vị có chuyên môn, kinh nghiệm thực hiện lại báo cáo ĐTM. Thứ ba, khối đất đá đã đổ xuống sông đang gây tác động đến môi trường, đồng thời vào mùa mưa lũ sắp đến, khối đất đá này có thể trôi sạt gây ảnh hưởng khu vực xung quanh như cầu Ghềnh, Cù Lao Phố. Vì thế, UBND tỉnh Đồng Nai phải có giải pháp xử lý.

Về những kết luận này, GS-TS Ngô Đình Tuấn - chuyên gia về tài nguyên nước, thành viên hội đồng thẩm định - nói ngay: “Làm quấy quá cho vui!”.  GS-TS Tuấn thẳng thắn: “Dữ liệu, số liệu thu thập được rất ít, cơ sở không đầy đủ, đánh giá, phân tích chưa sâu. Tôi thấy bản báo cáo này chưa hoàn chỉnh. Chính những người thực hiện báo cáo ĐTM cũng tự nhận rằng đây chỉ là đánh giá sơ bộ, bước đầu. Vậy làm sao kết luận chắc chắn được rằng dự án có tác động đến môi trường, dòng chảy?!”.

Một thành viên khác của hội đồng thẩm định là PGS-TS Đinh Công Sản, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chỉnh trị sông và Phòng chống thiên tai thuộc Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam, cũng nhận xét báo cáo ĐTM này chưa khảo sát, đánh giá đầy đủ, thiếu cơ sở khoa học. Ông nói: “Các chuyên gia thủy lợi cũng chỉ đưa ra mô hình tính toán ban đầu mà thôi! Họ cũng khuyến cáo nếu thực hiện dự án phải đánh giá lại một cách cụ thể, toàn diện hơn chứ không thể hoàn toàn căn cứ vào đó để triển khai dự án” - ông Sản nói.

Về dự án lấn sông Đồng Nai, theo UBND tỉnh Đồng Nai, căn cứ để quyết định triển khai dự án chính là kết luận “không ảnh hưởng” trong báo cáo đánh giá tác động dòng chảy do Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam thực hiện.

Hợp thức hóa cái sai?

PGS-TS Lê Anh Tuấn, Trường ĐH Cần Thơ, bày tỏ thất vọng khi nghe kết luận của hội đồng. “Trách nhiệm của hội đồng là phân tích, đánh giá nội dung và kết luận báo cáo ĐTM đạt hay không đạt chứ không nên hướng dẫn người thực hiện rằng thiếu cái này cái nọ và khuyên làm lại. Thí sinh đi thi, hội đồng chấm thi chấm đủ điểm thì đậu, không đủ thì rớt chứ sao lại có chuyện góp ý đáp án để họ làm lại cho đạt?” - PGS-TS Tuấn lập luận.

Cũng theo ông Tuấn, trong trường hợp báo cáo ĐTM có đạt đi chăng nữa thì về bản chất, đây là một dự án vi phạm pháp luật, chẳng lẽ lại được tiếp tục triển khai? “Luật Tài nguyên nước là do Bộ TN-MT chấp bút, trong đó cấm các hành vi xây dựng lấn chiếm dòng chảy. Nếu Bộ TN-MT thông qua báo cáo ĐTM này chẳng khác nào tự mâu thuẫn. Thậm chí, việc lập hội đồng thẩm định báo cáo ĐTM cũng không cần thiết vì dự án vi phạm pháp luật là mặc nhiên bị “tuýt còi” rồi! Yếu tố có gây tác động đến môi trường, dòng chảy hay không cũng không thể đứng trên luật pháp được!” - PGS-TS Tuấn phân tích.

Bà Lâm Thị Thu Sửu, đại diện Mạng lưới sông ngòi Việt Nam, bày tỏ cảm xúc nửa vui nửa buồn khi nghe kết luận của hội đồng thẩm định. Vui vì hội đồng đã nhận thấy báo cáo ĐTM thiếu rất nhiều luận chứng, luận cứ, không đủ cơ sở khoa học để làm căn cứ triển khai dự án, đúng với những gì mà các nhà khoa học nhận xét trong thời gian qua. Buồn vì không hiểu vì sao hội đồng lại đề nghị làm lại báo cáo ĐTM thay vì kiến nghị Thủ tướng dừng dự án do không đủ cơ sở khoa học, cơ sở pháp lý. “Báo cáo ĐTM là thủ tục thực hiện khi dự án chưa triển khai căn cứ vào số liệu, hiện trạng thời điểm ban đầu. Nay dự án đã thực hiện, thủy văn, môi trường… đã thay đổi, chẳng lẽ lại lấy số liệu năm 2015 để tính toán cho năm 2013-2014? Theo kết luận của hội đồng thì báo cáo ĐTM chưa đủ cơ sở khoa học để triển khai dự án. Tỉnh Đồng Nai dựa trên một báo cáo không đủ cơ sở là đã sai. Vậy việc làm lại báo cáo ĐTM có ý nghĩa gì? Chẳng lẽ để hợp thức hóa cho cái sai của tỉnh Đồng Nai hay sao?” - bà Sửu hoài nghi.