Bản làng đủng đỉnh trước tử thần

“Miệng tử thần” cứ há toang hoác cả gần chục năm nay cũng không làm người dân Nậm Kinh thấy sợ!

Định mệnh biết trước

Bản Nậm Kinh nằm ngất ngưởng lừng chừng núi Nậm Kinh. Bản có 49 hộ là dân tộc Dao Tẻn. Vào mùa mưa năm 2002, nhân dân trong bản bỗng phát hiện một vết nứt dài cả cây số rộng toang hoác như cái giao thông hào chạy viền ngay dưới chân bản. Cứ mỗi trận mưa, đất đá lại tụt vào vết nứt ấy ầm ầm cứ như có cả đàn voi đang xung trận với thanh la não bạt gõ ầm ĩ. Cùng với đó, nương lúa, nương bông của bà con cứ bị cái “miệng tử thần” kia liếm dần và đến cả con đường lên bản cũng bị chặt đứt làm đôi. Hễ trâu, dê rơi vào vết nứt này đều có chung một kết cục là chết.

Vết nứt cứ mỗi ngày một rộng đặc biệt là sau mỗi trận mưa. Có người bảo ngồi trong nhà mà nhìn đồi núi cứ rung rinh như thể cả bản đang trôi về phía vết nứt!

Nhân dân rất hoang mang, hoảng hốt, chạy đôn chạy đáo xin được di chuyển. Chính quyền xã cũng “căng” không kém, lập tức đến tận hiện trường khảo sát, đánh giá cụ thể, chính quyền huyện cũng ngay lập tức chỉ đạo các phòng ban chuyên môn tìm biện pháp nhanh chóng đưa người dân ra khỏi vùng nguy hiểm. Với tinh thần cứu người như cứu hoả, các ngành liên quan đã triển khai các biện pháp đồng bộ như san gạt mặt bằng, chuẩn bị nơi ăn chốn ở tạm và tổ chức di chuyển dân ra khỏi nơi nguy hiểm.

Nhưng sau mùa mưa năm đó, cái “miệng tử thần” kia dường như vào dịp ngủ đông, dù vẫn há hoác nhưng đã thôi cựa quậy. Lúc đó bản Nậm Kinh đã có 14 hộ di chuyển khỏi vùng nguy hiểm, lập bản Nậm Kinh mới; các hộ còn lại cũng đang rục rịch chuyển đi, nhưng thấy tình hình bớt “nóng” lại… thôi.

Từ đó đến nay, cứ mỗi mùa mưa, vết nứt (bây giờ đã thành một khe suối cạn) cứ rộng mãi ra, dài thêm ra, tiện quanh triền núi nơi bản Nậm Kinh. Một phần đất ruộng, đất nương của bà con đã bị “ăn” mất, nhiều trâu, dê ngã chết ở đây. Con đường lên bản đã hoàn toàn bị chia đôi, phải mở đường mới.

Để đến được bản, chúng tôi phải vượt qua con dốc gần như dựng đứng, dài cả cây số. Xe và người vừa trườn, vừa bò, hì hục cả giờ đồng hồ mới tới nơi. Vết nứt nằm ở phía chân bản và chẳng khó khăn gì để nhìn thấy vì sau gần 10 năm, từ vết nứt ban đầu giờ đã thành một vực sâu cả chục mét,  khoảng cách giữa hai mép vực cũng dài đến 20m. Nước dưới khe dù không lớn nhưng do đứt gẫy đột ngột của địa hình tạo thành những dòng thác liên tiếp dưới đáy vực, âm thanh dội lên nghe như nước lũ mùa mưa.

Bản Nậm Kinh nằm ngay phía trên mép vực. Những nếp nhà xếp san sát nhau, lẩn mình trong rừng cây cổ thụ khá nên thơ và thanh bình. Bản làng hắt lên nền xanh của cây rừng ánh sáng bàng bạc của những mái nhà vừa được phủ tấm lợp mới được cấp. Nhìn từ xa, cả bản giống như đang ở trên một đụn đất đắp trên sườn con trâu mộng khổng lồ và phía dưới đụn đất ấy là một vết cắt dài như muốn tách cả khu vực này rời khỏi cái lưng trâu ấy. Chẳng may có một cú “cựa mình”, một trận mưa lớn thì chẳng ai dám chắc đụn đất với hàng trăm sinh mệnh kia sẽ về đâu. Người dân thừa nhận rằng không chóng thì chầy bản cũng sẽ bị tụt theo vết nứt nhưng di chuyển thì không ai chịu đi!

    Người dân bản Nậm Kinh vẫn vô tư sống, sinh hoạt, chơi đùa bên vết nứt.

“Chết thì thôi!”

Người dân vẫn làm hương, vẫn nấu rượu, đẽo cày trong bản, đám trẻ con vẫn chơi đùa bên vết nứt, các cụ già vẫn trầm ngâm bên nong bông, mẹt kén,… Mọi sinh hoạt vẫn diễn ra như thời xa xưa, cái thời vẫn chưa có sóng điện thoại phủ lên đây, chưa có xe máy dựng gầm sàn và chưa có cả cái “miệng tử thần” cứ toang hoác mà “ngoe nguẩy” thỉnh thoảng lại “táp” một miếng rõ to vào vườn bông, nương ngô, nương tràm của nhà nào đó.

Thanh bình mà lạnh lẽo. Cái không khí nghe như rờn rợn cứ bao phủ đất này.

Tiếp chúng tôi khi đã ngà ngà rượu, ông Vàng A Nhàn - Trưởng bản Nậm Kinh - cho biết ông mới được nhận chức trưởng bản vì trưởng bản cũ đã gương mẫu chuyển xuống bản mới. Hỏi về vết nứt và những nguy cơ của nó, ông Nhàn bình thản: “Có sao đâu mà! Nó vẫn nứt cả chục năm nay nhưng có thấy bị làm sao đâu! Dân bản không thích đi nơi khác vì ở đây quen rồi, hơn nữa đi nơi khác ở phải đi làm ruộng làm nương xa nhà nên không thích. Tôi cũng tuyên truyền cho bà con về sự nguy hiểm này nhưng bà con không thích. Tôi cũng không thích đi đâu cả!”.

Bất ngờ trước câu trả lời của người được cho là uy tín, thông thái, tiến bộ nhất bản này, tôi hỏi: “Thế bản không sợ bị vùi lấp à? Sao trưởng bản không làm gương di chuyển cho bà con học theo?”. Ông Nhàn thản nhiên: “Chết thì ai chả sợ. Nhưng riêng tôi thì tôi cũng không thích đi. Chết thì thôi!”.

Khi trả lời câu này, ông Nhàn có biết chỉ mới cách đây vài tháng, tại bản Hán Tàu Dê (xã Chế Cu Nha - Mù Căng Chải - Yên Bái) có 7 người chết cùng một lúc khi đang thu hoạch ngô trên nương vì bị đất sạt lở vùi lấp? Ông có biết cách đây chưa lâu, tại xã Bản Vược (Bát Xát, Lào Cai) 4 hộ dân cũng bị đất vùi lấp chỉ trong 1 đêm?