Dự án cây dược liệu đặt nền tảng cho thu hái tự nhiên bền vững

>> Nhà vô địch Robotacon WRO 2024 nhận Giải thưởng “Raising the bar” của Vinamilk cho dự án robot vì môi trường >> Đà Nẵng đề xuất chuyển 43,79 ha rừng trồng để Sun Group làm dự án khu biệt thự sinh thái >> Không đủ cơ sở cấp phép môi trường dự án truyền tải điện Quy Nhơn - Tuy Hòa >> Thuê 222 ha khu bảo tồn thiên nhiên làm dự án nghỉ dưỡng cao cấp >> Đồng Nai báo cáo: Aqua City có nhiều dự án, hạng mục xây không phép, không phù hợp quy hoạch

Quang cảnh Lễ ra mắt dự án thu hái và kinh doanh bền vững các loài cây tự nhiên- Ảnh: TRAFFIC's Viet Nam

Dự án “Tăng cường quản lý và chia sẻ lợi ích công bằng cho các chuỗi sản phẩm dược liệu tự nhiên tại Việt Nam” sẽ tăng cường những cơ hội tiếp cận thị trường và nâng cao kỹ năng thu hái bền vững cho người thu hái tại địa phương đối với các loài cây dược liệu và hương liệu trong vùng đệm của Vườn Quốc gia Ba bể, Khu Bảo tồn Loài và Sinh cảnh Nam Xuân Lạc, Khu Bảo tồn Thiên nhiên Kim Hỷ, và huyện Ngân Sơn.

Dự án được phối hợp thực hiện bởi TRAFFIC, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bắc Kạn, Bộ Y tế (Cục Quản lý Y, Dược cổ truyền) và liên minh giữa DK Pharma và DK Natura. Dự án được đồng tài trợ bởi Chính phủ Vương quốc Anh (thông qua Sáng kiến Darwin) và Quỹ Bảo tồn Thiên nhiên Keidanren (KNCF).

Năm 2013, Bắc Kạn là tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo gấp đôi tỷ lệ hộ nghèo của cả nước. Tại đây, buôn bán các loài cây dược liệu và hương liệu có thể chiếm đến 20% tổng thu nhập của các hộ gia đình. Đáng tiếc là nguồn thu nhập này lại đang bị đe doạ bởi tình trạng thu hái quá mức và những khó khăn trong tiếp cận thị trường.

Bà Anastasiya Timoshyna, Điều phối Chương trình cây dược liệu và hương liệu của TRAFFIC cho biết “Khi người thu hái thiếu kỹ năng thu hái bền vững, không có thị trường ổn định và công bằng cho các sản phẩm thì cả chất lượng cuộc sống của họ lẫn công tác bảo tồn đa dạng sinh học đều bị ảnh hưởng. Dự án của chúng tôi hướng tới tạo điều kiện thuận lợi và các kỹ năng cần thiết đáp ứng những nhu cầu quan trọng kể trên, đồng thời khuyến khích việc sử dụng bền vững nguồn cây tự nhiên ở cả trong lẫn ngoài địa bàn dự án thông qua kết nối với các doanh nghiệp và cơ quan chức năng của Việt Nam.”

Dựa trên các nguyên tắc của tiêu chuẩn FairWild, tiêu chuẩn thực hành tốt nhất được công nhận trên toàn thế giới về sử dụng và kinh doanh bền vững các loài cây thu hái từ tự nhiên, dự án sẽ thúc đẩy bảo tồn các loài dược liệu và hương liệu thông qua cải tiến liên kết giữa các tác nhân trong chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cho cộng đồng và chính quyền địa phương.

Các loài mục tiêu của dự án bao gồm Giảo Cổ Lam, Sa Nhân, Thảo Đậu Khấu, và Cẩu Tích. Dự án sẽ đánh giá trữ lượng của các loài trên địa bàn và hỗ trợ phát triển kế hoạch quản lý, bao gồm giám sát quần thể, nhằm đảm bảo giảm thiểu việc thu hái quá mức, hướng tới sử dụng bền vững.

TRAFFIC và Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bắc Kạn đã triển khai dự án tại khu vực này kể từ năm 2011, với sự hỗ trợ ban đầu của Quỹ đối tác về các hệ sinh thái trọng yếu (CEPF) và KNCF, nhằm đảm bảo sự tham gia của cộng đồng và cam kết của người mua trong việc thu mua các sản phẩm được thu hái bền vững. Hơn 100 hộ gia đình tại bảy thôn tại hai xã Xuân Lạc và Bản Thi, huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn đã được tập huấn về các phương pháp thu hái bền vững và cùng phát triển kế hoạch quản lý các loài này.

Trong quá trình hợp tác, dựa trên những giá trị về sự tôn trọng và chia sẽ lợi ích một cách có trách nhiệm của tiêu chuẩn FairWild, TRAFFIC, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bắc Kạn và người thu hái địa phương đã cùng ký kết một Biên bản Ghi nhớ với hai doanh nghiệp dược phẩm lớn là DK Natura và DK Pharma, nhằm tạo ra thị trường bền vững và công bằng cho người thu hái địa phương.

Dự án được ra mắt lần này hướng tới củng cố và mở rộng kết nối giữa các sản phẩm dược liệu và hương liệu được thu hái từ tự nhiên bền vững với thị trường quốc tế.
   
Ông Hoàng Văn Hải, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bắc Kạn cho biết, “Chúng tôi nhận thấy mối liên hệ không thể tách rời giữa kinh tế và hệ sinh thái, và chúng tôi hiểu rằng việc bảo vệ các loài cây dược liệu và hương liệu không thể chỉ dựa vào những nỗ lực bảo tồn. Đây là một dự án rất đặc biệt tại Việt Nam vì nó áp dụng phương pháp tiếp cận thị trường trong công tác động bảo tồn, tập trung vào những người hưởng lợi trong chuỗi giá trị.”

Ngoài tỉnh Bắc Kạn, các đối tác của dự án sẽ phối hợp với những sáng kiến tương tự khác tại Việt Nam, cũng như với Chính phủ và các tổ chức phi chính phủ khác, nhằm quảng bá những thành công của dự án và nhân rộng mô hình của dự án ra các địa bàn phù hợp khác.

Mặc dù hệ thống chăm sóc sức khoẻ công cộng, hoạt động y học cổ truyền và sinh kế của các hộ gia đình có thu nhập thấp đang ngày càng bị đe doạ bởi thu hái quá mức và buôn bán không bền vững, thực trạng này vẫn nhận được rất ít sự quan tâm. Qua việc nhấn mạnh những thực trạng kể trên, dự án hướng tới tăng cường sự quan tâm đến hoạt động bảo tồn các loài cây dược liệu và hương liệu tại Việt Nam và xây dựng mô hình kinh doanh và thu hái các loài này có thể nhân rộng trên khắp cả nước.