Dưa hồ lô - hàng mới miệt vườn

Ông Thành (phải) giới thiệu dưa hồ lô phục vụ tết 2012 - Ảnh: Đ.T.C.

Nhà vườn Võ Trung Thành (ấp Phú Trí A, xã Phú Hữu, huyện Châu Thành, Hậu Giang) nổi tiếng khi tạo hình trái bưởi năm roi thường thành bưởi hồ lô, bưởi tài lộc. Cứ nghĩ đó là điểm dừng của nhà vườn này nhưng không ngờ cận tết năm nay, ông Thành lại chế trái dưa hoàng kim bình thường thành dưa hồ lô sắc sảo.

Giấc mơ hồ lô vàng

Chỉ những khuôn tạo hình dưa hồ lô nằm lăn lóc trong vườn nhà, ông Thành chậm rãi kể: “Làm thành công trái bưởi hồ lô, tôi nghĩ đến làm dưa hồ lô vàng vì màu vàng chói tượng trưng cho khí dương, trong khi bưởi hồ lô màu xanh nhu tượng trưng khí âm. Ngày tết chưng cặp dưa, cặp bưởi hồ lô ngụ ý âm dương điều hòa, cầu may mắn trong năm chắc chắn khách hàng rất thích”.

Từ thành công không ngờ của bưởi hồ lô năm 2011, ông Thành nghĩ đến chuyện làm mới trái dưa chưng cúng ông bà ngày tết. Từ những phác họa hình dáng kiểu dưa thành con gấu, Phật Di Lặc, khỉ..., ông Thành chốt lại làm dưa hồ lô vì hồ lô ngụ ý mang lại may mắn, phúc thọ. Ngày tết chưng dưa “gấu” trong nhà đẹp và bắt mắt nhưng không nói lên trọn nghĩa cầu may, sung túc. Còn làm dưa Di Lặc sợ người ta không dám mua, vì sau khi cúng xong đâu ai dám xẻ dưa phật ăn!

Ông Thành đem ý tưởng chế dưa bàn cùng nhóm bạn già từng sát cánh cùng ông lúc làm bưởi hồ lô. Nghe ý tưởng, nhìn hình vẽ phác họa ai cũng thích, cùng đồng tình thành lập nhóm dưa hồ lô gồm 10 người, trong đó có một cán bộ khuyến nông tham gia phụ trách phần kỹ thuật trồng dưa. Nhóm chọn dưa hoàng kim làm mẫu do màu sắc đẹp, trái gọn, rồi hùn tiền đi thuê đất trồng dưa thí điểm, mua khung sắt làm giàn cho dưa bò, làm khuôn đúc dưa...

Nhìn các dây dưa thí điểm ra trái hình hồ lô vàng rực bò dưới nắng sớm, nhóm ông Thành mừng rơn. Anh Nhựt trong nhóm cứ nôn nao không ngủ được với giấc mơ hồ lô vàng, cứ chạy qua chạy lại nhà ông Thành bàn chuyện thuê thêm đất trồng dưa hồ lô. Theo tính toán của nhóm, một công đất thuê trồng dưa tổng chi phí đầu tư khoảng 10 triệu đồng, bán được chục cặp dưa hồ lô dư sức lấy lại vốn.

Lúc ông Thành đi chào hàng dưa hồ lô, ai cũng thích thú lạ lẫm với trái dưa mà người ta nghĩ làm bằng nhựa. Có người hỏi ông dưa này mua giống ở nước nào mà trái dưa nhìn lạ, đẹp vậy. Có người xin ông Thành chỉ chỗ bán giống dưa lạ này để họ mua về trồng. Ông Thành giải thích mấy bận mà người ta vẫn không tin đấy là trái dưa hoàng kim bình thường được nhà vườn chế tác.

Nhóm ông Thành trù tính tết này tung ra thị trường gần 1.000 trái dưa hồ lô. Giá cả đã ký hợp đồng với các đầu mối (một cặp dưa đẹp giá trên 2 triệu đồng), dưa hồ lô loại đặc biệt có dòng chữ chúc phúc nổi trên thân giá tùy theo thị trường. Các mối lái cũng chấp nhận điều khoản ông Thành đưa ra là nếu gặp rủi ro như mưa bão, thiên tai... làm dưa hồ lô bị hư thì nhóm ông Thành không bồi thường vi phạm hợp đồng do không bán đủ số lượng dưa như đã ký.

Từ dưa hình vuông đến dưa xe hơi

Từ năm 2006, nhà vườn miền Tây râm ran câu chuyện dưa hình vuông xuất hiện tại TP Cần Thơ. Từ ngạc nhiên, nhà vườn miền Tây nhanh chóng tiếp thu, chế khuôn hình vuông biến dưa thường thành dưa vuông.

Tết năm đó, vài cặp dưa hấu hình vuông màu xanh xuất hiện tại các chợ Cần Thơ với giá 500.000 đồng/cặp. Các tết năm sau tại Cần Thơ và các vùng miền khác xuất hiện dưa hấu vuông màu vàng, dưa hấu vuông Tiên Đồng - Ngọc Nữ. Đặc biệt tại Lâm Đồng xuân Kỷ Sửu năm 2009 xuất hiện dưa hấu hình vuông có in hình nổi mục đồng ngồi lưng trâu thổi sáo với giá cực đắt trên 3 triệu đồng/cặp.

Tới năm 2010, trên thị trường dưa chưng tết xuất hiện dưa thỏi vàng. Người đi tiên phong là ông Trần Thanh Liêm, nhà vườn ở quận Bình Thủy, TP Cần Thơ. Gọi là dưa hấu thỏi vàng vì hình dáng giống thỏi vàng đúc xưa, vượt xa dưa hình vuông về sự độc đáo, ý nghĩa trưng bày ngày tết.

Ông Liêm cho biết mức độ thành công cực thấp nên năm đầu ông chỉ chế được vài chục cặp dưa thỏi vàng. Số lượng dưa lạ vừa chào hàng ngày 28 tết thì thương lái đã tới mua sạch trong ngày với giá vài triệu đồng.

Năm Tân Mão 2011, ông Liêm tung ra thị trường 60 cặp dưa thỏi vàng. Số lượng ít ỏi đó không đủ cung ứng cho thị hiếu người tiêu dùng phía Bắc. Năm Nhâm Thìn 2012 sắp đến, ông Liêm đầu tư nhiều khuôn, tung ra 200 cặp dưa thỏi vàng lớn có chữ phước nổi cùng hàng trăm cặp dưa thỏi vàng trơn. Thậm chí ông Liêm còn chào hàng dưa xe hơi với hai màu vàng và xanh mà ông nhọc công tạo khuôn đúc hình thành công!

Ông Liêm tự tin năm 2012 này, vài chục cặp dưa xe hơi sẽ “nổ máy” đại náo thị trường với lý do dưa xe hơi chưng trên bàn “chở” phú quý xông đất đầu năm.

Hỏi vì sao dưa hấu thỏi vàng và dưa hồ lô là dưa “độc” nhưng ở Nam bộ ít ai biết, ông Thành và ông Liêm đều cho rằng do giá cao (hàng triệu đồng/cặp) nên ít ai dám sở hữu cặp dưa đắt đỏ. Dưa được tiêu thụ chủ yếu tại TP.HCM, Hà Nội và các tỉnh thành khác. Hai nhà vườn này không sợ dưa hồ lô và dưa thỏi vàng, dưa xe hơi đụng chợ dội hàng vì số lượng chế tác không nhiều, mỗi trái dưa có nét độc đáo riêng, trong khi thị trường tiêu thụ lại rộng lớn.

Ông Thanh và ông Liêm đều cho biết để tạo được khuôn hình dưa lạ, cả hai từng bị tổn thương về tinh thần, bị cười cợt làm chuyện tào lao, tốn tiền tốn sức làm gì với mấy trái dưa biến hình.