 |
|
“Vàng tặc” tại Dốc Đứng (xã A Vao, H.Đakrông, Quảng Trị) đã đục khoét nhiều hầm hào, xuyên qua lòng núi để khai thác vàng - Ảnh: CTV |
Khoán trắng cho công an
Công tác chống “vàng tặc” cần phải có sự chung tay của nhiều bên may ra mới có kết quả, nhưng theo cảm nhận của người viết thì tại Quảng Trị, hầu hết trách nhiệm này đều giao cả cho lực lượng công an. Nhưng không phải ở đâu, lực lượng này cũng xông xáo, “trị” được “vàng tặc”…
Ví như tại khu vực xã Vĩnh Ô, Vĩnh Hà (H.Vĩnh Linh), theo nhiều người dân thì cả năm trở lại đây, nạn khai thác vàng diễn ra rất ồn ào, náo nhiệt, lực lượng công an huyện đã có vài lần lên nắm tình hình nhưng rồi cũng về và không thấy động tĩnh. Còn công an xã? Thật khốn khổ cho họ nếu như chỉ lèo tèo mấy người lại dám ra đương đầu với cả trăm tên đầu nậu, “vàng tặc” manh động, hung hãn. Trưởng công an xã Vĩnh Ô Hồ Đàn, trong lúc dẫn chúng tôi ra thực địa, đã tặc lưỡi: “Anh em quá mỏng mà không có sự hỗ trợ thêm thì chịu, bọn chúng toàn đối tượng bất hảo, nghiện hút...”.
Còn tại H.Đakrông - địa bàn được “vàng tặc” khai phá từ rất sớm, cách đây đã mấy thập kỷ nên lực lượng công an huyện này có ít nhiều kinh nghiệm chống “vàng tặc”. Nhưng cũng chính vì vậy mà “vàng tặc” tại khu vực này cũng xỏ lá hơn khi sử dụng trăm phương ngàn kế để qua mặt lực lượng chức năng. Đại úy Hồ Văn Choàng (Công an H.Đakrông) kể lại một lần giáp lá cà với “vàng tặc” mà anh không thể nào quên: “Khoảng tháng 5.2011, anh em chúng tôi lại được lệnh truy quét ở khu vực Dốc Đứng (xã A Vao). Chúng tôi phải lần mò trong đêm để thoát khỏi tai mắt của chúng. Khi vào đến nơi chúng tôi phát hiện có cả trăm đối tượng đang hì hục đào bới, chúng còn trang bị rất nhiều bóng đèn công suất lớn để hành sự. Thấy chúng tôi, chúng bỏ chạy tán loạn, chui vào trong hầm vàng sâu cả trăm mét, rồi đốt lốp xe ô tô để tung hỏa mù… Chúng tôi phải bắn chỉ thiên mới vãn hồi được trật tự”. Cũng theo đại úy Choàng thì sau đợt truy quét ấy lực lượng công an huyện đã phá hủy nhiều phương tiện khai thác, dỡ bỏ gần 10 lán trại, thu một số lượng lớn chất nổ, hàng chục đối tượng khai thác vàng bị đẩy đuổi ra khỏi địa bàn (trong đó có máy móc, nhân công của Công ty CP khoáng sản 4 - là đơn vị được cấp phép thăm dò được đề cập ở bài trước).
Tuy vậy, thật khó để nói là “vàng tặc” đã thực sự co vòi sau các đợt truy quét rầm rộ. Một chiến sĩ Công an H.Đakrông đã thừa nhận điều này: “Khi anh em trở ra, chúng lại đến. Đó là điệp khúc muôn thuở. Trong khi mình đâu có đủ người và phương tiện để ngồi canh me chúng mãi ở một địa điểm…”.
Đại tá Hồ Quang Thân, Trưởng công an H.Đakrông, cho biết hiện nay “vàng tặc” tại Đakrông đã giăng “thiên la địa võng” và có tai mắt ở khắp mọi nơi nên một số lần truy quét không đạt được kết quả như mong muốn. “Các mỏ vàng lớn thường ở trong rừng sâu, đường sá khó khăn đặc biệt là trong thời gian mưa gió này nhưng hễ mỗi lần anh em triển khai vào tận nơi nhằm bắt quả tang thì thông tin thường bị lộ và “vàng tặc” đã nhanh chóng tẩu tán máy móc rồi lủi mất tăm…”, đại tá Thân trăn trở.
Trong khi đó, phòng TN-MT các huyện dù chịu một phần trách nhiệm trong việc theo dõi, quản lý hoạt động của việc khai thác vàng, nhưng họ lại có quá nhiều hạn chế về nhân lực, vật lực.
Huyện kêu, tỉnh ậm ừ
Khi hỏi chính quyền cấp cơ sở từ xã lên huyện, người viết thường nhận được những cái lắc đầu ngao ngán vì thực ra mà nói trong việc cấp phép khai thác, thăm dò họ đâu được nhúng tay vào, mà chủ yếu là do từ trên “ấn” xuống. Và giờ đây, khi “vàng tặc” đại náo, dân kêu cứu, chính quyền huyện cũng không biết làm sao.
Ông Lê Văn Quyền, Chủ tịch UBND H.Đakrông, chua chát: “Huyện chỉ được tham gia vào quy trình lúc đơn vị hoạt động trong lĩnh vực khai thác khoáng sản đã được trên cấp phép, tức là chúng tôi sẽ quản lý họ lúc họ đến địa phương. Điều này đồng nghĩa với mọi vụ việc gây mất an ninh trật tự, ô nhiễm môi trường… mà các đơn vị gây ra chúng tôi phải giải quyết. Người dân bức xúc, cá nhân tôi ra đứng trước hội đồng nhân dân tỉnh kiến nghị không biết bao nhiêu lần. Đây là vấn đề quá phức tạp, mệt mỏi…”.
Ông Lê Văn Hiền, Chủ tịch UBND H.Vĩnh Linh, cung cấp một thông tin lạc quan: “Mấy ngày qua, huyện đã có cuộc làm việc với lãnh đạo công an tỉnh, chúng tôi đã thống nhất trong thời gian tới đây, công an tỉnh sẽ triển khai lực lượng cùng với công an huyện sẽ có những hành động cứng rắn hơn để ổn định tình hình”.
Còn theo ông Võ Trực Linh, Giám đốc Sở TN-MT tỉnh Quảng Trị, thì trong thời gian 2 tháng trở lại đây, tình trạng khai thác vàng bát nháo một phần do bọn “vàng tặc” bòn cú chót để… ăn tết. Sở đã tham mưu cho UBND tỉnh Quảng Trị dừng việc cấp phép cho một số đơn vị được tận thu vàng sa khoáng tại địa bàn H.Đakrông. Riêng đối với địa bàn H.Vĩnh Linh, Sở cũng đã nhận được chỉ đạo của UBND tỉnh là phải phối hợp với lực lượng công an, biên phòng khẩn trương đẩy đuổi số “vàng tặc” mới nổi.
Tuy vậy, ông Linh cũng một lần nữa nói thẳng rằng: “Đơn vị chúng tôi chịu trách nhiệm theo dõi, quản lý việc khai thác vàng của cả tỉnh, nhưng hiện nay phòng khoáng sản và nước chỉ có… 2 cán bộ nên cũng ít khi về cơ sở”.
Những lần truy quét theo đợt của lực lượng liên ngành, theo ông Linh không phải là giải pháp trị tận gốc nạn “vàng tặc” mà phải qua hai bước: “Thứ nhất, các mỏ vàng đều phải có chủ quản lý, ngoài việc khai thác họ phải có trách nhiệm trước pháp luật nếu để nạn “vàng tặc” ăn theo tại điểm mỏ của mình, họ phải cam kết thực hiện đúng các quy trình để bảo vệ môi trường. Thứ hai, chính quyền, người dân địa phương phải cùng quan điểm đồng ý về việc mở mỏ, đồng thời theo dõi các hoạt động của mỏ, nếu phát hiện sai phạm sẽ báo ngay cho cơ quan chức năng…”.
Nhưng trong tình trạng hỗn độn, bát nháo như hiện nay để thực hiện đúng như trên thì e còn xa vời lắm.