Trái đất những góc nhìn

Những cái nhìn trẻ em qua ống kính của Yan Lerval (ảnh nhân vật cung cấp)

Yan là một nhiếp ảnh gia làm việc tự do tại TP.HCM. Sau thời gian đi du lịch rất nhiều nơi, anh quyết tâm thực hiện một tuyển tập sách ảnh với những góc nhìn của trẻ em trên toàn thế giới mang tên Hành trình năm châu cùng trẻ em. Yan dự định hoàn thành chuyến hành trình tại Đông Nam Á vào đầu năm 2012, sau đó sẽ hoàn tất dự án sách ảnh của mình.

Cuộc trao đổi thú vị của Yan:

* Khi chụp ảnh trẻ em, anh có phải đề nghị chúng làm này nọ?

- Không, hoàn toàn tự nhiên. Tôi chỉ bắt chộp những khoảnh khắc thư giãn, vui đùa của bọn trẻ. Ở đây có ba phong cách ảnh. Thứ nhất là những bức ảnh mà bọn trẻ không nhìn thấy tôi, không biết tôi đang ở phía xa với một ống kính thật dài. Có những bức ảnh mà bọn trẻ thấy tôi đang hành nghề nhưng chẳng quan tâm đến tôi. Thứ ba là trường hợp những đứa trẻ biết tôi và thể hiện thái độ biểu hiện của chúng, như nhăn mặt, cười đùa, nghiêm nghị… Điều tôi tìm kiếm chính là cái nhìn qua những cặp mắt trẻ thơ.

Nhiếp ảnh gia Yan Lerval - Ảnh: Minh Đức

* Và anh đã thấy gì?

- Tất cả trẻ em đều có những cái nhìn rất biểu cảm và mạnh mẽ, kể cả một đứa bé 2 tuổi. Cũng tùy vào thiết bị mà tôi có, chẳng hạn với một ống kính ngắn tôi ghi lại những cái nhìn trực diện về phía mình. Khi tôi ở xa với ống kính dài, bọn trẻ không nhìn thấy tôi đang chụp và nhìn về phía nào đó. Thường tôi chờ bấm máy vào đúng lúc đứa trẻ nhìn tôi vì sau đó sự biểu cảm sẽ không còn tự nhiên nữa.

* Anh có bao nhiêu “cái nhìn” như vậy?

- Tôi đã chụp khoảng 30.000 bức ảnh về trẻ em và chỉ giữ lại những bức ảnh tỏ rõ thái độ của đứa trẻ, dù đôi khi nó không nhìn về ống kính.

* Trên trang web của mình, anh có nói đến việc phát hiện niềm vui trong ánh mắt những đứa cháu đang vui đùa mà anh đã chụp. Anh có thể giải thích rõ hơn ý định dự án của mình?

- Tôi chụp ảnh từ 15 năm nay như một thú vui. Tôi làm việc trong lĩnh vực xuất nhập khẩu và đi nhiều. Tôi có cảm giác nhìn thấy những đứa trẻ đùa vui, khóc giận tương tự nhau ở khắp mọi nơi. Tôi tự nghĩ tại sao mình không bỏ ra một khoảng thời gian xách máy ảnh đi ghi lại những hình ảnh đó để thực hiện ước mơ của mình.

* Nghe anh nói thì có vẻ ai cũng dễ thực hiện một ước mơ trong đời…

- Nói thì dễ nhưng phải quyết tâm làm và có phương tiện. Tôi đã 42 tuổi, từng là giám đốc doanh nghiệp. Có lúc tôi nghĩ hãy đợi đến tuổi hưu có nhiều thời gian hơn. Nhưng trong cuộc sống luôn có những sự kiện làm thay đổi hướng đi của bạn. Cách nay hai năm, tôi quyết định trở thành nhiếp ảnh gia tự do và có nhiều bức ảnh được đón nhận.

Tôi đến Việt Nam từ năm 2001 và chủ yếu làm ăn tại Sài Gòn nên chưa biết nhiều nơi. Trong chuyến đi chụp ảnh ở vịnh Hạ Long và ở các vùng núi cao, chính vợ tôi làm hướng dẫn.

Đứa bé cố gắng hướng ánh mắt về phía ống kính, trong lúc bà mẹ cười tươi. Ảnh chụp tại Đắk Lắk - Ảnh nhân vật cung cấp

* Đâu là lựa chọn điểm đến của anh?

- Tôi cố gắng đến những nơi có sự đa dạng, khác biệt lớn về mặt văn hóa, địa lý và con người càng nhiều càng tốt để cho mọi người thấy rằng trẻ em ở đâu cũng có những điểm tương đồng, dù đó là những đứa trẻ ở Ấn Độ, Himalaya, Madagascar…

* Vậy anh tiếp cận chúng như thế nào?

- Phải hết sức kiên trì. Đã có lần tôi mất bốn ngày ở cùng một gia đình trong ngôi làng tại Lào. Nhưng cũng có nơi tôi ở lại với thời gian ngắn hơn dự kiến.

* Anh có tiếp cận như vậy đối với trẻ em thành phố?

- Có thể sau này tôi sẽ làm sách ảnh trẻ em đô thị, nhưng với cách tiếp cận phải khác hẳn, như sử dụng ống kính ngắm từ xa để chụp những đứa trẻ vui đùa ở công viên, nơi công cộng. Tôi thường gọi đó là những “bức ảnh đánh cắp”, tức ảnh chụp mà người ta không biết. Ở thành phố lớn, trẻ em không có nhiều thời gian vui đùa và cha mẹ chúng bảo vệ rất nghiêm ngặt vì lo sợ nhiều thứ. 

Những cái nhìn trẻ em qua ống kính của Yan Lerval - Ảnh nhân vật cung cấp

* Anh có thêm kinh nghiệm gì trong hành trình này?

- Đó là sự giao tiếp con người. Tôi nghiệm ra rằng ở nơi mà tôi gặp ít trẻ em và chụp ít nhất thì luôn có những bức ảnh đẹp theo sở thích của mình, như ở Himalaya.

* Sau này in sách ảnh về cái nhìn trẻ em, anh sẽ làm ở đâu?

- Tôi rất muốn làm ở Việt Nam vì tôi đang sống tại đất nước này. Nhưng ở Pháp cũng có rất nhiều người và một số nhà xuất bản quan tâm hành trình của tôi qua thông tin mà họ theo dõi trên trang web yanlerval.com. Trước tôi đã có nhiều người làm sách ảnh về chân dung trẻ em, vì vậy tôi sẽ cố gắng tạo sự khác biệt.