Thuốc lá gói nhỏ, đường đến cái chết

Vô tư hút thuốc lá trong Bệnh viện Từ Dũ. Ảnh chụp ngày 3/11. Ảnh: Tấn Thạnh

Thuốc lá với những bao gói nhỏ dưới 20 điếu đang là một trong những nguyên nhân làm gia tăng tỉ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên nước ta. Đây là cảnh báo được đưa ra trong lễ phát động chiến dịch truyền thông phòng chống tác hại thuốc lá do Bộ Y tế, Văn phòng Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam, Văn phòng Chương trình phòng chống tác hại thuốc lá Việt Nam (VINACOSH) phối hợp tổ chức ở TPHCM sáng 3/11.

Vô hiệu hóa cảnh báo

Vì sao những bao thuốc lá nhỏ lại làm gia tăng tỉ lệ hút thuốc ở thanh thiếu niên? Các chuyên gia của VINACOSH lý giải là bởi thuốc lá cũng như các sản phẩm tiêu dùng khác, nếu đóng gói càng nhỏ thì càng hợp với túi tiền của người thu nhập thấp và thanh thiếu niên. Trẻ em chưa nghiện thuốc lá sẽ không muốn mua cả bao 20 điếu với số tiền ít ỏi của mình. Những bao thuốc lá nhỏ thường được thiết kế với kiểu dáng hấp dẫn, mẫu mã đẹp và được quảng cáo như một sự sành điệu đồng thời tiện lợi hơn khi sử dụng.

 Theo Liên minh Phòng chống thuốc lá Đông Nam Á, những bao thuốc lá dưới 20 điếu hiện đã bị cấm ở rất nhiều quốc gia như Singapore, Thái Lan, Úc, Anh, Mỹ, Canada. Các chuyên gia pháp lý phân tích rằng việc cho phép sản xuất và tiêu dùng thuốc lá gói nhỏ sẽ làm vô hiệu hóa quy định in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh vì các hình ảnh cảnh báo in trên bao bì sẽ rất nhỏ, khó nhìn nên mất tác dụng.

Hơn nữa, điều 16 của Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của WHO cũng đã quy định các nước tham gia phải “nỗ lực ngăn cấm việc bán thuốc lá lẻ hoặc những bao thuốc lá nhỏ vì sẽ làm tăng khả năng chi trả đối với các sản phẩm này ở trẻ vị thành niên”. Quyết định số 1315/QĐ-TTg ngày 21-8-2009 của Thủ tướng Chính phủ cũng ghi rõ: “Cấm bán các bao thuốc lá được đóng gói dưới 20 điếu”.

40.000 người tử vong/năm

TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh (Bộ Y tế), cho biết trong số 4 nguyên nhân gây tử vong cao ở nước ta thì thuốc lá đứng hàng thứ 2 sau HIV. Đối với nam giới, thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong sớm với gần 11% tổng số ca tử vong. WHO cũng ước tính mỗi năm Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá và đến năm 2030, con số này sẽ là 70.000 người, gấp gần 4 lần số ca tử vong do tai nạn giao thông mỗi năm.

PGS-TS Nguyễn Thị Kim Tiến, Bộ trưởng Bộ Y tế, cho biết năm 2010, số tiền điều trị cho 3 trong số 25 loại bệnh liên quan đến thuốc lá (ung thư phổi, bệnh mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn) ở nước ta là 2.304 tỉ đồng.