(Tin Môi Trường) - (Tinmoitruong.vn)-Hiện nay cả nước có hơn 3.355 làng nghề và làng có nghề, với phương thức sản xuất lạc hậu, nhỏ lẻ, manh mún các làng nghề đã đang là tác nhân gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, trong đó các dạng ô nhiễm chủ yếu là ô nhiễm môi trường không khí, ô nhiễm môi trường nước, môi trường đất…
Môi trường làng nghề đang thiếu sáng, thừa tối (Ảnh minh họa)
Trong những năm qua cùng với sự phát triển của nền kinh tế đất nước, kinh tế làng nghề cũng theo đó phát triển, cùng với các làng nghề truyền thống nhiều làng nghề mới cũng đã được hình thành và tạo công ăn việc làm cho hơn 10 triệu lao động nông thôn. Tuy nhiên đi cùng với sự phát triển đó là vấn đề ô nhiễm môi trường tại các làng nghề đang diễn ra rất nghiêm trọng nhất là các tỉnh thành khu vực phía Bắc, Bắc Trung Bộ như : Hà Nội, Bắc Ninh, các tỉnh khu vực Sông Hồng, một số tỉnh miền Trung và Nam Bộ.
Theo đó, những loại hình làng nghề đang gây ô nhiễm như: làng nghề chế biến lương thực thực phẩm, làng nghề dệt nhuộm, ươm tơ, thuộc da, làng nghề tái chế chất thải kim loại, rác thải, làng nghề khai thác đá vật liệu xây dựng, làng nghề gốm sứ, sơn mài,chế tác đá, gỗ mỹ nghệ. Tại các làng nghề, tỷ lệ người mắc bệnh và triệu chứng bệnh cao nhất là về các nhóm bệnh: hô hấp, mắt, da liễu, bệnh về đường tiêu hóa, bệnh nhiễm độc kim loại, ung thư…và các bệnh này đang ngày càng gia tăng, xu hướng tuổi thọ trung bình của người dân trong các làng nghề ô nhiễm ngày càng giảm đi, thấp hơn khoảng 10 năm so với tuổi thọ trung bình của cả nước.
Theo bà Hoàng Ánh, Cục Kiểm soát ô nhiễm,Tổng Cục Môi trường cho biết “Một thực trạng đó là gần như 100 % cơ sở sản xuất tại làng nghề không tuân thủ các quyết định thanh tra, cưỡng chế, không nộp phí bảo vệ môi trường, không có thủ tục, hồ sơ về môi trường và ở cấp quản lý nhà nước tại các địa phương thì cũng không có cán bộ chuyên trách quản lý môi trường làng nghề.
Bên cạnh “ mảng sáng” về kinh tế, đời sống người dân làng nghề được cải thiện và nâng cao. Nhiều làng nghề truyền thống đã gìn giữ và phát huy đươc những tinh hoa và giá trị truyền thống, góp phần quảng bá Việt Nam đến với bạn bè quốc tế thông qua xuất khẩu sản phẩm, thu hút khách du lịch và nâng cao đời sống của người dân. Tuy nhiên “ mảng tối” của các làng nghề chính là vấn đề ô nhiễm môi trường mà tập trung chủ yếu ở các làng nghề mới được hình thành như: các làng nghề tái chế kim loại, sản phẩm thải bỏ chế biến thực phẩm, giấy,…đã gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng”.
Để phát triển, bảo tồn các giá trị văn hóa mà làng nghề đem lại, đồng thời đảm bảo công ăn việc làm cho một lượng lớn lao động nông thôn, theo PGS.TS Đặng Kim Chi thì “ Nhà nước cần sớm có chính sách cho khu vực làng nghề, theo đó phải bổ sung vào hệ thống văn bản pháp lý của Trung ương và địa phương về công tác bảo vệ môi trường cụ thể đối với các làng nghề, địa phương như các Thông tư, quy chế BVMT làng nghề theo từng loại hình sản xuất và đặc thù của địa phương. Đồng thời cũng phải tăng cường các hoạt động giáo duc nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường và trách nhiệm của cơ quan quản lý và chế tài xử phạt các hành vi gây ô nhiễm của cơ sở sản xuất ngề đối với chính quyền đia phương có làng nghề…”.
Trong khi đó Ông Lê Hồng Sơn- Giám đốc Sở Tài NGuyên và Môi trường Bắc Giang cho rằng “ cần phải có quy định cụ thể về trách nhiệm và phân cấp cụ thể công tác môi trường làng nghề cho một bộ, ban, ngành cụ thể. Thêm vào đó Nhà nước cũng cần phải cấp thêm tiền ngân sách cho công tác quản lý môi trường các làng nghề thông qua xây dựng các công tình BVMT và xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề, đồng thời nâng cao công tác tuyên truyền phổ biến chính sách về BVMT cũng như có cơ chế khuyến khích các tổ chức xã hội dâ cư cùng tham gia công tác BVMT, chính sách tài chính cho đầu tư các dự án BVMT làng nghề…”.
Đặc biệt Nhà nước cần sớm ban hành Thông tư quy định về BVMT làng nghề, hướng dẫn công tác thanh kiểm tra BVMT làng nghề và xây dựng các quy chuẩn kỹ thuật môi trường phù hợp với quy mô, điều kiện hoạt động BVMT tại các làng nghề, cũng như sớm hoàn thiện Đề án tổng thể xử lý ô nhiễm môi trường làng nghề.
Ngày hôm nay (1/11/2011) tại tỉnh Bắc Giang, Tổng Cục Môi Trường đã phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Giang tổ chức một hội thảo dành cho các cơ quan thông tấn báo chí nhằm cung cấp những thông tin liên quan đến thực trạng môi trường làng nghề hiện nay. Vấn đề được các nhà khoa học và quản lý thống nhất đưa ra trong hội thảo đó là để giải quyết được “ Mảng tối” của làng nghề là vấn đề ô nhiễm môi trường thì Nhà nước cần sớm ban hành chính sách cụ thể cho công tác quản lý và BVMT tại các làng nghề.