Phát hoảng với "sách ngoài luồng"

Ðó là một vài câu hỏi đáp trong cuốn sách dày 172 trang có tựa đề IQ hỏi đáp nhanh trí do Nhà xuất bản Thời Ðại ấn hành đang được bán ở nhiều trường tiểu học. Cùng với những nội dung "trời ơi" không phù hợp với học sinh tiểu học là những bức ảnh bạo lực, hôn nhau, dao kiếm, treo cổ... hết sức rùng rợn.

Hiệu trưởng không biết

Ngay từ đầu năm học, nhiều phụ huynh có con học tại Trường tiểu học Trưng Vương, thị trấn Trảng Bom, huyện Trảng Bom (Ðồng Nai) đã phát hoảng khi lướt qua nội dung những câu hỏi nhanh trong quyển sách IQ hỏi đáp nhanh trí, do Công ty sách Hải Hà chào bán vừa được học sinh mua về. Nhiều trường học như Trường tiểu học Hiệp Phước (huyện Nhơn Trạch), Trường tiểu học Long Thành B (huyện Long Thành)... cũng được công ty sách này vào trường chào bán các đầu sách. Mỗi đợt bán 1-2 ngày.

Anh Lê Văn Hà, phụ huynh một học sinh lớp 4 Trường tiểu học Trưng Vương, cho biết: "Thấy nhà trường giới thiệu, tôi mua cho cháu đọc thêm nhưng nội dung sách như vậy tôi thấy không hề phù hợp với các cháu". Xem qua quyển sách trên, nhiều người hết sức bất ngờ với những nội dung mà sách nêu ra cho các em học sinh tiểu học.

Ở trang 47, tác giả hỏi: "Có đôi vợ chồng rùa đến bãi biển nghỉ ngơi, người ta thấy rùa chồng ung dung đi dạo mà không thấy rùa vợ ở đâu, vì sao?", rồi trả lời: "Vì rùa vợ còn nằm ngửa". Trang 29, tác giả tiếp tục hỏi: "Hiện trường một vụ án giết người không lưu lại manh mối nào. Thế nhưng một giờ sau cảnh sát đã tuyên bố phá án, tại sao lại thế?", kèm theo đó là hình ảnh treo cổ một nam thanh niên, cây rìu treo trên đầu. Và tác giả trả lời: "Vì hung thủ ra đầu thú". Trang 113, sách hỏi "cuộc thi gì mà người thắng không được gì mà kẻ thua lại có giải?", đáp án: uống rượu phạt...

Bà Nguyễn Thị Kim Liên, hiệu trưởng Trường tiểu học Trưng Vương, nói chưa hề thấy cuốn sách này. Ðến khi Tuổi Trẻ đưa ra sách vừa mượn của chính học sinh, bà mới đồng ý rằng nội dung và tranh ảnh của cuốn sách không phù hợp với học sinh tiểu học. Bà thừa nhận việc cho phép công ty bên ngoài vào bán sách cho học sinh để xảy ra chuyện sách có nội dung "lệch lạc, không phù hợp" như vậy là sai và sẽ rút kinh nghiệm lần sau.

Tài liệu tự "chế"

Riêng với những tập tài liệu toán, tiếng Việt của một trường tiểu học tại Hà Nội lại khiến nhiều phụ huynh bức xúc vì những bất ổn cả nội dung lẫn hình thức. Khi dạy tập đọc cho học sinh lớp 1, giáo viên của trường này đã soạn ra những bài luyện đọc với những từ, những câu rất trúc trắc và tối nghĩa.

Chỉ một đoạn luyện đọc có vần "uôi-ươi" cho học sinh lớp 1, người đọc đã... "đuối" theo: "Mười và bé Nga ba tuổi chơi trò cưỡi ngựa ở dưới nhà. Nga ngồi cuối đuôi ngựa. Mẹ đi chợ về mua hai quả bưởi, nải chuối và lọ muối. Ở túi lưới lại có cá. Bé Nga hỏi chị: Chị ơi cá gì thế? Mười trả lời: Ðó là cá đuối. Cả hai người vui vẻ tươi cười vì buổi tối có cá!". Còn ở tài liệu học "Toán nâng cao", một giáo viên đặt ra những bài tập: "Có 3 người đi trên xe tắc-xi, đang đi xe bị hỏng, hỏi mấy người phải xuống xe?". Ðáp số là 4 người vì có cả người lái tắc- xi.

Xem qua những tài liệu này, chúng tôi nhận thấy đây là những tài liệu được photocopy từ các sách nâng cao, sách tham khảo bán trên thị trường và yêu cầu học sinh phải mang theo tài liệu này hằng ngày, sử dụng như một tài liệu chính thức, bắt buộc với tất cả học sinh. Một phụ huynh bức xúc: "Cách ra bài tập thế này không phải nâng cao mà là kiểu đánh đố học sinh".

Trong khi đó, tại một số trường tiểu học ở Q.Hoàn Kiếm, Hoàng Mai (Hà Nội) giáo viên lớp 1 có sáng kiến biên soạn riêng tài liệu dạy môn toán. Với tài liệu này, giáo viên yêu cầu học sinh phải ghi nhớ máy móc các phép tính dài dòng như 2+3+1= 1+3+2 hay 2+3+4 > 2+4+1... Anh N.A., một phụ huynh, nhận xét: "Tôi nghĩ không phải cái gì cũng bắt trẻ con thuộc lòng theo kiểu học vẹt. Cách liệt kê phép tính thành một bảng, photocopy phát cho học sinh và yêu cầu trẻ con ghi nhớ mà không cần hiểu là phản giáo dục".

Ông Vũ Kim Thủy, tổng biên tập tạp chí Toán Học & Tuổi Thơ, chuyên gia về số học, cho rằng: "Việc lập bảng cộng trừ để học sinh ghi nhớ cũng là một kênh để trẻ tiếp cận, nhưng tôi nghĩ thầy cô giáo vẫn phải dạy cho trẻ nắm bản chất của kiến thức qua các phương thức khác như kênh hình ảnh, dụng cụ trực quan để trẻ ghi nhớ sâu sắc hơn".

"Không nên bắt buộc"

Trường tiểu học Thịnh Hào, Hà Nội cũng biên soạn riêng một tập tài liệu dành cho học sinh lớp 1. Tài liệu được photocopy trên khổ giấy A5, dày 87 trang. Một số phụ huynh có con học lớp 1 ở đây nhận xét: "Tài liệu chỉ thích hợp với những học sinh đã được tiếp cận với tiếng Việt trước khi vào lớp 1. Vì vậy, việc sử dụng thêm tài liệu không nên bắt buộc, mà tùy theo khả năng của từng học sinh. Vì với những học sinh lần đầu tiên đi học, chỉ cần học trong sách giáo khoa là vừa đủ".

Bên cạnh đó, trước nhu cầu giáo dục kỹ năng sống, nhiều trường học cũng tiếp nhận nhiều tài liệu giáo dục "tự chế" mà không hề qua thẩm định của các cơ quan quản lý giáo dục.

Một chuyên gia giáo dục cho rằng thiết kế bài giảng sáng tạo, tạo hứng thú cho học sinh và nâng cao hiệu quả giáo dục là việc cần khuyến khích. Tuy nhiên, kiểu sử dụng tài liệu để dạy tùy tiện, không có sự nghiên cứu, thẩm định của cơ quan chuyên môn, không chỉ gây quá tải cho học sinh mà có thể còn khiến học sinh có tư duy lệch lạc. Ðáng lo ngại là tình trạng dạy theo tài liệu photocopy lại đang rất phổ biến ở nhiều trường học như một cách dạy học sáng tạo.