Rò rỉ hoá chất tại Tân Rai (Lâm Đồng)
Lỗi do nhà thầu
Báo cáo của TKV cho biết: Ngay sau khi có kết luận của đoàn thanh tra Sở TNMT tỉnh Lâm Đồng về quá trình lấy mẫu nước tại vị trí cống thoát nước phía ngoài nhà máy alumin, kết quả kiểm tra mẫu nước cho các thông số nồng độ pH vượt quá tiêu chuẩn cho phép. Nguyên nhân, theo kết luận thanh tra là trong quá trình pha trộn hóa chất (xút) để phục vụ việc đưa dự án vào hoạt động, đơn vị pha xút đã để bao bì đựng hóa chất (xút) ra bên ngoài, nhưng không che đậy, thu gom và quản lý chặt chẽ, khiến cho có một lượng hóa chất khi trời mưa đã bị hòa tan và trôi theo dòng nước ra hệ thống thoát nước chung, từ đó xả thẳng ra bên ngoài, dẫn đến độ pH của nguồn nước thải vượt quá nồng độ quy định.
Lãnh đạo TKV đã chỉ đạo Ban quản lý dự án (QLDA) tổ hợp bauxite nhôm Lâm Đồng phối hợp cùng nhà thầu khắc phục sự cố.
Ngay trong các ngày 27 và 28/8/2011, Ban QLDA đã cho ngừng ngay việc pha xút rắn, đồng thời yêu cầu nhà thầu khắc phục ngay sự cố sạt lở gạch ốp tường bao xung quanh bể pha xút, sửa lại biển báo nguy hiểm tại bể và kho chứa xút. Nhà thầu đã tiến hành xả nước từ các bể nước dự phòng để làm loãng hàm lượng xút thấm ra môi trường. Về bao bì đựng xút, khắc phục tình trạng không bảo quản hóa chất, nhà thầu đã tiến hành thu gom hết các bao bì đựng xút xung quanh khu vực và đưa vào để trong nhà có mái che, tránh mưa nắng.
Ngày 28/8, lãnh đạo TKV đã yêu cầu nhà thầu tuyệt đối không được xả nước thải chưa qua xử lý ra môi trường, phải khẩn trương hoàn thiện trạm xử lý nước thải sản xuất, sinh hoạt và hệ thống đo lường chất lượng nước tại các điểm xả nước để đưa vào sử dụng. TKV cho biết: Trước đề nghị của lãnh đạo tập đoàn, nhà thầu chính Chalienco đã cam kết thực hiện đúng các yêu cầu của chủ đầu tư. Hiện, nhà thầu đã tiến hành vận hành thử trạm xử lý nước thải, toàn bộ nước thải của nhà máy đã được xử lý đảm bảo tiêu chuẩn quy định trước khi thải ra môi trường. Liên tục từ ngày 31.8 đến 23.9, Ban QLDA đo nồng độ pH trong cống xả và tại điểm cuối đường ống thoát nước của nhà máy, đều cho kết quả nồng độ pH từ 6-7 (nồng độ cho phép theo quy chuẩn VN là từ 6-9).
Sẽ bồi thường thiệt hại cho các hộ dân
Báo cáo của TKV cũng cho hay, đến ngày 22/9, Ban QLDA chưa nhận được phản ánh nào của các hộ dân về tình trạng cá trong các ao và cây trồng bị chết do ô nhiễm xút. Tại vị trí ngay cửa xả ra khỏi mặt bằng nhà máy cũng không có hiện tượng cây cỏ bị chết. Tuy nhiên, sau ngày 22/9, đã có 4 hộ dân gửi đơn kiến nghị đến Ban QLDA, ngày 23/9, có thêm 2 hộ dân gửi đơn kiến nghị. Và ngày 26/9, Cty trà giống Cao Nguyên mới gửi đơn đến Ban QLDA đề nghị được bồi thường thiệt hại.
Kết quả kiểm tra tại thời điểm ngày 23 và 27/9 tại cống, rãnh nước, ao hồ của 4 gia đình tại khu 6, thị trấn Lộc Thắng, Bảo Lâm đều cho kết quả độ pH = 6-7. Qua quan sát thực tế, đoàn kiểm tra cũng xác định đến thời điểm kiểm tra, xung quanh các ao hồ, mương thoát nước của nhà máy và khu vực lân cận đều không còn bị ô nhiễm, nguồn nước có thể sử dụng để tưới tiêu và sinh hoạt bình thường.
Lãnh đạo Tập đoàn TKV thừa nhận khuyết điểm đã để xảy ra sự cố đáng tiếc, song mức độ rò rỉ xút ra môi trường đã được khắc phục ngay và mức độ ảnh hưởng đến môi trường là không đáng kể. TKV đã chỉ đạo các đơn vị liên quan (Ban QLDA, Cty nhôm Lâm Đồng, nhà thầu) kiểm điểm, rút kinh nghiệm, thực hiện nghiêm túc các giải pháp phòng ngừa. Đối với các hộ dân có kiến nghị yêu cầu bồi thường, TKV khẳng định sẽ bồi thường trên cơ sở xác định mức độ thiệt hại.