Khép lại tranh cãi về bức ảnh triệu đô

 Tác phẩm Đêm trăng lăng Bác của Minh Lộc

 

Sự việc bắt đầu từ cuối năm 2008, khi ông Trần Lam bán đấu giá bức ảnh mang tên Mặt trời trong lăng sáng tỏa có chữ ký của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, một chủ doanh nghiệp đã mua với giá 1 triệu USD. Đây là cuộc bán đấu giá ảnh để dùng tiền ủng hộ mổ tim cho 500 bệnh nhân nghèo (từ 7-17 tuổi) tại các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long.

Tuy nhiên, khi thông tin bức ảnh Mặt trời trong lăng sáng tỏa được mua với giá 1 triệu USD đăng trên các báo, nghệ sĩ nhiếp ảnh Minh Lộc lên tiếng cho rằng bức ảnh của tác giả Trần Lam đã giống “đến 98%” bức ảnh Đêm trăng lăng Bác của ông cũng chụp lăng Bác. Từ đó, nghi án đạo ảnh đối với bức ảnh có giá triệu đô được các báo khai thác, với nhiều ý kiến khác biệt từ cả hai phía.

Những tranh cãi này đã được hội đồng nghệ thuật và ban lý luận phê bình Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN họp vào tháng 12-2008, với kết luận: hai bức ảnh không được tạo ra từ cùng một máy ảnh trong cùng một khoảnh khắc. Ảnh Mặt trời trong lăng sáng tỏa do ông Trần Lam chụp khác với bức ảnh Đêm trăng lăng Bác. Nhưng ông Minh Lộc vẫn phát biểu trên báo chí về “nghi án đạo ảnh” này. Do vậy, ngày 5-9-2011, ông Trần Lam có đơn gửi Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN đề nghị hội “làm rõ việc này một cách dứt điểm”, Chi hội Kiên Giang của Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN cũng “kiến nghị xử lý tranh chấp tác phẩm Mặt trời trong lăng sáng tỏa” gửi Hội Nghệ sĩ nhiếp ảnh VN.

Tại buổi làm việc của hội đồng thẩm định sáng 28-9, ông Minh Lộc trình bày phân tích các căn cứ dẫn đến việc ông cho rằng bức ảnh của ông Trần Lam đã giống ảnh của ông 98%. Ông Minh Lộc cũng phân tích các khả năng ông Trần Lam đã copy các mảng ảnh của ông để làm thành bức Mặt trời trong lăng sáng tỏa.

Trong khi ông Minh Lộc cho biết ảnh của ông chụp hồi năm 2000 và hiện không còn file ảnh gốc, ông Trần Lam nhã nhặn thuật lại hoàn cảnh sáng tác bức ảnh này, đồng thời đưa ra file ảnh gốc được chụp bằng máy kỹ thuật số hiệu Nikon, đời D200. File gốc còn lưu giữ thông số ngày chụp là 12-7-2007, lúc 19:08:33. Hội đồng thẩm định cũng tiến hành phân tích, so sánh phối cảnh về góc máy, chi tiết ảnh, ánh sáng, vị trí đặt máy... để đi đến kết luận: Đây là hai tác phẩm khác nhau, không có thành phần nào của ảnh này được sử dụng trong ảnh kia.