Vụ công trình bôxit Tân Rai rò rỉ hóa chất: Nhà thầu cẩu thả

Khu pha chế xút ở nhà máy alumin thuộc tổ hợp bôxit - nhôm Lâm Đồng, nơi được lãnh đạo nhà máy cho rằng các bao xút rắn sau khi pha chế xong để ngoài trời bị nước mưa tạt vào làm nước nhiễm xút tràn ra khu dân cư - Ảnh: Thuận Thắng

Ông Lễ cung cấp cho chúng tôi một báo cáo của BQLDA gửi UBND tỉnh Lâm Đồng và Tập đoàn Công nghiệp than - khoáng sản VN đề ngày 14/9 do ông ký. Theo đó, xác định nguyên nhân của “sự cố” là do sơ suất của công nhân pha xút rắn tại bể pha đã để bao bì đựng xút ngoài trời không được che chắn, khi trời mưa rửa trôi lượng xút dính trong bao bì và do công nhân không cẩn thận đã làm vương vãi mà chưa kịp xử lý.

“Đây chỉ là sơ suất do phía công nhân người VN của nhà máy thôi, chứ bể xút xây bằng bêtông chống kiềm mác 300 làm sao rò rỉ được” - ông Lễ nói.

Nhìn tận mắt bể pha xút

Chiều cùng ngày, chúng tôi được ông Duyên Anh - cán bộ phụ trách vật tư của BQLDA - hướng dẫn vào tham quan khu vực tập kết và pha xút. Khu vực này rộng gần 1.000m2, nền ximăng, trong đó một phần có mái che. Bên trong phần có mái che là chỗ tập kết những bao xút rắn loại 25kg/bao và bể pha dung tích 200m3.

Những bao xút này, tổng cộng khoảng 20 tấn, được chất ngay trên nền ximăng đọng nước mưa, dù trước đó thanh tra Sở Tài nguyên - môi trường Lâm Đồng đã nghiêm cấm không được để nước mưa chảy tràn vào nơi chứa các hóa chất, nhất là nơi chứa xút.

Kết luận của thanh tra Sở Tài nguyên - môi trường Lâm Đồng ngày 8-9 ghi nhận: một số vị trí trên thành bể gạch ốp bị sạt lở, một số vị trí thành và đáy bể bị ăn mòn tạo ra các khe hở; khu vực kho và bể pha xút không có biển cảnh báo nguy hiểm.

Trong báo cáo cung cấp cho phóng viên, BQLDA cho biết đã yêu cầu nhà thầu Chalieco khắc phục sự cố sạt lở gạch ốp bao xung quanh bể và trang bị biển báo nguy hiểm tại bể và kho xút theo yêu cầu của Sở Tài nguyên - môi trường.

Tuy nhiên theo ghi nhận của phóng viên, một số vị trí vẫn còn bong tróc, một số vị trí ở đáy bể còn loang lổ. Bên hàng rào quanh bể pha có treo ba tấm gỗ vuông nhỏ sơn đen, không có chữ nào cho thấy đây là biển cảnh báo. Nền ximăng ở một góc bể pha xút không có mái che và không có xây thành chắn xung quanh nên nước mưa tạt vào và chảy ngược ra bên ngoài.

Theo ông Duyên Anh, chính vị trí này trước đây các công nhân chất bao bì đựng xút và khi mưa đã làm xút tồn dư tan chảy cuốn ra bên ngoài theo đường thoát nước mưa.

Chỉ giám sát một tháng hai kỳ

Trả lời câu hỏi về hoạt động của tổ giám sát đặc biệt do Bộ Tài nguyên - môi trường chỉ đạo thành lập để giám sát quá trình xây dựng và vận hành nhà máy, ông Huỳnh Văn Chín, giám đốc Sở Tài nguyên - môi trường Lâm Đồng, cho hay tổ chỉ hoạt động một tháng hai kỳ. Sự cố vừa rồi do Phòng tài nguyên - môi trường huyện Bảo Lâm phát hiện theo phản ảnh của người dân và doanh nghiệp địa phương. Sau đó Sở Tài nguyên - môi trường đã báo cáo UBND tỉnh và có thông tin lên Bộ Tài nguyên - môi trường.

“Đây là công việc của địa phương nên chỉ thông tin để bộ biết chứ không báo cáo chính thức cho bộ” - ông Chín nói. Cũng theo ông Chín, hiện cơ quan chức năng chưa tiến hành đánh giá ảnh hưởng của sự cố đối với khu vực dân cư bên ngoài, cũng như chưa thống kê thiệt hại mà người dân phản ảnh.

Cùng ngày, ông Bùi Cách Tuyến, thứ trưởng Bộ Tài nguyên - môi trường kiêm tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, xác nhận bộ có được Sở Tài nguyên - môi trường tỉnh Lâm Đồng thông tin về sự cố trên. “Ở tỉnh báo là có sự việc nhưng mức độ cũng không đáng kể, cơ quan chức năng của tỉnh kiểm tra, xử lý theo thẩm quyền” - ông Tuyến nói.

“Còn hoạt động của tổ giám sát của Bộ Tài nguyên - môi trường như thế nào? Sau sự cố này bộ có chỉ đạo gì về công tác giám sát?” - chúng tôi hỏi. Ông Bùi Cách Tuyến cho biết tổ giám sát của bộ vẫn hoạt động nhưng chủ yếu tập trung giám sát những phần việc lớn như xây dựng hồ bùn đỏ.

“Chúng tôi sẽ chỉ đạo tổ giám sát, cơ quan chức năng địa phương và yêu cầu chủ đầu tư, nhà thầu thực hiện nghiêm túc các quy định về bảo vệ môi trường, tránh để xảy ra những sự cố tương tự” - ông Tuyến khẳng định.

NGUYỄN TRIỀU (Tuổi Trẻ)