Trước những dư luận trái chiều xung quanh Dự thảo Đề án Quĩ bảo trì đường bộ vừa được Tổng cục Đường bộ đưa ra, đặc biệt về tình trạng “phí chồng phí” khi ô tô xe phải chịu khoảng 4 loại phí khi lưu thông trên đường, ông Nguyễn Văn Quyền – Phó Tổng cục trưởng Tổng Cục đường bộ (Bộ GTVT) đã trả lời báo chí về vấn đề này.
- Xin ông cho biết dựa trên cơ sở nào để Tổng cục xây dựng đề án Quỹ bảo trì đường bộ trên?
Hiện chúng ta có khoảng hơn 256.000 km đường bộ, trong đó có 17.000 km quốc lộ và hơn 4000 cầu. Hiện nay ngân sách nhà nước cấp cho sửa chữa bảo trì đường bộ đạt rất thấp, chỉ đạt khoảng 60% nhu cầu. Tuyến địa phương thậm chí chỉ đạt chưa đến 20%.
Theo 58 Sở GTVT báo cáo, các địa phương này chỉ cấp được 800 tỷ trên tổng số 5.500 tỷ. Chính vì vậy, đường sá của chúng ta xuống cấp rất nhanh.
Thế giới đã tính toán, nếu tiết kiệm 1 đồng cho bảo trì sẽ tốn thêm 4 đồng cho xây dựng mới. Nếu chỉ đầu tư xây dựng mà không bảo trì thiệt hại sẽ vô cùng lớn. Các nước tiên tiến trên thế giới đều áp dụng hình thức này.
 |
| Nếu dự thảo Quỹ bảo trì đường bộ được thông qua thì vẫn còn 30 trạm thu phí BOT chưa được xóa. |
- Hiện nhiều người không đồng tình với “phí chồng phí” trong đề xuất của Tổng cục, khi ô tô sẽ phải chịu đến 4 loại phí. Quan điểm của ông về vấn đề trên như thế nào?
Nếu phương án được thông qua, xe ô tô sẽ phải chịu 3 loại phí: Phí thu trên đầu phương tiện, phí thu qua xăng dầu và phí qua trạm thu phí BOT (nếu xe đi trên những đoạn đường này). Còn phí xăng dầu đang thu hiện nay (1000 đồng/lít xăng, 500 đồng/lít dầu - PV) thì nộp ngân sách nhà nước, không liên quan đến đề án này.
Tuy nhiên, quan điểm của chúng tôi là bao nhiêu loại phí không quan trọng bằng tổng số phí phải nộp. Sở dĩ chúng tôi chọn phương án thu phí bằng nhiều cách này là nhằm cố gắng đảm bảo sự hợp lý và công bằng tương đối với đối tượng nộp, giảm thất thu, và chi phí thực hiện thấp.
Nếu như chỉ áp dụng thu trên đầu phương tiện, thì phương thức thu sẽ rất phức tạp và dễ thất thu với đối tượng là 32 triệu xe máy hiện đang lưu thông. Còn nếu chỉ thu thông qua xăng dầu, thì phương án hoàn phí cho những đối tượng sử dụng xăng dầu nhưng không lưu thông trên đường bộ là rất khó khăn.
- Nếu phương án này được thông qua, thì các trạm thu phí hiện nay sẽ được xóa bỏ?
Chúng tôi đề xuất là xóa bỏ các trạm thu phí nộp ngân sách nhà nước. Hiện còn 19 trạm, nếu đề xuất được thông qua, chúng tôi sẽ xóa bỏ trước khi thực thi việc thu phí. Còn 30 trạm thu phí BOT thì không xóa, vì đây là chủ trương nhất quán của Chính phủ để kêu gọi đầu tư vào hạ tầng giao thông.
Họ đã bỏ vốn xây dựng đường sá thì phải để họ thu phí để hoàn vốn, bảo trì đường, và thu phần lợi nhuận.
- Nhưng hiện có rất nhiều trạm thu phí BOT nằm ở vị trí bất hợp lý, không nằm trên đường BOT mà nằm trên Quốc lộ, khiến phương tiện dù không đi qua đường này vẫn phải nộp phí. Vấn đề này sẽ được xử lý như thế nào?
Theo chúng tôi thống kê thì hiện có 13 trạm như thế này. Đây là vấn đề gai góc, cần quá trình sắp xếp, sẽ rất khó làm ngay. Tất nhiên, Chính phủ sẽ tìm phương án xử lý, điều chỉnh lại cho hợp lý.
- Vậy việc hoàn phí cho các đối tượng sử dụng xăng dầu nhưng không lưu thông trên đường sẽ được thực hiện ra sao?
Theo đề án hiện nay là không hoàn phí này. Như vậy các đối tượng như tàu thuyền, máy móc nông nghiệp, tàu hỏa... sẽ chịu thiệt.
Nhưng chúng tôi cũng đã tính toán. Các đối tượng trên chủ yếu dùng dầu, nên chúng tôi đã để mức trích quĩ thấp, chỉ 330 đồng/lít dầu, bằng 1,5% giá dầu.
Dù họ sẽ phải đội thêm chi phí của 1,5% giá dầu này, nhưng cũng được hưởng lợi gián tiếp từ việc đường sá chất lượng tốt, thông thoáng, lưu thông thuận lợi... Và dù có một chút thiệt thòi thì vì lợi ích chung, cũng rất khó để có phương án công bằng cho tất cả các đối tượng.
Chúng tôi cũng đã để mức thu phí trên xăng cao, 1000 đồng/lít vì các phương tiện lưu thông trên đường như xe con, tải nhẹ, xe máy... đều dùng xăng.
- Nhiều người lo ngại việc thu phí này sẽ tăng giá cước vận tải?
Giá vận tải bị tác động bởi nhiều yếu tố, trong đó đúng là có giá xăng, nhưng cũng phụ thuộc vào tốc độ trên đường. Nếu đường sá thuận lợi, sẽ tiết kiệm được nhiên liệu và các chi phí trên đường.
- Có quĩ bảo trì đường bộ, Tổng cục có cam kết chất lượng đường sẽ tốt lên không?
Chúng tôi cam kết. Trong trách nhiệm của mình về bảo trì đường bộ, sẽ đảm bảo đường tốt, không có ổ voi, ổ gà; độ bền và tuổi thọ khai thác hợp lý; biển báo đầy đủ, rõ ràng. Tổng cục Đường bộ chịu trách nhiệm trước Chính phủ và nhân dân nếu để xảy ra tai nạn do đường xuống cấp.
- Xin cám ơn ông!