(Tin Môi Trường) - Bắt đầu vào hè, huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) đang hứng chịu xâm nhập mặn. Mỗi ngày trôi qua cơn khát lại tăng lên. Trong khi đó, dự án làm hồ chứa nước cứ đủng đỉnh bốn năm qua và chẳng biết khi nào xong.
Đảo Lý Sơn đang “khát” nhưng dự án làm hồ chứa nước ngọt ì ạch mấy năm vẫn chưa đưa vào sử dụng - Ảnh: TRẦN MAI
Bà con ở đảo chờ dự án hoàn thành nhưng tiến độ dự án cứ kéo dài mãi, từ 3 năm lên 6 năm và chưa biết khi nào xong.
Hầu hết các giếng đã nhiễm mặn
Theo một lãnh đạo Sở Tài nguyên - môi trường tỉnh Quảng Ngãi, mức độ xâm nhập mặn tại huyện đảo Lý Sơn ngày một nặng. Các máy đo quan trắc trên đảo cho thấy tốc độ nước biển xâm thực sâu vào đất liền huyện Lý Sơn năm sau luôn sớm và cao hơn năm trước.
Hiện Lý Sơn có khoảng 1.500 giếng, thời điểm này phần lớn các giếng đã nhiễm mặn. Mùa hè, nguồn nước ở Lý Sơn càng thêm quá tải. Phương án làm hồ trữ nước mưa phục vụ sản xuất nông nghiệp đã được tính đến nhưng chậm quá, càng chậm thì mạch nước ngầm ở Lý Sơn càng suy kiệt, nước biển càng lấn sâu vào đất liền.
Trong khi đó, người dân trên đảo Lý Sơn đang bất lực trong việc tìm nguồn nước. Chính quyền huyện đảo đã có lệnh cấm đào giếng. Các giếng trữ nước hiện tại dù nhiều nhưng nước sử dụng được ngày một hiếm. Anh Công, một nhà nông trên đảo, cho biết hiện tại nhiều khu vực người dân đã không thể dùng nước ngầm tưới cho vụ hành này do nước đã nhiễm mặn trầm trọng.
"Mới đầu mùa hạn mà thiếu nước thế này thì một tháng nữa còn trầm trọng cỡ nào. Chúng tôi mỏi mòn đợi chờ, hi vọng vào dự án thu gom nước mưa. Dự án ì à, ì ạch thì dân càng khổ", anh Công nói.
Mỏi mòn chờ hồ chứa nước ngọt
Dự án "Hệ thống trữ nước sinh hoạt kết hợp tưới tiết kiệm cho nông nghiệp đảo Lý Sơn" có tổng vốn 75 tỉ đồng (do UNBD huyện Lý Sơn làm chủ đầu tư) được triển khai từ năm 2017, theo kế hoạch đến năm 2020 sẽ đưa vào sử dụng.
Dự án gồm 2 hồ chứa, đường ống dẫn, cấp nước với mục tiêu cấp nước sinh hoạt cho 1.000 người và cấp nước tưới tiết kiệm cho 80ha đất nông nghiệp. Sau bốn năm dự án mới chỉ hoàn thành xong một hồ nhưng chưa tích nước đưa vào sử dụng, hồ còn lại còn ở khâu thiết kế.
Theo thiết kế được phê duyệt lần đầu, 2 hồ chứa rộng 30.000m2 nằm trên diện tích đất trồng hành, tỏi của người dân. Sau khi hoàn thành hồ chứa thứ nhất, thay vì xây thêm hồ nữa rộng 30.000m2 thì huyện Lý Sơn đề nghị chia làm 2 hồ nhỏ hơn ở hai nơi. Và dự án kéo dài thời gian dự kiến hoàn thành đến năm 2023.
Đáng nói, dự án được điều chỉnh dung tích các hồ chứa chỉ còn khoảng 60 - 70% so với thiết kế ban đầu. Tuy nhiên, tổng nguồn vốn đầu tư của dự án vẫn giữ nguyên ở mức 75 tỉ đồng và chưa biết khi nào thực hiện.
Năm 2018, hệ thống cấp nước sinh hoạt trung tâm huyện đảo Lý Sơn được đưa vào sử dụng. Hệ thống gồm 7 giếng khoan, 7 trạm bơm và nhiều công trình phụ trợ với vốn đầu tư hơn 30 tỉ đồng.
Công trình này có công suất thiết kế 1.000m3/ngày đêm, được kỳ vọng cung cấp nước sinh hoạt cho 1.457 hộ dân. Tuy vậy, hệ thống lọc nước tiền tỉ này không phát huy hết hiệu quả do các giếng khoan đều cạn hoặc nhiễm mặn. Nhiều năm qua, hệ thống chỉ có thể cung cấp nước cho khoảng 600 hộ dân, chưa bằng 50% so với mục tiêu đầu tư.
Tiếp tục chờ điều chỉnh dự án
Ông Nguyễn Quốc Việt - bí thư Huyện ủy, chủ tịch UBND huyện Lý Sơn - thừa nhận thiết kế ban đầu của dự án không phù hợp với thực tế nên phải điều chỉnh. Điều này là nguyên nhân chính khiến dự án kéo dài.
"Dự án đang được Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Quảng Ngãi xem xét, ra quyết định điều chỉnh. Dù rất quyết tâm và cố gắng làm nhưng việc điều chỉnh dự án mất nhiều thời gian dẫn đến chậm tiến độ", ông Việt nói.
Ông Nguyễn Văn Mịnh, một người dân ở đảo Lý Sơn, cho biết sống cùng với tình trạng nước nhiễm mặn ngày một nặng hơn, người dân vẫn phải sử dụng những giếng nước nhiễm mặn nhẹ hơn để tưới tiêu. Còn tắm giặt, sinh hoạt dùng nước giếng, ăn uống vẫn phải mua nước bình từ đất liền chuyển ra.