(Tin Môi Trường) - Nhằm bảo vệ động vật hoang dã. Hội Đông y Việt Nam đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức để triển khai các chiến lược, kế hoạch hành động nhằm khẳng định việc sử dụng động vật hoang dã (ĐVHD) nguy cấp, quý hiếm là vi phạm pháp luật
Ảnh minh hoạ: IE
Với vai trò nòng cốt trong phát triển Nền Đông y Việt Nam, trong thời gian qua nhận thấy mối quan hệ giữa việc sử dụng nhiều sản phẩm và chế phẩm từ động, thực vật hoang dã trong việc kê đơn, bốc thuốc và trách nhiệm bảo vệ thiên nhiên hoang dã. Hội Đông y Việt Nam đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức để triển khai các chiến lược, kế hoạch hành động nhằm khẳng định việc sử dụng động vật hoang dã (ĐVHD) nguy cấp, quý hiếm là vi phạm pháp luật đồng thời không đem lại những tác động điều trị bệnh và nâng cao sức khỏe như mong muốn.
Để tránh làm ảnh hướng tới truyền thống lâu đời và hình ảnh cao đẹp của Nền Đông y Việt Nam, mỗi cá nhân, mỗi đơn vị hành nghề Y học cổ truyền (YHCT) cần góp tiếng nói để lan tỏa thông điệp thay đổi hành vi kê đơn, mua, bán và sử dụng ĐVHD trái phép trong điều trị và duy trì sức khỏe. Bên cạnh việc thực hành chuyên môn, các hoạt động truyền thông đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng người bệnh, cộng đồng và toàn xã hội về những phương thức, bài thuốc YHCT an toàn, có căn cứ khoa học và hiệu quả.
Để các cá nhân, tổ chức có thêm ý tưởng và chất liệu thực hiện các hoạt động truyền thông bảo vệ động vật hoang dã. Ban Chuyên môn, Hội Đông y Việt Nam xin được chia sẻ những hoạt động mà Hội đã triển khai và thu được những kết quả tích cực:
- Tổ chức Hội thảo, chương trình tập huấn và các sự kiện hướng dẫn thực hiện các hoạt động truyền thông lồng ghép bảo vệ ĐVHD cho nhóm đối tượng là giảng viên, sinh viên của các Trường Đại học, các Trường Trung cấp về Y Dược và đội ngũ hội viên Hội Đông y Việt Nam.
- Trưng bày áp phích và phát tờ rơi kêu gọi không sử dụng ĐVHD trong kê đơn và bốc thuốc tại các sự kiện hoặc tại các địa điểm phù hợp (thông qua các kênh truyền thông trực tuyến [trang web, địa chỉ email, fan-page] hoặc trực tiếp [nhà thuốc, siêu thị, hội chợ...]).
-Lồng ghép thông điệp bảo vệ ĐVHD trong các buổi họp nội bộ và trong các ấn phẩm phù hợp của tổ chức, đơn vị.
-Nghiên cứu và in ấn các ấn phẩm giới thiệu các vị thuốc thay thế. Hội Đông y Việt Nam đã nghiên cứu và giới thiệu cuốn “Những cây thuốc, vị thuốc có tác dụng thay thế mật gấu” nhằm mục đích tuyên truyền, khuyến khích việc không sử dụng mật gấu để bảo tồn các loài gấu ở Việt Nam, chấm dứt hành vi vi phạm pháp luật, khai thác, buôn bán và sử dụng mật gấu. Cuốn sách giới thiệu những cây thuốc vị thuốc cụ thể gồm 32 cây thuốc là những dược liệu sẵn có; các cây thuốc đã được xác định các thành phần hóa học, tính vị, quy kinh, tác dụng, công dụng, liều dùng, cách chữa bệnh để cán bộ hội viên Hội Đông y Việt Nam, những người hành nghề đông y, đông dược và người dân biết để sử dụng.
Dưới đây là một ví dụ về việc truyền thông giới thiệu vị thuốc thay thế “cao hổ cốt”:
1.Cao hổ cốt (Theo Y học cổ truyền)
Tính vị: Ngọt, cay, tính ôn.
Quy kinh: Vào kinh can, kinh thận.
Thành phần hóa học:
- Xương hổ: Canxi phosphat và Protid;
- Cao hổ cốt nguyên chất: Theo số liệu của Lê Văn Trinh và Trần Trinh Thục - XN Dược phẩm I - Tập san Dược học 4/1963): 14,93% - 16,66% Ni tơ toàn phần; 0,58 - 0,74% Axit amin; 19,88 - 29,16% độ ẩm; 2,6% độ tro...
Tác dụng: Khu phong thông lạc, cường cân kiện cốt, trấn kinh.
Chủ trị: Các chứng phong thấp tý, xương khớp đau mỏi.
Liều dùng: Uống ngày 3 - 5 tiền (1 - 2g), có thể ngâm rượu, làm viên hoàn.
Nghiên cứu dược lý: Cao hổ cốt có tác dụng chống viêm, giảm đau, trấn kinh.
Bàn luận:
- Xương hổ hoặc xương nấu thành cao (Cao hổ cốt) đã được các thầy thuốc YHCT Trung Quốc dùng từ lâu đời và được ghi trong Bản thảo cương mục: “追风定痛,健骨,止久痢脱肛...” (Truy phong định kinh, kiện cốt, chỉ cửu lỵ thoát giang...).
- Theo quan niệm dân gian: Hổ là chúa của các loài thú rừng ở phía Tây, cho nên thông với khí của hành Kim; phong theo Hổ, Hổ gầm mà sinh phong, phong thuộc hành Mộc. Hổ thuộc hành Kim, Mộc bị Kim chế làm sao mà chẳng theo, cho nên có thể vào tận trong xương mà đuổi phong, khỏe gân, mạnh xương. Mượn khí hữu dư của Hổ để bổ cho chứng bất túc; vị cay, nóng; đã bẩm thụ được khí dữ tợn, lại có công năng tân tán cho nên dùng để đuổi tà, trừ ác, điên, kinh giản.
Nghiên cứu hiện đại cho thấy, trong thành phần Cao hổ cốt có chứa collagen, mỡ, calcium phosphate, calcium carbonate, megiesium phosphate, trong đó collagen là hoạt chất chính; gelatin của hổ cốt chứa 17 amino-acid, lượng acid amin trong xương hổ cao gấp 900 các loại xương động vật khác và có tỷ lệ đạm toàn phần rất cao.
Các vị thuốc thay thế: Đông y có rất nhiều các vị thuốc khu phong trừ thấp, thông kinh lạc, bổ can thận; có tác dụng tốt để thay thế Cao hổ cốt như: Đỗ trọng, Tục đoạn, Ngưu tất, Độc hoạt, Tang ký sinh, Thiên niên kiện, Ngũ gia bì...
THIÊN NIÊN KIỆN
NGŨ GIA BÌ
Hội Đông y Việt Nam mong muốn và nỗ lực hành động để việc thực hành YHCT sẽ tiếp tục phát triển bền vững thông qua việc sử dụng các nguồn dược liệu hợp pháp. Việc các thầy thuốc YHCT, bệnh nhân và cộng đồng cùng chung tay xóa bỏ niềm tin sử dụng ĐVHD trong việc kê đơn và điều trị bệnh sẽ đóng vai trò tiên quyết trong việc duy trì và thúc đẩy sự phát triển và những giá trị di sản của một nền YHCT vốn có từ lâu đời.
Mỗi cá nhân, mỗi tổ chức hãy hành động để tạo nên một làn sóng mạnh mẽ hơn chấm dứt tình trạng mua, bán, tặng, cho, sử dụng và kê đơn/bốc thuốc có nguồn gốc từ động vật hoang dã trái phép
TS. TRẦN XUÂN NGUYÊN- Trưởng Ban Chuyên môn, Hội Đông Y Việt Nam