(Tin Môi Trường) - Đã có 400 thủy điện nhỏ được loại ra khỏi quy hoạch trong thời gian qua, nên cần thận trọng với việc cấp phép thủy điện nhỏ, đảm bảo các nguyên tắc, yêu cầu liên quan đến an toàn, công nghệ...
Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh cần có nguyên tắc khi làm thủy điện - Ảnh: T.TH
Trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội sáng 24-10, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường Trần Hồng Hà đã nêu quan điểm như trên khi Quốc hội đang thảo luận về dự thảo Luật bảo vệ môi trường (sửa đổi).
Ông Hà nói đợt lũ lụt đang diễn ra tại miền Trung có nguyên nhân do biến đổi khí hậu cực đoan. Thực tế, tất cả các chỉ số cho thấy đều vượt lũ lịch sử, vượt các chỉ số cảnh báo. Hình thái thiên tai diễn ra mang tính cực đoan, nhiều tổ hợp thiên tai cùng lúc.
* Ông nghĩ gì khi nhiều ý kiến cho rằng thiên tai lũ lụt xảy ra ở miền Trung có tác động từ hệ thống các thủy điện?
- Xây dựng và vận hành các nhà máy thủy điện phụ thuộc vào thiết kế, đáp ứng đầy đủ yêu cầu trong quản lý vận hành.
Với thủy điện lớn, bài toán cắt lũ được giải quyết tốt, giúp điều tiết nước để cung cấp nước cho hạ du. Thủy điện nhỏ không có chức năng này, nhưng khi đi vào vận hành phải tuân thủ quy chế đảm bảo an toàn.
Quan điểm của Bộ Tài nguyên và môi trường là thủy điện bao giờ cũng có hai mặt. Do đó, không nên khuyến khích phát triển bằng mọi giá thủy điện nhỏ.
Đã có trên 400 thủy điện nhỏ được đưa ra khỏi quy hoạch thời gian vừa qua trên cơ sở Quốc hội thảo luận và sự tham mưu của các bộ ngành. Vì vậy, trong thời gian tới ta cần hết sức thận trọng trong cấp phép thủy điện nhỏ.
* Ông nói cần thận trọng trong cấp phép thủy điện, nhưng trong dự thảo Quy hoạch điện VIII vẫn đang tính toán đưa thủy điện nhỏ vào quy hoạch. Vậy theo ông, cần lưu ý nguyên tắc nào?
- Có nguyên tắc để xác định mục tiêu trong vận hành thủy điện. Đó là mục tiêu phát điện, giải quyết điều tiết nước trong mùa khô hạn. Các thủy điện phải tính đến tính an toàn, từng hồ phải đánh giá tác động tích lũy và vận hành an toàn của các hồ.
Như tôi đã nói, chúng ta đã rà soát và loại hơn 400 thủy điện nhỏ. Tôi nhấn mạnh lại, Bộ Tài nguyên và môi trường cho rằng không nên tiếp tục phát triển thủy điện nhỏ. Còn khi phát triển các loại thủy điện thì cần chú ý phương án công nghệ để hài hòa môi trường.
Ví dụ như không làm các đập dâng, sử dụng năng lượng thế năng tự nhiên, tức là công suất quy mô từng nhà máy thì nhỏ nhưng công suất toàn bộ trên hệ thống trên sông vẫn đáp ứng được yêu cầu chung. Như vậy chi phí đầu tư sẽ tăng nhưng tính bền vững lâu dài hơn.
Cần lưu ý, quá trình thực hiện cần lựa chọn các công nghệ liên quan đến môi trường, dòng chảy, dòng đi của cả bùn và phù sa có thể duy trì thường xuyên khi có đập thủy điện.
Khuyến khích cộng đồng cung cấp thông tin môi trường
Theo quy định, Nhà nước cung cấp kịp thời thông tin và cảnh báo về chất lượng môi trường, bảo vệ sức khỏe nhân dân. Do đó, Nhà nước có trách nhiệm đầu tư về hệ thống quan trắc môi trường quốc gia, môi trường trung ương và địa phương.
Để tham gia hệ thống quan trắc đó phải đủ điều kiện về con người, kỹ thuật, quy chuẩn, trang thiết bị.
Trường hợp nếu tư nhân và cá nhân muốn làm thì mọi thông tin ra phải đảm bảo chính xác nếu không làm nhiễu loạn và lo lắng cho người dân. Tức phải đảm bảo kỹ thuật, thiết bị và khi công bố thông tin phải chính xác, phải có điều kiện về con người, trang thiết bị chứ không bắt buộc cấp phép. Trường hợp làm sai thì có căn cứ xử lý theo quy định của pháp luật.
Đối với các trang thiết bị để quan trắc môi trường được các tổ chức, cá nhân sử dụng phải đáp ứng quy định của Bộ Khoa học và công nghệ về điều kiện kỹ thuật theo Luật khoa học công nghệ, thiết bị quan trắc hợp chuẩn hợp quy.
Quan điểm Bộ Tài nguyên - môi trường là khuyến khích việc cung cấp thông tin môi trường trong cộng đồng nhưng thông tin phải chính xác. Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục lắng nghe để quy định phù hợp hơn, để làm sao việc tham gia của các tổ chức, cá nhân bên ngoài mang tính chất khuyến khích chứ không phải là hạn chế.