Giữ cho đại ngàn Phu Canh mãi xanh

 

Rừng Phu Canh là nơi sinh sống của nhiều loài động vật quý hiếm như khỉ mặt đỏ, sơn dương, hươu, nai, gấu, lợn rừng, các loại khỉ, sóc bay, các loại chim... Đây cũng là nơi có nhiều loại gỗ quý hiếm như trắc, gụ, nghiến, táu, dổi, chò chỉ... 

 

Cách đây gần chục năm, rừng Phu Canh đã bị “lâm tặc” xâm hại nghiêm trọng, 18 cây gỗ phay có đường kính từ 2 m trở lên thuộc khu vực Bưa Phay, xã Đoàn Kết, bị đốn hạ với khối lượng trên 174 m3 gỗ. Ngoài 24 đối tượng bị cơ quan Kiểm lâm xử lý hành chính, có 63 người bị truy tố trước pháp luật, phần lớn là người dân xóm Thẩm Luông, xã Đoàn Kết. Các bị cáo phải bồi thường thiệt hại tài nguyên rừng cho Nhà nước trên 463.000.000 đồng. 

 

Anh Nguyễn Hồng Quân, Trưởng ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh cho biết: Sau sự cố đáng tiếc này, với vai trò là chủ rừng, tập thể 15 cán bộ, nhân viên Khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh đã nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm trước ngành và chính quyền địa phương; kịp thời đưa ra những giải pháp quản lý rừng tại gốc. Ban Quản lý phối hợp với chính quyền 4 xã Đoàn Kết, Tân Pheo, Đồng Chum và Đồng Ruộng thường xuyên lồng ghép nội dung trong buổi họp xóm để tuyên truyền các văn bản pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực quản lý, bảo vệ và phát triển rừng cho 12 thôn có ranh giới trong khu bảo tồn. Đơn vị phối hợp với chính quyền, củng cố 13 tổ đội quần chúng bảo vệ rừng tại 4 xã với 70 thành viên tham gia. Năm 2018, đơn vị đã tổ chức 80 đợt tổng tuần tra, kiểm tra rừng. Bên cạnh đó, lãnh đạo đơn vị phân công cán bộ kiểm lâm xuống “nằm vùng” tại cơ sở, mỗi xã hai người. Mỗi cán bộ kiểm lâm phụ trách địa bàn xã đều phải tự xây dựng phương án và kế hoạch bảo vệ rừng, phòng chống cháy rừng; chủ động phối hợp với tổ đội quần chúng quản lý, bảo vệ rừng ở xã, xóm tiến hành tuần tra, kiểm tra rừng, nhằm ngăn chặn các hành vi khai thác lâm sản trái phép ngay tại địa bàn.

 

Thực hiện Chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững, Nhà nước đã hỗ trợ 13 thôn, bản vùng đệm 520 triệu đồng (40 triệu/xóm/năm) làm nhà văn hóa, bể nước. Đồng thời, đơn vị dành toàn bộ kinh phí chi trả dịch vụ môi trường rừng năm 2018 là 1,3 tỷ đồng để hỗ trợ 13 tổ bảo vệ rừng các xóm, góp phần nâng cao đời sống cộng đồng, từ đó giảm áp lực lên công tác quản lý, bảo vệ rừng tại khu bảo tồn.

 

Nhờ đó, những năm gần đây, Khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh đã bình yên trở lại, lá phổi xanh của vùng cao Đà Bắc được bảo vệ tốt hơn, không có đám cháy nào xảy ra, không còn tình trạng đốn chặt cây rừng hoặc săn bắn trái phép. 

 

Hiện đơn vị tiếp tục phối hợp với Viện điều tra quy hoạch rừng theo dõi hai lô định vị quốc gia về nghiên cứu tăng trưởng lâm phần và một số loài chính, nghiên cứu đa dạng sinh học của thực vật cây gỗ, lâm sản ngoài gỗ, điều kiện lập địa của các trạng thái rừng trong khu bảo tồn.

 

Trở lại Phu Canh lần này, chúng tôi ghi nhận vùng rừng nóng bỏng ngày nào đã trở lại nhịp sống yên bình, mọi người, mọi nhà lại hối hả, tất bật với công việc nhà nông. Phó Chủ tịch UBND xã Đoàn Kết Lường Văn Vinh cho hay: Cánh thanh niên đã “treo rìu, gác cưa”, những vật dụng từng gắn bó với họ để về thành phố tìm việc làm mới. Sự nghiêm minh của pháp luật không chỉ giúp những người đã từng bị gọi là “lâm tặc” ở đây tỉnh ngộ, mà còn tác động sâu sắc tới nhận thức, ý thức bảo vệ tài nguyên môi trường của người dân từ Thẩm Luông, Lăm đến Cang, Khem - những bản làng có đồi, rừng chiếm tới 2/3 diện tích Khu Bảo tồn thiên nhiên Pu Canh.

 

Anh Đặng Văn Bình, dân tộc Dao ở xóm Thẩm Luông, người từng bị kết án 3 năm tù treo do phá rừng bộc bạch: Đốn chặt cây rừng là sai rồi, vi phạm pháp luật. Nay mình làm Tổ trưởng quản lý, bảo vệ rừng, tuyên truyền cho bà con thấy rõ tác hại của việc phá rừng, giữ lấy nguồn nước cho bản. Toàn bộ số tiền 40 triệu đồng một năm, Nhà nước hỗ trợ tổ quản lý, bảo vệ rừng, chúng tôi chia đều cho hơn 100 hộ trong xóm, để ai cũng có phần, có trách nhiệm trông coi rừng.

 

Cũng theo Trưởng ban Quản lý Khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh Nguyễn Hồng Quân, đời sống của người dân vùng cao còn nghèo, một bộ phận dân cư sinh sống trong và xung quanh khu bảo tồn dễ xâm phạm đến tài nguyên rừng. Để công tác quản lý, bảo vệ rừng thực sự có hiệu quả, Ban Quản lý đề nghị Nhà nước nâng định mức đầu tư Dự án Chi trả dịch vụ môi trường rừng; đề nghị hỗ trợ thêm về nguồn kinh phí dành cho công tác tuyên truyền về công tác bảo tồn, phòng cháy, chữa cháy rừng. Đơn vị cũng đang đề xuất với cấp trên xây dựng các mô hình sinh kế, phát triển du lịch nhằm nâng cao đời sống người dân sống xung quanh khu bảo tồn.