Mắc bệnh nguy hiểm sau cho, ghép thận

Theo các chuyên gia y tế, nhiều trường hợp ghép thận ở nước ngoài khi trở về lại nhiễm các bệnh nguy hiểm như HIV, viêm gan siêu vi B, C hoặc bị thải ghép.

Tiến sĩ Trần Ngọc Sinh, Trưởng khoa Tiết niệu Bệnh viện Chợ Rẫy - người đang tiếp xúc và điều trị cho hơn 200 bệnh nhân từng ghép thận ở Trung Quốc, cho biết, có đến 40 phần trăm số ca bị biến chứng.

Tỷ lệ này cao gấp đôi mức cho phép (10-20 phần trăm), mà nguyên nhân chính là do quá trình xét nghiệm cẩu thả hoặc bất cẩn khiến nhiễm trùng trong lúc ghép. Hầu hết người Việt đã thay thận đều thực hiện ở Trung Quốc. 

Những bệnh nhân bị suy thận mạn tính tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Ảnh: Thiên Chương.

"Không hiếm các trường hợp khi đi thì không sao, khi về xét nghiệm máu lại dương tính với HIV", ông Sinh nói. Bác sĩ này cho rằng, người mua quá cần mua, người bán vì cần tiền nên cũng cứ đưa bụng cho người khác tha hồ mổ xẻ, suy nghĩ trên thật nguy hiểm.

Đó là chưa kể đến đến việc bất đồng ngôn ngữ khiến người Việt sang Trung Quốc càng mù tịt hơn về mọi thông tin. Trong đó đáng sợ hơn cả là việc quả thận được ghép vốn bị nhiễm các chứng bệnh nguy hiểm như HIV, viêm gan siêu vi B, C truyền sang cho người nhận.

Theo giáo sư Trần Văn Sáng, bộ môn Niệu, Trường Đại học Y dược TP HCM, khó khăn lớn nhất trong ghép thận là quả thận của người cho đưa sang người nhận phải phù hợp, nếu không, thận ghép sẽ bị đào thải dễ gây tử vong. Có khi phải thử trên 5, 7 người cho mới tìm được một quả thận phù hợp.

"Công tác xét nghiệm tốt quyết định trên 50 phần trăm sự thành công của ca ghép, chính vì thế việc xét nghiệm qua loa hay vì chạy theo lợi nhuận, muốn đẩy nhanh tiến độ ghép mà xét nghiệm cẩu thả bị đồng nghĩa với hại bệnh nhân", giáo sư này nói.

Trao đổi với PV, nhiều bệnh nhân từng sang Trung Quốc ghép thận khẳng định, họ thường không được cung cấp thông tin về giới tính, độ tuổi của người cho. Số khác vì thiếu hiểu biết hoặc do vui mừng có được thận nên cũng không cần tìm hiểu thông tin bệnh trạng của người được ghép.

Một cán bộ y tế thành phố đã về hưu, từng ghép thận ở Trung Quốc, cũng tâm sự: "Khi về đến Việt Nam với quả thận mới, xét nghiệm máu không bị bệnh tật tôi mới hết lo".

Theo ông, khi nhận thận ghép, ông được xét nghiệm rất sơ sài và cũng không biết quả thận sắp đưa vào cơ thể là của ai.

Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP HCM Nguyễn Tấn Tài sang Trung Quốc ghép thận cũng không biết người cho thận là ai.

Tại TP HCM, bệnh nhân có nhu cầu ra nước ngoài ghép thận thường được các bác sĩ tư vấn rất rõ tính nguy hiểm khi phiêu lưu xứ người. Tuy nhiên theo các bác sĩ, lời khuyên đối với người mắc bệnh thận ở giai đoạn cuối gần như không có tác dụng, bởi họ cho rằng, "đằng nào cũng chết, tìm được thận và có nơi chịu ghép đã quá tốt rồi".

Chủ tịch Hội đồng ghép Thận Bệnh viện Chợ Rẫy, Trương Văn Việt cho biết, tai biến trong phẫu thuật là điều không phải hiếm. Tuy nhiên nếu bác sĩ kinh nghiệm, kỹ lưỡng, chẩn đoán tốt thì tai biến ít, thậm chí không xảy ra đối với cả người nhận lẫn người bán.

Đối với trường hợp người cho thận, theo bác sĩ Việt, nếu xét nghiệm thật kỹ và thực hiện đúng những điều kiện người cho thận thì hầu như rất ít tai biến xảy ra.

Trên nguyên tắc người cho thận sẽ trải qua các khâu xét nghiệm để tìm hiểu nhóm máu, kiểu gene, sức khỏe và khả năng làm việc của quả thận sắp cho cũng như quả thận còn lại.

Người cho thận phải có độ tuổi từ 20 trở lên. Những người quá lớn tuổi (thông thường trên 60) thì không được lấy thận vì chức năng của chúng đã yếu, một quả ở lại không đủ đáp ứng khả năng lọc chất độc. Tuổi người cho tốt nhất là tương đương hoặc lớn hơn người nhận.

Cũng theo bác sĩ Việt, quy định của Bộ Y tế không cho phép tiến hành lấy hoặc ghép thận cho các trường hợp bệnh ung thư; nhiễm khuẩn cấp chưa khống chế; rối loạn tâm thần chưa kiểm soát; bệnh cường giáp chưa điều trị ổn định và phải thật cân nhắc với người mang bệnh tiểu đường.

Những người mắc bệnh truyền nhiễm, phổi, tim mạch, cao huyết áp cũng không được cho thận vì sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của người khác.

Đặc biệt mạch máu thận của người cho không bị dị dạng để cắt nối tốt, trường hợp bị bệnh máu không đông thì tuyệt đối không được cắt thận vì dễ gây tử vong hoặc tai biến do mất máu. Trường hợp bị máu khó đông như sinh viên Luân, việc cắt thận là chống chỉ định, bác sĩ Việt khẳng định.

Còn theo Tiến sĩ Trần Ngọc Sinh, người cho thận vẫn sống tốt với quả thận còn lại. Những hoạt động thể lực ở nam giới như lao động nặng, chuyện ân ái hoặc sinh đẻ ở nữ giới vẫn không bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên Tiến sĩ Sinh khuyên, không nên vì lợi nhuận hoặc thiếu hiểu biết mà liều mình đi bán thận vì đã "làm chui làm lậu" thì công tác xét nghiệm, thao tác kỹ thuật cũng không thể kỹ lưỡng bằng ca mổ bình thường. "Đó là chưa kể đến việc khi còn một quả thận, người bán thận phải tránh là những chấn thương gây vỡ quả thận độc nhất còn lại", ông Sinh nói.

Tại TP HCM, các bệnh viện có khả năng ghép thận như Bệnh viện Chợ Rẫy, Gia Định, 115, do tính an toàn và hợp pháp, các trường hợp cho thận có xác minh rõ vì mục đích từ thiện mới được đồng ý tiến hành phẫu thuật, còn lại hầu hết thường là nhận từ người có cùng huyết thống.

Dùng thận của người có cùng huyết thống cũng sẽ cho tỷ lệ ghép thành công cao đến 90 phần trăm do phù hợp gene, trong khi đó người khác huyết thống chỉ đạt 85%.

Theo Tiến sĩ Sinh, nhà nước đã ban hành luật Lấy hiến mô cơ thể và hiến xác có hiệu lực hồi tháng 7/2007, những người có nhu cầu hiến tặng thật sự vẫn có thể thực hiện được nghĩa cử cao đẹp của mình tại Việt Nam một cách an toàn.

(Theo VnExpress)