115 loài mới được phát hiện tại khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng

Trong số 115 loài này còn bao gồm một loài ếch có màu sắc tuyệt đẹp được tìm thấy tại các dãy núi đá vôi của Việt Nam, hai loài chuột chũi được phát hiện bởi một nhóm các nhà khoa học Nga – Việt, và một loài cá tại Campuchia có thân dài và đường vân vằn đậm nét. Các phát hiện này đã nâng tổng số các loài được tìm thấy tại khu vực, gồm các loài thực vật, chim, động vật có vú, bò sát, cá và lưỡng cư, từ năm 1997 tới 2016, thành tổng cộng 2.524 loài. 

 

Ông Stuart Chapman, Trưởng đại diện WWF-Greater Mekong nhận định: “Cứ một tuần, hơn hai loài mới được phát hiện và con số hơn 2.500 loài trong 20 năm qua đã cho thấy tầm quan trọng đặc biệt của khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng đối với sự đa dạng sinh học toàn cầu. Và mặc dù khu vực đang phải đối mặt với rất nhiều mối đe doạ, những phát hiện này tiếp thêm hy vọng cho chúng ta rằng các loài từ loài hổ to lớn cho tới loài rùa nhỏ bé đều có cơ may sống sót.”

 

 

Một loài dơi hình móng ngựa, Rhinolophus monticolus, được phát hiện tại các khu rừng thường xanh của vùng núi tại Lào và Thái Lan. Phải mất 10 năm tiến sỹ Pipat Soisook mới khẳng định được đây là một loài mới. Với cấu trúc khuôn mặt giống hình móng ngựa, loài dơi này gợi nhớ tới những nhân vật trong một cảnh nổi tiếng của bộ phim Chiến tranh giữa các vì sao (Star Wars).

 

Thằn lằn cá sấu Việt Nam, Shinisaurus crocodilurus vietnamensis, có kích thước trung bình, sống ở vùng nước ngọt và các khu rừng thường xanh tại miền Bắc Việt Nam và phía Nam Trung Quốc. Ước tính chúng chỉ còn khoảng 200 cá thể tại Việt Nam và đang bị đe doạ tuyệt chủng do sinh cảnh bị phá huỷ, tác động từ hoạt động khai thác than và bị buôn bán làm thú cưng. Tiến sỹ Thomas Ziegler, trưởng nhóm nghiên cứu phát hiện ra loài này, đã nhân cách hoá chúng thành nhân vật Shini trong một cuốn chuyện tranh cho trẻ em về tầm quan trọng phải bảo vệ các loài thằn lằn. 

 

Một loài rùa ăn ốc, Malayemys isan, không phải được phát hiện tại các con sông hay trong rừng mà tại một chợ của miền Bắc Thái Lan. Tiến sỹ Montri Sumontha để ý thấy loài rùa này tại hai chợ khác nhau và nghi rằng chúng là một loài mới. Những người bán hàng cho ông biết họ bắt được chúng tại một con kênh gần đó. Tiến sỹ Montri đã mua những con rùa này về nghiên cứu. Ông cho biết loài rùa này đang bị đe doạ bởi các công trình cơ sở hạ tầng như các con đập và đê, đồng thời kêu gọi luật pháp Thái Lan bảo vệ chúng.

 

Hai loài chuột chũi, Euroscaptor orlovi và Euroscaptor kuznetsovi, được phát hiện tại các con sông suối của miền Bắc Việt Nam đã cho các nhà khoa học cái nhìn sâu sắc hơn về lịch sử và sự hình thành của các loài động vật có vú tại khu vực Đông Dương. Tiến sỹ Alexei Abramov, một trong những người phát hiện ra hai loài này nhận định: một trong những lý do các loài chuột chũi có thể phát triển ổn định quần thể đó là do chúng sống dưới mặt đất, trong các khu vực được bảo vệ và do đó tránh bị săn bắt bất hợp pháp.

 

Một loài ếch có màu sắc rực rỡ, Odorrana Mutschmanni, được nhóm nghiên cứu do Tiến sỹ Nguyễn Trường đứng đầu phát hiện tại khu vực rừng núi đá vôi phía bắc, cùng với 4 loài mới khác. Các loài này bị đe doạ bởi các hoạt động khai thác đá làm xi măng và xây dựng đường xá. Ngôi nhà của chúng cần bảo được bảo vệ ngay lập tức.

 

Một loài cá, Schistura kampucheensis, với đường sọc kẻ màu đen và nâu in đậm trên thân dài mới được phát hiện tại Campuchia.

 

Một loài ếch và 4 loài động vật mới được khoa học biết đến tại Myanmar, mở ra hy vọng về việc có khả năng tìm thấy hàng trăm loài mới tại quốc gia này. 

 

Các loài này được phát hiện vào đúng thời điểm quan trọng. Khu vực Tiểu vùng sông Mekong Mở rộng đang phải chịu sức ép từ các hoạt động phát triển như khai thác khoáng sản cho tới xây dựng đường xá và các con đập lớn. Các hoạt động này đe doạ tới sự tồn tại của những cảnh quan tự nhiên – yếu tố làm nên sự độc đáo của khu vực. Săn bắn các loài hoang dã để lấy thịt hoặc các thương vụ buôn bán động vật hoang dã bất hợp pháp có giá trị hàng tỷ đô la càng khiến cho tình hình thêm tồi tệ. Nhiều loài có thể đã biến mất trước khi chúng được phát hiện. 

 

Buôn bán bất hợp pháp các loài hoang dã, đặc biệt tại khu vực Tam giác vàng – nơi giáp ranh giữa Lào, Thái Lan và Myanmar, khiến cho quần thể các loài trong khu vực ngày càng bị suy giảm. Hoạt động bất hợp pháp này còn đe doạ tới tất cả các loài của châu Á và của cả châu Phi. Một trong những nhân tố chính khiến việc buôn bán này gia tăng đó là nhu cầu từ các du khách Trung Quốc và Việt Nam – những người hay tìm tới các khu vực như MongLa và Tachilek (Myanmar), và khu vực biên giới như Boten và Đặc khu Kinh tế Tam giác Vàng (Lào) để thoả mãn nhu cầu về sản phẩm các loài động thực vật hoang dã.

 

Ông Chapman nói: “Các loài của khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng giống như những tác phẩm nghệ thuật, và chúng xứng đáng được bảo vệ khỏi những kẻ săn lùng vô nhân đạo – sẵn lòng trả hàng ngàn đô la Mỹ để sở hữu những loài độc đáo nhất, quý hiếm nhất và bị đe doạ tuyệt chủng nhất. Chợ tại khu vực Tam giác vàng hoạt động ngang nhiên do đó các chính phủ trong khu vực cần thắt chặt hơn việc thực thi pháp luật để chấm dứt săn bắt bất hợp pháp, đóng cửa các chợ này và các trang trại nuôi nhốt hổ và gấu.”