"Rừng Hoang" – triển lãm cá nhân của nghệ sĩ Tuấn Andrew Nguyễn

Ở ‘Rừng Hoang’, Tuấn Andrew chuyển hoá không gian trưng bày của The Factory thành một mô hình tiểu cảnh ngoại cỡ; hay, một tổ hợp pha trộn những hình hài thú vật kì lạ. Mấp mé bên bờ vực diệt vong là tiếng nói thoi thóp của các giống loài sắp tuyệt chủng (ở một số trường hợp, chúng thậm chí đã hoàn toàn biến mất và bị rơi vào quên lãng). Lần theo sự ảnh hưởng của nền y học cổ truyền Việt Nam lên sự thống khổ của các sinh vật kỳ diệu (tê tê, rùa, tê giác và hươu), Tuấn Andrew nhìn nhận lại hình hài và vai trò của đức tin – tín ngưỡng trong mối quan hệ của con người với thế giới tự nhiên – trước kia vốn được kiến tạo trên nền tảng cộng sinh tôn trọng lẫn nhau, thì nay chỉ còn là sự huỷ hoại bóc lột.

 

Khu rừng của Tuấn Andrew là một quang cảnh siêu-nhiên, được cấu thành từ những sinh thể bị nhào nặn biến hoá, vô tri vô giác, nửa sống nửa chết, gợi ta liên tưởng tới tượng đài hay tô-tem biểu trưng cho những loài vật (sắp sửa) bị băm vằm mổ xẻ. Sừng tê giác, gạc hươu, vảy tê tê, mai rùa – đây chỉ là vài ví dụ của những nguyên liệu được coi là ‘thần dược’ trong thực hành đông y Trung Quốc và Việt Nam. Bất chấp việc khoa học đã chứng mình rằng các bộ phận trên chỉ là giả dược (không có công dụng trị liệu), những kẻ săn bắt trái phép vẫn tiếp tục truy lùng các sinh vật đang chết dần chết mòn này. Chúng trục lợi từ ‘bệnh nhân’ – những người thâm căn cố đế đặt cả mạng sống của mình vào khả năng chữa bệnh của ‘đức tin’. Chính tính nghi lễ trong việc con người tiêu thụ ‘đức tin’, và sự tôn sùng đầy tính trình diễn mà họ thể hiện qua tương tác với những loài vật được cho là huyền bí (ví dụ, qua các màn múa rắn, cuộc chọi gà hay chuyến săn bắt tê tê) đã thu hút và truyền cảm hứng tới Tuấn Andrew.

 

Tiếp tục với phong cách sáng tác đặc trưng của mình, Tuấn Andrew đan xen hội thoại giả tưởng với những thước phim tài liệu và cảnh trí ‘có sẵn’, đào sâu vào phương diện lịch sử và tâm lý học của những ‘đức tin’ mang tính siêu nhiên này; đồng thời dẫn dắt người xem vào cuộc hành trình đến với ‘thiên nhiên hoang dã’ ngày nay của Việt Nam. Nơi đây, những gì được cho là hoang dã chỉ còn là giao điểm giữa cái nguyên bản và cái được sao chép; giữa cái còn sống và cái đã tuyệt chủng; giữa cái được tưởng tượng và cái còn lại tàn dư. Ẩn chứa trong chuỗi điêu khắc và hình ảnh động ở ‘Rừng Hoang’ là sự tôn thờ, lòng kính trọng, lẫn niềm ham muốn của con người trước những loài vật; mà ở đó, môi trường tồn tại – của cả những loài còn sống, lẫn những loài chỉ còn là tái hiện (dưới dạng xác ướp hay trên bệ thờ) – hé lộ cho ta thấy những nghi lễ phức tạp và lâu đời trong tín ngưỡng loài người.  

 

‘Rừng Hoang’ là phần thứ hai của dự án nghiên cứu và sáng tác vẫn đang tiếp diễn của Tuấn Andrew Nguyễn, mang tựa ‘Đức tin Suy tàn của Ta cứu rỗi Ham muốn Bất hạnh của Con’.