Chính phủ ban hành Nghị định về quản lý tiếp cận nguồn gen và chia sẻ lợi ích từ việc sử dụng nguồn gen

Nghị định được ban hành sẽ giúp điều chỉnh hệ thống văn bản trong nước theo hướng phân công, phân nhiệm vụ rõ ràng, khắc phục những tồn tại hiện có và đáp ứng yêu cầu của thực tiễn về tiếp cận và sử dụng nguồn gen, góp phần đạt được mục tiêu về bảo tồn và phát triển bền vững tài nguyên di truyền của Luật Đa dạng sinh học.

 

Nghị định được kết cầu gồm 05 Chương, 28 Điều và Phụ lục gồm 09 mẫu văn bản có liên quan với các nội dung chính như sau: nguyên tắc trong quản lý tiếp cận nguồn gen và chia sẻ lợi ích từ việc sử dụng nguồn gen; cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện Nghị định thư Nagoya và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp, gia hạn và thu hồi Giấy phép tiếp cận nguồn gen; đối tượng, trình tự, thủ tục cấp, gia hạn và thu hồi Giấy phép tiếp cận nguồn gen; các quy định về chia sẻ lợi ích từ việc sử dụng nguồn gen; thông tin và báo cáo. 

 

Nghị định đã quy định Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện Nghị định thư Nagoya. Đối với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp, gia hạn và thu hồi Giấy phép tiếp cận nguồn gen, Nghị định quy định: Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp, gia hạn và thu hồi Giấy phép tiếp cận nguồn gen đối với nguồn gen của giống cây trồng, giống vật nuôi, giống thủy sản và giống cây lâm nghiệp; Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp, gia hạn và thu hồi Giấy phép tiếp cận nguồn gen đối với các trường hợp còn lại. Việc quy định như trên là phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao của các Bộ: Bộ Tài nguyên và Môi trường là cơ quan đầu mối quốc gia chịu trách nhiệm trước Chính phủ trong việc thực hiện quản lý nhà nước về đa dạng sinh học; tổ chức thực hiện các yêu cầu của Công ước Đa dạng sinh học, đang vận hành cơ sở dữ liệu quốc gia về đa dạng sinh học, trong đó có nguồn gen. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn là cơ quan được Chính phủ giao làm đầu mối quản lý nhà nước về giống cây trồng, giống vật nuôi, giống thủy sản và giống cây lâm nghiệp theo quy định của các Luật và Pháp lệnh có liên quan. 

 

Về trình tự đăng ký và đề nghị cấp Giấy phép tiếp cận nguồn gen, Nghị định cũng quy định cụ thể gồm các bước như sau: (i) Đăng ký tiếp cận nguồn gen với cơ quan nhà nước có thẩm quyền; (ii) Thỏa thuận và ký Hợp đồng với Bên cung cấp; (iii) Đề nghị Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận Hợp đồng; (iv) Nộp hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép tiếp cận nguồn gen tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền; (v) Cung cấp thông tin, tài liệu bổ sung; hoàn thiện hồ sơ khi có yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong quá trình thẩm định hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép tiếp cận nguồn gen.

 

Về đối tượng phải đăng ký và đề nghị cấp Giấy phép tiếp cận nguồn gen, Nghị định quy định bao gồm: (i) Tổ chức, cá nhân Việt Nam có nhu cầu tiếp cận nguồn gen để nghiên cứu vì mục đích thương mại, phát triển sản phẩm thương mại; (ii) Tổ chức, cá nhân nước ngoài có nhu cầu tiếp cận nguồn gen trên lãnh thổ Việt Nam vì bất cứ mục đích nào; (iii) Tổ chức, cá nhân Việt Nam có nhu cầu đưa nguồn gen được tiếp cận ra nước ngoài, trừ trường hợp đưa nguồn gen ra nước ngoài phục vụ học tập, nghiên cứu không vì mục đích thương mại. 

 

Nghị định cũng quy định trình tự rút gọn cấp phép đưa nguồn gen ra nước ngoài để học tập, nghiên cứu không vì mục đích thương mại đối với học sinh, sinh viên, nghiên cứu sinh, tổ chức khoa học và công nghệ Việt Nam. Quy định nêu trên nhằm tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy nghiên cứu khoa học trong nước về tài nguyên di truyền và phù hợp với nội dung quy định tại Nghị định thư Nagoya.

 

Về chia sẻ lợi ích từ việc sử dụng nguồn gen, Nghị định quy định cụ thể các hình thức chia sẻ lợi ích không bằng tiền và tỷ lệ chia sẻ lợi ích bằng tiền cho Bên cung cấp nguồn gen, Nhà nước và các bên liên quan khác.

 

Nghị định số 59/2017/NĐ-CP có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01 tháng 7 năm 2017 và Nghị định này thay thế các quy định của Điều 18, Điều 19 và Điều 20 Nghị định số 65/2010/NĐ-CP ngày 11 tháng 6 năm 2010 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật đa dạng sinh học.