Các biện pháp hạn chế tác hại của El Nino?

Hỏi: Gần đây nhiều người "ném đá" trên mạng xã hội đối với người chơi tại chương trình "Ai là triệu phú" đã tưởng El Nino là tên một loại sữa (!). Vậy thực chất El Nino là gì và có những cách gì để hạn chế tác hại của Elnino? Bạn Trương Quang Đạt (huyện Giồng Trôm, Bến Tre)

Ảnh minh hoạ: IE

GS.NGND NGUYỄN LÂN DŨNG trả lời: Theo Bách khoa toàn thư mở Wikipedia thì El Niño trong tiếng Tây Ban Nha có nghĩa là "Đứa trẻ", có ý nói đến Chúa Giêsu Hài đồng. Cứ trung bình 3-10 năm ngư dân vùng biển tại Peru phát hiện ra nước biển ấm dần lên vào mùa đông, khoảng vài tuần trước Lễ Giáng Sinh. Đây chính là một nghịch lý, nhưng nó vẫn tồn tại có chu kì và kéo theo hiện tượng hơi nước ở biển bốc lên nhiều hơn, tạo ra những cơn mưa như thác đổ. Và ngư dân đã gọi hiện tượng này là El Niño để đánh dấu thời điểm xuất phát của nó là gần Giáng Sinh.

Trong khí tượng học, đôi khi người ta còn gọi hiện tượng El Niño là Dao động phương Nam (El Niño - Southern Oscillation). Ngày nay, khoa học đã chứng minh được rằng hiện tượng El Niño có ảnh hưởng trên phạm vi toàn cầu và thuật ngữ El Niño dùng để chỉ hiện tượng nước biển nóng lên. Mưa bão, lụt lội, đó là các hiện tượng dễ thấy nhất của El Niño. El Niño không phải là hiện tượng do con người tạo ra, mà chính là thiên nhiên.

Vì sao lại xuất hiện dòng nước ấm đột ngột ở phía đông Thái Bình Dương để khởi đầu hiện tượng El Niño? Một trong những nguyên nhân lớn gây ra hiện tượng El Niño là sự thay đổi hướng gió, tuy nhiên đến nay các nhà khoa học vẫn chưa có lời giải đáp hoàn toàn thống nhất. Những nguyên nhân khác bao gồm sự thay đổi áp suất không khí, trái  đất nóng dần lên, hay cả các cơn động đất dưới đáy biển.

Các nhà khoa học đã đề ra ba giải pháp đối phó với hiện tượng này: Khai thác tất cả tiềm lực văn minh nhân loại để dự báo thời điểm chính xác xuất hiện, dự báo đường đi và sức công phá. Không làm các công việc tiếp tay cho El Niño như phá rừng, thải khí cacbonic vào không khí, vì El Niño càng mạnh mẽ hơn nếu mặt đất thiếu cây xanh hay để xảy ra hiện tượng nhà kính. Chuẩn bị những điều kiện tối thiểu để sống chung với El Niño, ví dụ như xây nhà phao tránh lũ (đối với vùng lũ lụt) hay dự trữ nước (đối với vùng khô hạn)...