Nhà văn Éric-Emmanuel Schmitt đến Việt Nam

 

Éric-Emmanuel Schmitt là tác giả nổi tiếng Pháp-Bỉ sinh năm 1960 tại Sainte-Foy-lès-Lyon (Pháp). Ông xuất thân từ gia đình trí thức, và bản thân cũng là tiến sĩ triết học.

 

Ngay từ nhỏ ông đã bộc lộ sở thích đối với văn học và từng viết một truyện ngắn khi mới 11 tuổi. Sau một thời gian làm giáo viên, Éric-Emmanuel Schmitt chuyển hoàn toàn sang mảng sáng tác. Hai thập kỷ sau tác phẩm kịch đầu tay Đêm Valognes khá thành công, Éric-Emmanuel Schmitt đã trở thành một trong những tác giả Pháp nổi tiếng nhất trên toàn thế giới, các sách của ông đã được dịch ra hơn 40 thứ tiếng. Ông đã giành được khoảng 30 giải thưởng văn học, trong đó đáng kể nhất là Giải Goncourt dành cho truyện ngắn với tác phẩm Một mối tình ở điện Élysée, Giải thưởng lớn của Viện Hàn lâm Pháp dành cho toàn bộ các tác phẩm kịch… Về kịch, ông từng được nhận giải thưởng danh tiếng Molière cho Phát hiện sân khấu của năm, giải tác giả xuất sắc nhất và giải vở kịch xuất sắc nhất của các nhà hát tư của Pháp, giải của Viện hàn lâm Balzac, Giải thưởng lớn về sân khấu cho toàn bộ các tác phẩm của ông do Viện Hàn Lâm Pháp tặng. Ông cũng được huân chương hiệp sỹ văn học và nghệ thuật của chính phủ Pháp. Ngoài ra, các tác phẩm của Schmitt cũng được nhận nhiều giải thưởng uy tín tại Đức và Thụy Sỹ.

 

Những tác phẩm của Éric-Emmanuel Schmitt do Nhã Nam phát hành là Nửa kia của Hitler, Một ngày mưa đẹp trời, Chàng Sumo không thể béo, Oscar và bà áo hồng, Một mối tình ở điện Élysée, Con của Noé.

 

 

Nửa kia của Hitler (giải thưởng văn học dịch của Hội Nhà Văn Hà Nội năm 2008)

 

Điều gì sẽ xảy ra nếu ngày 8 tháng 10 năm 1908: Adolf Hitler trúng tuyển Đại học Mỹ thuật Viên? Từ đó, hàng loạt câu hỏi có thể được đặt ra: 

Liệu Chiến tranh thế giới thứ hai có xảy ra? 

 

Liệu cuộc đại đồ sát dân Do Thái có xảy ra?

 

Nhà nước Israel vẫn sẽ được thành lập? 

 

Chiến tranh Đông Dương có nổ ra? …

 

Mỹ có trở thành siêu cường duy nhất trên thế giới?

 

Liệu Chiến tranh lạnh có xảy ra?…

 

Dòng chảy lịch sử của cả thế giới có thể đã khác đi nếu vào giây phút ấy Ban giám khảo của trường Đại học Mỹ thuật Viên quyết định nhận thí sinh Adolf Hitler vào trường.

 

Qua gần 600 trang sách, người đọc được song song theo dõi cuộc đời của hai nhân vật: Adolf H. và Hitler. Một Adolf H. được nhận vào trường Mỹ thuật và trở thành một họa sỹ siêu thực tài danh ở Paris. Một Hitler bị đánh trượt và trở thành kẻ cầu bơ cầu bất, lang thang khắp thành Viên, sau này trở thành một tên độc tài khét tiếng. 

 

 

Cuốn sách gồm những bức thư gửi Chúa từ một cậu bé mười tuổi, nhóc Oscar, biệt danh Sọ Trứng, vì cái đầu trọc - hệ quả sau đợt điều trị hóa chất do bệnh máu trắng. Oscar kể với Chúa về những mong ước của mình, về những gì diễn ra trong mười hai ngày có lẽ là cuối cùng của cuộc đời cậu. Những lá thư ấy đã được bà Hoa Hồng, một tình nguyện viên đến chơi với các bệnh nhi, tìm thấy sau khi Oscar mất. Nhờ có bà Hoa Hồng, mười hai ngày ấy đã trở thành huyền thoại. 

 

Chỉ vỏn vẹn hơn 100 trang, Schmitt đã thành công trong việc kể với chúng ta về nỗi đau, nỗi buồn, niềm hy vọng và cái chết với đầy chất thơ, chất hài và cảm xúc. Không phải ngẫu nhiên mà cuốn sách được độc giả Pháp bình chọn trong danh sách "những cuốn sách đã thay đổi cuộc đời tôi" - một điều hiếm thấy của một tác giả còn sống - đưa Oscar và bà áo hồng sánh ngang cùng Ba chàng lính ngự lâm hay Hoàng tử bé.

 

 

Năm 1942 tại Bỉ, các cuộc tấn công bắt đầu nổ ra. Cậu bé Joseph Bernstein, 7 tuổi, con trai duy nhất của một gia đình Do Thái, buộc phải chạy trốn. Để bảo vệ sự an toàn của Joseph, cậu được giao cho nữ bá tước Sully và sau đó là cha Pons, một vị linh mục trong làng. Với sự giúp đỡ của người dân, ông cứu giúp những đứa trẻ Do Thái, che giấu thân phận của chúng với sự trợ giúp từ Marcelle, một nữ dược sĩ chuyên làm các giấy tờ giả cho những đứa trẻ mà cha Pons chăm sóc.

 

Cùng với ông và cô bé Rudy, cậu bé Joseph dần khám phá được tình bạn, và trên hết là giá trị văn hóa cội nguồn của mình. Cha Pons không chỉ cứu sống những đứa trẻ; cũng như Noé, ông còn cố gắng để bảo tồn sự đa dạng, và thu thập những vật phẩm thuộc về nền văn hóa hay một dân tộc đang bị đe dọa biến mất hoàn toàn… 

 

 

Một người đàn bà liên tiếp đầu độc chết bốn ông chồng, một vị tổng thống được ca tụng vì đời sống hôn nhân mẫu mực, một tay thủy thủ thô lậu cục mịch chỉ biết lao đầu vào công việc và một con buôn bại liệt chuyên cung cấp vật phẩm tôn giáo và đồ chơi tình dục.  Và bằng phép màu nào, hình ảnh Thánh nữ Rita, Đức Mẹ của những nỗi niềm tuyệt vọng, vốn xuất hiện tựa một viên kim cương đa diện trong những câu chuyện, đã trở thành người dẫn đường cho sự tồn tại của họ?

 

Bốn câu chuyện gắn kết với nhau. Bốn câu chuyện mang đến những điều bình thường và bất thường trong cuộc sống. Bốn câu chuyện xoáy sâu vào một câu hỏi: Liệu con người có được tự do hay phải chịu sự chi phối của số phận?

 

Năm 2010, tập truyện ngắn này của Éric-Emmanuel Schmitt đã đoạt giải Goncourt dành cho truyện ngắn của nước Pháp.

 

 

Tám truyện ngắn, tám câu chuyện tình yêu và mạng lưới các nhân vật nữ chính dày đặc. Dù là một thiếu phụ dùng nhan sắc để tiến thân, một cô thợ may ban đêm bán hàng ban ngày mê văn chương hay một bà già cô độc, một nàng công chúa chân trần, thì các nhân vật của Schmitt vẫn hiện ra tràn trề nữ tính và đều đang tìm kiếm hạnh phúc cho riêng mình.

 

Không chỉ là một cái nhìn tinh tế đáng kinh ngạc về phụ nữ, tập truyện ngắn đầu tay của nhà viết kịch kiêm giảng viên triết học này còn cho ta cơ hội đồng hành cùng họ trong chuyến phiêu lưu kỳ thú và ý nghĩa nhất đời người, khi đích đến mang tên Hạnh Phúc.

 

 

Jun, cậu bé mới lớn bỏ nhà lên thủ đô kiếm sống bằng nghề bán tiểu thuyết-ảnh ở một góc ngã tư. Jun dị ứng với tất thảy, với con người, với cả những người ruột thịt gần nhất: người bố đã tự tử vì sức ép công việc quá lớn, người mẹ đã cư xử như một thiên thần với mọi người mà không dành cho cậu sự ưu ái nào. Jun sống trong nỗi tuyệt vọng đó cho đến ngày cậu gặp một ông lão cứ nhắc đi nhắc lại như đinh đóng cột: “Ta thấy một người to lớn trong cậu.” Câu thần chú ấy chính là một sự khởi đầu, để tạo nên một nhân vật hết sức đặc biệt: một chàng sumô không thể béo...

 

Với cuốn sách đậm chất ngụ ngôn này, Éric-Emmanuel Schmitt đã chứng tỏ một điều: sách mỏng không đồng nghĩa với sách nhẹ ký.