Tin Môi Trường- Tin nhanh về môi trường Việt Nam
Hotline: 091.5203050 - 091.5203070
Email: tinmoitruong@tinmoitruong.com
Website: tinmoitruong.com.vn
Hội nghị các nước thành viên CITES lần thứ 17: Thành công và những thách thức
(19:43:09 PM 13/10/2016)(Tin Môi Trường) - Hội nghị lần thứ 17 các nước thành viên CITES (Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp) tại Johannesburg, Nam Phi vừa kết thúc vào cuối tuần trước với những kết quả tích cực, đặc biệt đối với nhiều loài động vật nguy cấp, quý, hiếm hiện đang bị suy giảm nghiêm trọng do tình trạng buôn bán trái phép xuyên quốc gia.
Bà Vũ Thị Quyên – Giám đốc ENV nói với báo chí quốc tế và những người ủng hộ đề nghị buôn bán sừng tê giác:“Đừng để sừng tê giác của họ xuất hiện ở đất nước chúng tôi!”
Một trong những thành công lớn của Hội nghị các quốc gia thành viên CITES lần thứ 17 (CoP17) là phần lớn các quốc gia thành viên đã bỏ phiếu bác bỏ đề nghị hợp pháp hóa buôn bán sừng tê giác của Vương quốc Swaziland. Một thành công lớn nữa liên quan đến tê tê là cả tám loài tê tê (trong đó có hai loài do Việt Nam đề xuất) đều được chuyển lên Phụ lục I, cấp độ bảo vệ cao nhất trong CITES. Bên cạnh đó, các quốc gia thành viên cũng tán thành việc tăng cường kiểm soát chặt chẽ số lượng hổ gây nuôi và chỉ cho phép duy trì số lượng tối thiểu để hỗ trợ hoạt động bảo tồn hổ trong tự nhiên. Tại Hội nghị quan trọng này, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Lào cũng đã khẳng định quyết tâm đóng cửa các cơ sở gây nuôi hổ tại Lào, quốc gia được cho là nguồn cung cấp hổ bất hợp pháp lớn cho thị trường Việt Nam.
Trong thời gian diễn ra CoP 17, Việt Nam đã bị chỉ trích vì không có nhiều vụ bắt giữ và khởi tố các đối tượng phạm tội liên quan đến sừng tê giác. Ngạc nhiên trước cách nhìn nhận chưa chính xác của cộng đồng quốc tế về quyết tâm đấu tranh với các tội phạm về ĐVHD của Việt Nam, bà Vũ Thị Quyên – Giám đốc ENV cho biết: “Trong 10 năm qua, chúng ta đã nỗ lực không ngừng và đạt được những bước tiến nhất định trong công tác giảm thiểu nhu cầu tiêu thụ ĐVHD cũng như xử lý các vi phạm liên quan đến ĐVHD. Tuy nhiên,chúng ta vẫn còn nhiều thách thức lớn cần phải vượt qua để có thể đạt được các mục tiêu quan trọng trong công tác bảo vệ ĐVHD.” Chính vì vậy, bà Quyên cũng kêu gọi các cơ quan chức năng tập trung mở rộng điều tra nhằm phát hiện và bắt giữ những đối tượng cầm đầu các đường dây tội phạm buôn lậu ngà voi, sừng tê giác, tê tê và các loài ĐVHD có giá trị lớn khác trên thị trường. Bà Quyên đồng thời đề xuất tòa án áp dụng các khung hình phạt nghiêm khắc để xử lý các đối tượng này theo quy định của pháp luật hình sự nhằm ngăn chặn và phòng ngừa các hành vi vi phạm tương tự.
CoP 17 là cuộc họp lớn nhất trong lịch sử 43 năm của CITES, với sự tham gia của 152 chính phủ, nhằm đưa ra quyết định liên quan đến các đề xuất đối với 62 loài ĐVHD từ 64 quốc gia thành viên. Hơn 3,500 người đã tham gia sự kiện được Tổng thư ký CITES John E. Scanlon ví như một “nước cờ quyết định” để đưa ra một loạt các quyết sách quan trọng nhằm quản lý các hoạt động buôn bán quốc tế ĐVHD một cách hợp pháp, bền vững và có kiểm soát, bao gồm những biện pháp cứng rắn nhằm tuyên chiến mạnh mẽ với nạn buôn bán ĐVHD trái phép, nâng cấp bảo vệ nhiều loài ĐVHD, đề xuất những chiến lược giảm thiểu nhu cầu tiêu thụ ĐVHD trái phép, và cam kết phối hợp chặt chẽ hơn với các cộng đồng địa phương trong việc bảo vệ ĐVHD.
Bà Bùi Thị Hà, Phó Giám đốc ENV cho biết thêm: “ENV nhận thấy nhiều bước tiến đáng kể đã được tạo ra tại Johannesburg. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn cả là chúng ta phải nắm bắt lấy cơ hội này để biến Việt Nam từ một quốc gia bị coi là một mắt xích trung chuyển, cung cấp và tiêu thụ ĐVHD thành quốc gia có vai trò lớn trong việc xóa bỏ loại tội phạm này. Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ và hợp tác chặt chẽ với các cơ quan thực thi pháp luật tại Việt Nam để đảm bảo tội phạm về ĐVHD đều được điều tra và xử lý theo quy định của pháp luật”.
Đề xuất buôn bán sừng tê giác bị bác bỏ: Swaziland đã đưa ra đề xuất bán 330kg sừng tê giác hiện được lưu trữ trong kho của quốc gia này, có nguồn gốc từ các cá thể tê giác chết tự nhiên hoặc từ những kẻ săn trộm, với hy vọng thu được 10 triệu USD nhằm hỗ trợ bảo vệ 73 cá thể tê giác trắng của Swaziland khỏi nạn săn trộm. Họ cũng đề xuất bán thêm khoảng 20kg sừng tê giác mỗi năm để gây quỹ 600,000 USD, bằng cách thu hoạch sừng của những cá thể tê giác sống (sử dụng các biện pháp không gây đau đớn cho tê giác).
Tuy nhiên, đề xuất của quốc gia này với mong muốn xóa bỏ lệnh cấm buôn bán quốc tế đã thất bại nặng nề tại CoP 17, bởi lẽ các quốc gia thành viên cho rằng dỡ bỏ lệnh cấm buôn bán sừng tê giác và sự tồn tại song song của sừng tê giác hợp pháp và bất hợp pháp trên thị trường sẽ gây ra nhiều cản trở lớn và ảnh hưởng đến hiệu quả thực thi pháp luật. Chính vì vậy, hợp pháp hóa buôn bán sừng tê giác sẽ là mối đe dọa lớn đối với các quần thể tê giác trong tự nhiên vã sẽ tiếp tục làm gia tăng nhu cầu tiêu thụ sừng tê giác.
Nâng cấp bảo vệ tê tê: Tất cả 8 loài tê tê, loài thú bị buôn bán trái phép nhiều nhất thế giới, đã được nâng cấp mức độ bảo vệ, từ Phụ lục II lên Phụ lục I CITES. Hai loài tê tê bản địa của Việt Nam đã được pháp luật trong nước bảo vệ ở mức cao nhất. Tuy nhiên Việt Nam là điểm trung chuyển lớn vảy tê tê từ châu Phi nên việc nâng cấp mức độ bảo vệ tất cả các loài tê tê trên thế giới là một điểm mới quan trọng. Cùng với sự thay đổi này, vi phạm đối với các loài tê tê từ nay cũng sẽ bị xem xét xử lý hình sự theo quy định của Bộ luật hình sự 2015, dự kiến sẽ có hiệu lực vào thời gian tới.
Quản lý chặt chẽ tình trạng gây nuôi hổ: COP17 đã quyết tâm tăng cường thực thi Quyết định 14.69 và hoạt động gây nuôi hổ chỉ được phép tiến hành vì mục đích bảo tồn. Trung Quốc ra sức bác bỏ Quyết định này nhưng đã bị nhiều quốc gia phản đối, bao gồm Ấn Độ và Lào. Đặc biệt, Lào - đất nước có ít nhất ba trại hổ lớn đang gây nuôi hàng trăm cá thể hổ- cũng đã tuyên bố tại hội nghị về quyết tâm đóng cửa các cơ sở gây nuôi hổ và gấu tại quốc gia này. Qua đó cho thấy, hầu hết các quốc gia thành viên đều nhận thấy hoạt động gây nuôi hổ nhằm buôn bán các bộ phận cơ thể và thu lợi nhuận là mối đe dọa với công tác bảo tồn hổ hoang dã.
Nâng mức bảo vệ cá mập và cá đuối quỷ: Mặc dù gặp phải sự phản đối quyết liệt của Nhật Bản, Iceland và Trung Quốc, cá mập mắt, cá mập lụa và cá đuối quỷ đã được nâng cấp lên Phụ lục II của CITES. Được liệt kê trong Phụ lục II đồng nghĩa với việc những biện pháp kiểm soát, bao gồm việc đảm bảo tính bền vững của ngành khai thác thủy sản, sẽ được áp dụng cho các loài này. Hy vọng rằng mức độ bảo vệ mới sẽ ngăn chặn sự suy giảm số lượng nghiêm trọng của các loài cá mập và cá đuối quỷ trên, vốn phát sinh từ nhu cầu tiêu thu súp vây cá mập và cá đuối quỷ trong y học cổ truyền.
PHƯƠNG KHANH - Tin Môi Trường