Nông nghiệp nông thôn thích ứng với biến đổi khí hậu ở tỉnh Yên Bái

Thôn Mạ là một trong hai thôn tại Việt Nam được chọn để làm thí điểm cho việc thử nghiệm các loại hình nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu do chịu ảnh hưởng của điều kiện thời tiết cực đoan như hạn hạn, giá lạnh cùng với tình trạng suy giảm chất lượng đất.

Dự  án mang tên “Các kỹ thuật nông nghiệp tổng hợp nhằm nâng cao khả  năng thích ứng với biến đổi khí hậu và sinh kế của vùng nông thôn Đông Nam Á’’, được điều phối bởi Trung tâm nghiên cứu Nông nghiệp Nhiệt đới Quốc tế  (CIAT) trong chương trình nghiên cứu của CGIAR về  biến đổi khí hậu, nông nghiệp và an ninh lương thực (CCAFS), cùng với các cơ quan chức năng của  xã Vĩnh Kiên,  huyện Yên Bái, tỉnh Yên Bình, và các đối tác nghiên cứu  phát triển tại địa phương.

Trong buổi lễ phát động, các hoạt động nghiên cứu sẽ  được giới thiệu và đem ra thảo luận giữa nông dân, các nhà nghiên cứu và chính quyền địa phương. Cùng với đó là chuyến thăm quan thực tế mô hình đã thành công tại thôn Mười, xã Mậu Đông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái.

Năm kỹ thuật mẫu để nâng cao khả năng thích ứng với khí hậu

"Chúng tôi đã lắng nghe những chia sẻ từ phía các đối tác và các bên liên quan về cách thức ứng phó hiệu quả với sự thay đổi thời tiết tại địa phương; hiện nay chúng tôi đang trong quá trình xác định kỹ thuật mà người nông dân có thể áp dụng để cải thiện khả năng thích ứng của họ", ông Bùi Lê Vinh, điều phối viên dự án CIAT cho biết.

Năm biện pháp canh tác tại địa phương đã được xác định là có khả  năng thích ứng với biến đổi khí hậu sẽ được thực hành bởi người nông dân và tiếp tục được hoàn thiện dựa trên các hỗ trợ về khoa học và công nghệ từ  các đối tác của dự án. Các mô hình mẫu gồm có thâm canh nuôi cá lồng, trồng băng cỏ xen sắn trên đồi dốc, cải thiện năng suất chăn nuôi.

Trong chuyến thực địa này, quý vị sẽ có cơ hội phỏng vấn những nông dân đã tăng được sản lượng sắn và độ phì của đất bằng cách trồng xen cỏ với sắn, đồng thời sử dụng cỏ để làm thức ăn cho gia súc và cá, từ đó cải thiện thu nhập.

Biện pháp trồng  cỏ  chăn nuôi  xen lẫn sắn tạo nên các đường ngăn đồng mức trên đồi làm giảm tốc tốc độ  của dòng chẩy từ  đó ngăn ngừa tình trạng xói mòn đất. Cỏ  cũng giúp cải thiện chất lượng và cấu trúc của đất, giúp tăng khả  năng  thấm của nước vào đất  và tăng hàm lượng dinh  dưỡng cho cây.  Trong khi những cây trồng khác không thể canh tác trên đất dốc và bạc màu thì việc xen canh cây sắn đã mang lại thu đáng kể cho nông dân.

Tiếng nói của người dân và các bên liên quan trong cộng đồng

Từ  một dự  án đã thành công, chính quyền huyện Văn Yên đã khởi xướng việc áp dụng mô hình băng cỏ  xen sắn trên diện rộng thay vì hình thức độc canh  cây  sắn như trước kia.  Từ  năm 2002, cùng với sự  hỗ  trợ  giống cỏ  của CIAT, mô hình đã được giới thiệu và nhân rộng ra 17 xã.

Chỉ với 1000 ha ban đầu vào năm 2002, tới năm 2003 diện tích đã tăng lên 2,200 ha, đến nay toàn huyện Văn Yên đã trồng thành công 6,700 ha sắn-cỏ. Hình thức canh tác bền vững này được thực hiện thành công chủ yếu là từ công tác tuyên truyền vận động qua các chương trình khuyến nông, hệ thống loa phát thanh địa phương và thông qua các mô hình  thành công  thực tế. Nông dân cũng có vai trò  quan trọng  trong việc phổ  biến kiến thức và kỹ thuật.

Dự án FP1.1 với mục tiêu xây dựng mối quan hệ hợp tác giữa các đối tác trong dự án nhằm thúc đẩy và phổ biến kiến thức về  biến đổi khí hậu, các tác động  của biến đổi khí hậu, các giải pháp tiềm năng và  các biện pháp thích ứng nhằm tìm ra giải pháp hiệu phù hợp nhất cho địa phương.

Tình hình biến đổi  khí hậu trong thời gian gần đây dự  báo sự  biến động lớn về  lương mưa  trong khu vực, sự  gia tăng  các  hiện tượng  thời tiết khắc nghiệt, nhiệt độ  tăng  cao hơn và mực nước biển dâng ở  nhiều khu  vực đông dân cư. Những thay đổi này  sẽ  ảnh hưởng  rất  xấu đến sản lượng nông nghiệp, mức  độ  đa dạng sinh học,  năng xuất rừng và nguồn nước sạch.