Năm 2016 đã bắt đầu với một loạt sự cố môi trường

Đã có hơn 370 tấn cá chết tại làng bè Hiệp Hòa trên sông Đồng Nai

Đầu tiên, là vụ cá chết hàng loạt tại làng bè Hiệp Hòa trên sông Đồng Nai (xã Hiệp Hòa, thành phố Biên Hòa, Đồng Nai). Sự việc đã manh nha đợt 1 (31/12/2015) và tiếp tục cho đến đợt 2 (03/01/2016) thì tình trạng cá chết hàng loạt đã lan trên diện rộng và trầm trọng hơn. Tính cho đến thời điểm này, đã có hơn 370 tấn cá của dân làng bè bị chết, thiệt hại kinh tế hơn 10 tỷ đồng.

Ngyên nhân được xác định là hàm lượng ô xy trong nước bị thụt giảm quá mạnh, do mật độ bè và mật độ nuôi cá quá dày đặc đã giới hạn không gian sống của cá, thêm vào đó, dân làng bè áp dụng chế độ dinh dưỡng cho cá không tuân thủ theo yêu cầu của cơ quan chức năng; cho cá ăn các loại thức ăn không đảm bảo vệ sinh, an toàn, áp dụng chế độ ăn tăng cường. Những điều này làm tăng hàm lượng hữu cơ, phát sinh một lượng lớn vi khuẩn có hại trong nước, qua đó làm hàm lượng DO bị suy giảm.

Đáng lưu ý, thời điểm xảy ra tình trạng cá bè bị chết, Trung tâm Quan trắc và Kỹ thuật môi trường còn ghi nhận có sự thay đổi ngột về chế độ thủy triều không theo quy luật tự nhiên. Điều này đã làm hạn chế sự khuyếch tán ôxy trong nước, dẫn đến hiện tượng suy giảm hàm lượng DO.

Thứ hai là sự cố vỡ bể chứa bùn thải chì thuộc nhà máy chế biến chì kẽm của Công ty THHH CKC tại Lạng Cá, thị trấn Pác Miều, huyện Bảo Lâm (Cao Bằng) ngày 05/01/2016. Sự cố xảy ra ước tính khiến cho 2.000 m3 nước thải và bùn thải có chứa chì tràn ra môi trường, vùi lấp 1.000 m2 đất ruộng của bà con bên dưới, rất may không gây thiệt hại về người.

Sự cố vỡ bể chứa bùn thải chì thuộc nhà máy chế biến chì kẽm của Công ty THHH CKC tại Lạng Cá  khiến cho 2.000 m3 nước thải và bùn thải có chứa chì tràn ra môi trường, vùi lấp 1.000 m2 đất ruộng

Tuy nhiên, việc tràn bùn thải này rất nguy hại bởi trong bùn thải không chỉ có chì mà còn có kim loại nặng. Kim loại nặng lẫn vào nước và đất sẽ gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến các sinh vật và thậm chí là cả con người.

Giải thích về cơ chế tác động tới con người, TS. Phùng Chí Sỹ, chuyên gia môi trường cảnh báo, bùn thải chì, kẽm khi ra môi trường có thể tích tụ trong rau, tôm, cá…, con người ăn vào sẽ rất nguy hiểm. Nếu lượng bùn thải đi vào nguồn nước cũng tác động tới con người khi tắm giặt.

Tiếp đến là mất nguồn phóng xạ Cs-137 ở Nhà máy Xi măng Bắc Kạn ( Phường Xuất Hóa, TP Bắc Kạn) bị mất trong quá trình lưu giữ tại kho. Sự việc đang khiến người dân quanh vùng lo lắng. Ngay sau khi nhận được thông tin, Sở KH&CN Bắc Kạn đã báo cáo UBND tỉnh, Cục An toàn bức xạ và hạt nhân về sự cố trên. UBND tỉnh Bắc Kạn đã chỉ đạo các đơn vị có liên quan phối hợp với Cục An toàn bức xạ và hạt nhân tìm kiếm nguồn phóng xạ bị mất.

Đây không phải là lần đầu tiên ở Việt Nam xảy ra sự cố mất nguồn phóng xạ. Gần đây nhất, tháng 03/2015, nhà máy thép Pomina 3 (Bà Rịa – Vũng Tàu) cũng bị mất nguồn phóng xạ dùng để đo mức thép Co-60. Trước đó, vào tháng 09/2014, một công ty tại TP Hồ Chí Minh cũng bị lấy cắp thiết bị chụp ảnh NDT có chứa nhiều chất phóng xạ, trong đó có chất Iridium 192 có thể gây nhiễm độc và chết người.

Có thể nói chỉ mới trong gần nửa tháng đã liên tiếp xảy ra những sự cố môi trường có tính chất nghiêm trọng trên địa bàn cả nước, đã dấy lên mối lo ngại về an toàn môi trường. Vì vậy, nếu không có những biện pháp kiểm tra, kiểm soát liên tục nhằm bảo đảm an ninh môi trường thì mãi mãi chúng ta chỉ có thể bất lực “chạy theo sau” để khắc phục sự cố sau khi nó đã xảy ra.