Bạc triệu một ký mật ong đá

Tảng mật ong hóa đá khá to được bày bán tại một gian hàng dược liệu

Ông Đại tỏ ra thích thú: "Tôi chưa dùng bao giờ nhưng nghe nói, loại mật này rất hiếm, không phải muốn mua là có. Mật kết tinh lâu năm nên có nhiều giá trị về dinh dưỡng và chữa bệnh".

Sản phẩm “mật ong hóa đá” xuất hiện trên thị trường gần đây khiến nhiều người tiêu dùng tò mò bởi cả tên gọi cũng như công dụng được quảng cáo. Tại cửa hàng chuyên kinh doanh dược liệu ở Q.Hoàng Mai (Hà Nội), nhân viên cửa hàng giới thiệu với chúng tôi một khối rắn như đá, có màu vàng, óng ánh.

Nếu không biết trước, có lẽ sẽ nhiều người lầm tưởng, đây là một loại… đá phong thủy dùng để trang trí trong nhà. Tảng mật ong hóa đá có kích cỡ lớn, ước chừng nặng trên 20kg. Theo nhân viên cửa hàng, đây là mặt hàng quý hiếm bởi chỉ nhờ “may rủi”, người dân bản địa mới có thể tìm thấy chúng trên các ngọn núi đá tại Hà Giang.

Loại mật này còn được quảng cáo như một loại thần dược bởi có khả năng trị ho, tốt cho đường tiêu hóa, chữa dạ dày, ngăn chặn lão hóa, chữa thấp khớp… Cũng bởi được cho là hiếm và công dụng như vậy nên giá mật ở đây lên tới một triệu đồng/kg.

Điều đặc biệt, xung quanh tảng mật ong này vẫn bao phủ một lớp rêu đã ngả màu. “Chúng tôi cũng không biết được độ tuổi của tảng mật ong này, mất bao nhiêu lâu để mật ong đóng đá. Nhưng khi lấy xuống, rêu đã bao phủ tảng mật”, anh nhân viên cho hay.

Để sử dụng “mật ong hóa đá”, người ta phải tán nhỏ mật ong thành bột để hòa tan trong nước ấm. Theo bà Lương Thị Hội - chủ cửa hàng thuốc tại Hà Giang, cách đơn giản hơn để sử dụng mật đá là chỉ cần bỏ vào miệng ngậm, nhai như kẹo đường.

“Cho trẻ em ngậm một chút bột mật ong hóa đá mỗi ngày, có thể phòng ho và chữa ho hiệu quả. Nếu dùng mật này với thuốc lá chữa đau dạ dày thì 100% sẽ khỏi hoàn toàn”, bà Hội nói về loại mật được bà xem như “tinh túy của đất trời”.

Loại mật này có vị ngọt rất nhẹ và thanh. Khi pha vào nước ấm, phải đánh rất lâu mật mới có thể hòa tan. Tuy nhiên, mật hóa đá không thơm như mật ong thường, thậm chí không có mùi hương nên có phần kém hấp dẫn.

Tiến sĩ Phùng Hữu Chính - nguyên Giám đốc Trung tâm nghiên cứu và phát triển ong Việt Nam (Chủ nhiệm dự án Bảo tồn và phát triển loài ong đá Apis laboriosa ở các tỉnh Tây Bắc Việt Nam) cho biết, mật ong hóa đá là hiện tượng hiếm gặp của tự nhiên. Loại mật này được tạo ra bởi giống ong đá quý hiếm có tên khoa học Apis laboriosa, một trong sáu loại ong cho mật có tại Việt Nam.

Mật ong hóa đá hình thành trên cơ chế mật ong kết tinh ngay trong tổ, do tỷ lệ đường trong mật hoa lấy về lớn, khiến quá trình kết tinh nhanh. Tỷ lệ nước trong mật thấp vì mật đậm đặc. Điều kiện quyết định để xảy ra hiện tượng này là thời tiết lạnh 8-200 C và độ ẩm không khí thấp dưới 65%.

Tại Việt Nam, mật ong hóa đá thường xuất hiện ở vùng núi Si Ma Cai hoặc Mường Khương (đều thuộc tỉnh Lào Cai), trên những vách núi cao 1.200m. Do mật ong cứng như đá, các loài côn trùng hoặc động vật không ăn được nên mật tồn tại qua nhiều năm, trời mưa làm cho bụi đất bám vào.

Nói về công dụng của mật ong hóa đá, tiến sĩ Phùng Hữu Chính phân tích: “Mặc dù lượng đường trong mật ong cao nhưng công dụng của mật - chủ yếu là chữa bệnh, không phụ thuộc vào tỷ lệ này mà được đánh giá từ loại hoa mà ong hút mật. Hoa có dược liệu càng cao, mật càng giá trị. Vì vậy, loại mật này cũng không khác với mật ong rừng chúng ta vẫn biết. Thậm chí, mật để lâu thì công dụng lại giảm đi do không được bảo quản tốt, bị tác động của các điều kiện tự nhiên. Giá thành cao được xem là... chi phí của niềm tin vì được tạo ra 100% từ hoa rừng”.