Tích cực triển khai hiệu quả các nghị quyết, quy định pháp luật về bảo vệ môi trường

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu chỉ đạo Hội nghị Môi trường toàn quốc lần thứ IV

Bảo vệ môi trường vừa là mục tiêu vừa là nội dung cơ bản của phát triển bền vững. Ngày nay, BĐKH, ONMT, an ninh năng lượng, an ninh nguồn nước… đã trở thành những vấn đề toàn cầu, mà không một quốc gia nào có thể tự giải quyết được. Nhận thức rõ vai trò, ý nghĩa của BVMT, Đảng, Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách lớn đối với vấn đề quan trọng này. Hội nghị Trung ương 7, Khóa XI đã ban hành Nghị quyết về chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên, BVMT.

Nhìn lại 5 năm qua, tôi vui mừng nhận thấy công tác BVMT đã đạt được những kết quả tích cực: Hệ thống cơ chế chính sách, pháp luật đã được rà soát, bổ sung, không ngừng hoàn thiện; tổ chức bộ máy QLNN từ Trung ương đến địa phương tiếp tục được kiện toàn, năng lực quản lý được cải thiện đáng kể; đầu tư từ ngân sách cho BVMT đã được quan tâm hơn, tăng dần qua từng năm (tổng chi sự nghiệp môi trường năm 2015 là 11.400 tỷ đồng, tăng gần gấp đôi so với năm 2010 (6230 tỷ đồng)); các công cụ, biện pháp QLNN về TNMT được áp dụng và bước đầu phát huy hiệu quả; công tác thanh tra, kiểm tra BVMT tiếp tục được đẩy mạnh, kiên quyết xử lý những cơ sở gây ONMT nghiêm trọng và đạt chỉ tiêu hằng năm do Quốc hội đề ra; một số dự án xử lý chất thải, khắc phục ô nhiễm và cải thiện môi trường được đầu tư; tỷ lệ chất thải rắn được thu gom tăng qua các năm; công tác bảo tồn thiên nhiên và ĐDSH được chú trọng; hợp tác quốc tế được đẩy mạnh, tăng thêm công nghệ, kỹ thuật tiên tiến, nguồn lực quan trọng để BVMT.

Bên cạnh những kết quả đạt được, chúng ta cũng cần thẳng thắn thấy rõ những hạn chế, yếu kém trong công tác BVMT, như: Ô nhiễm, suy thoái môi trường vẫn tăng ở một số khu vực, gây ảnh hưởng tới phát triển KT-XH; TNTN vẫn còn bị khai thác quá mức, thiếu bền vững; nhiều cơ chế, chính sách, pháp luật về BVMT còn chồng chéo, trùng lắp, tính khả thi chưa cao, thực thi pháp luật chưa nghiêm; đội ngũ cán bộ quản lý môi trường còn thiếu về số lượng, hạn chế về chuyên môn, nghiệp vụ; chưa phát huy tốt vai trò của cộng đồng, của các tổ chức quần chúng trong việc giám sát thực thi pháp luật về BVMT; VPPL về BVMT ngày càng tinh vi, nghiêm trọng.

Trong Báo cáo tổng kết của Hội nghị (trang 39) có nêu cảnh báo của các chuyên gia môi trường quốc tế, trong 10 năm tới GDP của Việt Nam có thể tăng gấp đôi, nhưng nếu không quan tâm đúng mức, thì ONMT sẽ tăng gấp 3 lần so với hiện nay; thậm chí đến năm 2025 có thể gấp 4 đến 5 lần; tính trung bình GDP cứ tăng 1% thì thiệt hại do ONMT sẽ làm mất đi 3% GDP. Đây là cảnh báo rất cần quan tâm khi trên thực tế vẫn còn tình trạng coi trọng các lợi ích kinh tế trước mắt hơn nhiệm vụ BVMT bền vững lâu dài.

Để làm tốt công tác BVMT trong thời gian tới và để BVMT trở thành một nội dung quan trọng trong đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng phát triển bền vững, bảo vệ sức khỏe và thể chất của giống nòi, Bộ TN&MT cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ quan trọng sau đây:

Một là, triển khai hiệu quả Nghị quyết Đại hội Đảng XII sắp tới, các Nghị quyết Trung ương, quy định pháp luật về BVMT như: Nghị quyết Trung ương 7 khóa XI về “Chủ động ứng phó với BĐKH, tăng cường quản lý tài nguyên và BVMT” (2013), Luật BVMT (2014), Nghị định số 18/2015/NĐ-CP…  Hoàn thiện hệ thống các văn bản hướng dẫn thi hành Luật BVMT 2014; sửa đổi Luật ĐDSH và các luật có liên quan nhằm thực hiện tốt hơn công tác bảo tồn thiên nhiên và ĐDSH.

Hai là, đẩy mạnh truyền thông về ý thức trách nhiệm tuân thủ pháp luật, tham gia BVMT trong cộng đồng, người dân và doanh nghiệp. Xây dựng và phát triển xã hội văn minh, người dân có lối sống, cách ứng xử thân thiện với môi trường.

Ba là, tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy và tăng cường năng lực quản lý của đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là ở các địa phương, cấp huyện, xã, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác QLNN về BVMT.

Bốn là, tăng cường đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư cho BVMT. Ưu tiên vốn đầu tư phát triển, vốn vay, ODA để giải quyết các vấn đề môi trường bức xúc, tồn tại kéo dài, ảnh hưởng đến đời sống, sức khỏe của người dân. Huy động hiệu quả nguồn lực trong xã hội; khuyến khích xã hội hóa, đầu tư theo hình thức hợp tác công tư, nhất là về thu gom, xử lý chất thải rắn, nước thải sinh hoạt tập trung. Sớm thành lập các quỹ BVMT để có thể chủ động nguồn vốn giải quyết các vấn đề môi trường.

Năm là, đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ trong ứng phó với BĐKH, quản lý tài nguyên và BVMT. Thúc đẩy đổi mới công nghệ sản xuất tiết kiệm năng lượng, sử dụng có hiệu quả tài nguyên, phát triển công nghiệp “các-bon thấp”. Chú trọng nâng cao thành tố môi trường trong cơ cấu giá trị của hàng hóa, dịch vụ, hình thành các sản phẩm “xanh”, dịch vụ “xanh” thân thiện với môi trường. Hạn chế đầu tư vào các ngành, lĩnh vực sản xuất gây ô nhiễm, tác động xấu lên môi trường. Thận trọng trước nguy cơ nước ta trở thành bãi thải công nghệ lạc hậu của các nước phát triển.

Sáu là, Phát huy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công cụ đánh giá môi trường chiến lược, cơ sở dữ liệu môi trường để dự báo, phòng ngừa các nguồn gây ô nhiễm, tác động xấu lên môi trường. Đẩy mạnh công tác thanh tra, xử lý nghiêm các hành vi VPPL, quy chuẩn về BVMT, gây ONMT nghiêm trọng. Kiểm soát chặt nguồn phát sinh, việc lưu giữ, vận chuyển và xử lý chất thải nguy hại không để tái gây ONMT.

Bảy là, chủ động hợp tác, hội nhập quốc tế tranh thủ nguồn lực cho công tác BVMT. Coi trọng việc thực hiện các cam kết quốc tế, nỗ lực thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc phù hợp với điều kiện của nước ta. Việt Nam là thành viên, đối tác có trách nhiệm trong nỗ lực chung giải quyết các vấn đề môi trường toàn cầu.

Bảo vệ môi trường là vấn đề toàn cầu, đòi hỏi sự chung tay của mỗi quốc gia, tổ chức và mỗi người dân chúng ta. Thay mặt Chính phủ Việt Nam, Tôi xin gửi lời cảm ơn và mong tiếp tục nhận được sự hợp tác, hỗ trợ hiệu quả hơn nữa của các Cơ quan Liên Hợp Quốc, Ngân hàng Thế giới, các quốc gia, các tổ chức và bạn bè quốc tế trong thời gian tới đối với vấn đề hết sức quan trọng này. Việt Nam cũng sẵn sàng hợp tác, đóng góp tích cực cùng cộng đồng quốc tế để giữ gìn môi trường mãi xanh của thế giới chúng ta.