Lâm Đồng: Nỗi lo an toàn hồ, đập trong mùa mưa lũ

Lo an toàn hồ, đập trong mùa mưa lũ -Ảnh minh họa: IE

Hồ chứa nước Đạ Tô Tông (xã Phúc Thọ, huyện Lâm Hà) là nguồn dự trữ và cấp nước quan trọng cho địa phương. Theo thiết kế, hồ có dung tích 2 triệu mét khối, cung cấp nước tưới cho khoảng 450 ha đất nông nghiệp trong vùng. Được xây dựng từ thập niên 80 của thế kỷ trước, đến nay công trình này đã bị xuống cấp nghiêm trọng. Phần đập tràn bị nứt gãy, xuất hiện nhiều vết thẩm thấu và nước chảy thành dòng lớn qua các vết nứt ở thân đập. Phần thân đập dài 165m cũng bị sụt lún nhiều chỗ, vết thấm khắp nơi. Hiện đã vào mùa mưa, nước từ thượng nguồn đổ về với dung lượng lớn càng làm tăng nguy cơ mất an toàn đối với phần đập của hồ này. Ông Nguyễn Văn Hoàng (người dân xã Phúc Thọ) cho biết: Những vết thấm chảy thành dòng trên đập đã xuất hiện từ lâu. Cách đây hơn một tuần có người đưa máy xúc đến hạ thấp thân đập tràn nói là để xả nước sửa chữa đập nhưng đến nay vẫn chưa thấy quay lại làm tiếp.

Theo UBND xã Phúc Thọ, mới đây đơn vị quản lý đập là Trung tâm Quản lý và Khai thác công trình công cộng huyện Lâm Hà đã cho máy móc vào hạ thấp phần đập tràn hồ để hạ mực nước nhằm sửa chữa tạm thời. Tuy nhiên do mưa nhiều, nước đổ về lớn cộng với việc hạ thấp thân đập đã gây ngập một số diện tích cà phê dưới hạ lưu nên công việc phải tạm dừng.

Ngoài hồ Đạ Tô Tông, hồ Tân Rai (huyện Bảo Lâm), liên hồ Suối Đỉa – Cây Xoài (huyện Đơn Dương) cũng là những công trình đang xuống cấp nghiêm trọng, có nguy cơ mất an toàn cao. Những hồ này phục vụ tưới tiêu cho khoảng 400 – 555 ha cây trồng trên địa bàn. Hiện, phần thân đập dài 200m của hồ Tân Rai đang bị xuống cấp, nhiều chỗ nước thấm qua vai đập gây ẩm ướt dưới hạ lưu, tình trạng sạt lở cũng xuất hiện do nước chảy nhiều ở mang cống. Tương tự, thân đập liên hồ Suối Đỉa – Cây xoài có hiện tượng sụt lún, thấm, nứt nhiều nơi. Khu vực tràn xả lũ không đủ khẩu độ thoát lũ và bị nứt gãy, mái thượng lưu chưa được gia cố, sạt trượt tiềm ẩn những nguy cơ mất an toàn cao.

Lo an toàn hồ, đập trong mùa mưa lũ -Ảnh minh họa: IE

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Lâm Đồng, trên địa bàn tỉnh hiện có 43 công trình hồ chứa nước tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Trong đó, có 9 công trình bị hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng có nguy cơ mất an toàn cao, 15 công trình bị xuống cấp có nguy cơ mất an toàn và 13 hồ chứa bị hư hỏng ảnh hưởng đến sản xuất, 6 hồ chứa bị xuống cấp gây ảnh hưởng tới nhiệm vụ tưới tiêu, trữ nước. Nguyên nhân là do các hồ chứa trên được đưa vào khai thác đã lâu, qua thời gian đã bị bồi lắng khiến chất lượng suy giảm. Cùng với đó thì việc đầu tư chưa đồng bộ (như thiếu cống xả đáy, chưa gia cố mái thượng lưu, đập tràn chưa được kiên cố hoá…), sự tác động của con người (lấn chiếm trồng cây nông nghiệp, tự tiện đào đất bên đập…) càng khiến các công trình nhanh chóng xuống cấp, hư hỏng.

Trước thực trạng trên, tỉnh Lâm Đồng đã kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đưa 30 hồ chứa có nguy cơ mất an toàn trên địa bàn vào dự án sửa chữa với tổng kinh phí thực hiện là 578 tỷ đồng. Trong đó có 16 công trình được đề xuất sửa chữa từ năm 2014 và bổ sung thêm 14 công trình từ đầu năm 2015. Tuy nhiên, đến nay toàn tỉnh mới chỉ nâng cấp được bốn hồ chứa. Rất nhiều công trình bị mất an toàn nghiêm trọng cần xử lý khẩn cấp như hồ Tân Rai, hồ Đạ Tô Tông, liên hồ Suối Đỉa – Cây Xoài, hồ Đạ Sar… đã lập dự án nhưng vẫn chưa được bố trí kinh phí để thực hiện.

Ông Phan Công Ngôn, Chi cục trưởng Chi cục Thuỷ lợi tỉnh Lâm Đồng cho biết: Trước mùa mưa lũ hàng năm Chi cục đều đi khảo sát tất cả các hồ, đập trên địa bàn và lập danh sách những công trình mất an toàn nhưng có nhiều hồ chứa từ những năm trước đã cảnh báo thì năm nay vẫn nằm trong danh sách này. Điều đáng nói là trong khi chờ bố trí vốn để đầu tư nâng cấp thì nhiều đơn vị quản lý công trình hồ, đập lại phải mất kinh phí để xả bớt lượng nước trong hồ nhằm đảm bảo an toàn cho công trình trong mùa mưa lũ.