Bắc Kạn: Cần có giải pháp chống sạt lở, bảo vệ đất sản xuất

Nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn lại thấp thỏm nỗi lo mất ruộng vì sạt lở - Ảnh minh họa: TL -tinmoitruong.com.vn

Do chưa có kè chống xói lở nên khi mưa lớn, lũ lên cao sẽ kéo theo hàng nghìn mét khối đất, đá đổ xuống, vùi lấp lúa, ngô trong ruộng và gây sạt lở cả bờ ruộng của người dân. Nhiều diện tích ruộng đã từng bị đất cát vùi lấp trước đây, đến nay người dân vẫn chưa thể cải tạo để canh tác trở lại.

Huyện Bạch Thông (tỉnh Bắc Kạn) là địa phương có nhiều diện tích đất ruộng nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở. Những năm trước, vào mùa mưa nhiều diện tích đất ruộng đã bị vùi lấp, bờ ruộng bị sạt lở. Ông Đàm Mạnh Cường, Chủ tịch UBND xã Quân Bình (huyện Bạch Thông) cho biết: Do huyện chưa bố trí được kinh phí nên chưa thể xây kè chống xói lở. Nhiều diện tích đất ruộng của người dân vẫn nằm trong khu vực sạt lở cao khi mùa mưa bão đến. Theo thống kê của xã, hiện nay có hơn 2 ha đất bị vùi lấp, xói lở dẫn đến không thể canh tác và hơn 80 ha đất nằm trong vùng có nguy cơ sạt lở, điển hình như ở cánh đồng Nà Cầu, Nà Vắt, Nà Kè, Nà Lẹng.

Để khắc phục tình trạng này, một số nơi trên địa bàn huyện Bạch Thông đã được huyện cho xây dựng bờ kè như ở cánh đồng Nà Mòn với chiều dài hơn 300m, Nà Pò hơn 400m. Tuy nhiên do việc xây kè không đồng bộ nên chỉ khắc phục được tạm thời, còn những điểm khác tình trạng sạt lở vẫn xảy ra. Gia đình ông Hà Anh Tuấn ở thôn Nà Lẹng, xã Quân Bình là hộ bị mất nhiều ruộng nhất trong thôn vì sạt lở. Gia đình ông phải thuê máy xúc về để đắp bờ ruộng cao lên cho đất, cát khỏi tràn vào ruộng. Mỗi khi vào màu mưa lũ, nước lại chảy xiết "ăn" vào bờ ruộng của người dân và dần dần làm thay đổi dòng chảy. Nếu không được xây bờ kè sớm thì những diện tích đất ruộng của người dân ở gần bờ sông sẽ bị xói lở hết.

Đi dọc theo bờ các con sông Vi Hương, Lục Bình chảy qua địa phận huyện Bạch Thông, chúng tôi nhận thấy có rất nhiều điểm bị sạt lở, có điểm sạt vào một nửa ruộng của người dân. Dòng sông chảy xiết "ăn" sâu vào bờ ruộng tạo thành những vết nứt lớn, mỗi ngày lở một ít và chỉ cần có một cơn mưa lớn sẽ mang toàn bộ đất ruộng xuống sông, đất đá và cây cối sẽ tràn cả vào ruộng.

Cũng như người dân xã Quân Bình, người dân xã Nguyên Phúc (Bạch Thông) có ruộng nằm cạnh bờ sông cũng đang lo lắng ruộng canh tác của họ có nguy cơ bị vùi lấp do sạt lở. Những mảnh ruộng canh tác 2 vụ lúa của một số hộ dân thôn Pác Thiên, xã Nguyên Phúc trước đây, nay chỉ còn là những bãi đất đá bỏ hoang, không thể canh tác. Người dân cho biết, do ruộng nằm sát bờ sông nên trận lũ tháng 5 năm 2013 đã vùi lấp toàn bộ diện tích ruộng khoảng hơn 3,6 ha của các hộ dân. Hiện nay, diện tích này chỉ còn là bãi đất đá ngổn ngang, cỏ dại mọc um tùm.

Gia đình ông Triệu Đức Giáp, thôn Pác Thiên, xã Nguyên Phúc có 2 mảnh ruộng rộng hơn 4000m2 nay đã bị vùi lấp hết. Với diện tích canh tác còn lại gia đình ông chỉ có thể cải tạo để trồng ngô. Ông Phúc Giáp cho biết, chỉ cần thêm một trận lũ to, dòng sông sẽ chuyển dòng qua ngay diện tích ruộng mà người dân đang canh tác, đe dọa đến cuộc sống của người dân trong thôn. Cũng ở xã Nguyên Phúc, những hộ dân có ruộng tại cánh đồng Nà Kéo đang lo lắng mỗi khi có mưa to, bởi khả năng xảy ra sạt lở đất ruộng khiến lúa và hoa màu bị vùi lấp là rất lớn. Hiện nay dòng chảy đang từng ngày làm xói mòn diện tích ruộng bên bờ sông ở đây. Nếu không được xây dựng kè chống xói lở để bảo vệ thì 11 ha ruộng của cánh đồng Nà Kéo có nguy cơ rất lớn sẽ bị sạt lở, bị vùi lấp khi có lũ to.

Ngoài Bạch Thông ở một số huyện khác của tỉnh Bắc Kạn như Chợ Mới, Chợ Đồn, thành phố Bắc Kạn tình trạng sạt lở đất ruộng cũng xảy ra thường xuyên. Sạt lở đất ruộng ngoài sự tác động của thiên nhiên còn do việc khai thác cát trái phép làm thay đổi dòng chảy, "ăn" sâu vào bờ ruộng hai bên bờ sông.

Việc xây dựng kè chống xói lở cho những cánh đồng ở hai bên bờ sông là rất cần thiết để hạn chế thiệt hại do thiên tai gây ra đối với người dân ở nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn. Nhưng do kinh phí để xây bờ kè quá lớn nên người dân không thể thực hiện được. Các cấp, các ngành chức năng cần sớm có giải pháp để bảo vệ đất sản xuất, giúp người dân yên tâm canh tác, hạn chế tình trạng mất đất sản xuất.