Số phận của những con khỉ đằng sau các bức ảnh

Bức ảnh chụp con khỉ tại Vườn quốc gia Chư Mom Ray là một trong hơn 100 ảnh được anh Vỹ (33 tuổi, ở Đà Nẵng) giới thiệu qua Facebook để kêu gọi trả tự do cho loài động vật hoang dã.

Anh Vỹ gặp chú khỉ mặt đỏ này tại Vườn quốc gia Chư-Mom-Ray vào năm 2009. Con khỉ còn non tuổi bị dính bẫy độ một tuần, chi sau bị bẫy kẹp chặt, sưng lên, ruồi bu kín. Thấy người, con vật chỉ nhìn trơ trơ chứ không còn sức phản ứng nữa. Dù đã được giải thoát nhưng con khỉ khó lòng sống được vì thời tiết đang mưa và lạnh. Anh ngậm ngùi: "Nếu nó không qua khỏi, tôi mong nó được chết ở rừng".

Là người có thâm niên trong lĩnh vực bảo tồn đa dạng sinh học, anh Vỹ ý thức rõ về mức độ suy giảm đáng báo động của các loài động vật quý hiếm. 10 năm đi thực tế nghiên cứu ở Gia Lai, Kon Tum, Quảng Bình, Hà Tĩnh… anh chụp được 2.000 bức ảnh với 300 cá thể khỉ khác nhau.

Ăn ở giữa núi rừng nhiều hơn ở nhà, anh Trần Hữu Vỹ có tình yêu mãnh liệt với các loài khỉ. Ảnh: H.V.

Quyết định dùng số ảnh trên để kêu gọi bạn bè, người thân chung tay bảo vệ khỉ, anh Vỹ đã chọn 101 bức ảnh đặc sắc nhất để tập hợp thành chủ đề "Khi nào tôi được tự do?". Số ảnh này được anh lần lượt giới thiệu qua Facebook cá nhân từ tháng 9/2013. Mỗi khoảnh khắc trong bộ ảnh là một câu chuyện, một số phận riêng nhưng điểm chung nhất là phản ánh được nỗi đau bị "cầm tù" của loài khỉ.

Ngoài chú khỉ mặt đỏ sắp chết, anh vẫn nhớ một con khỉ đuôi lợn bị người dân xích cổ tại Kon Tum, hay hình ảnh chi trước của con khỉ mặt đỏ khác đang bị hoại tử vì dính bẫy nhiều ngày ở huyện Mang Yang (tỉnh Gia Lai). 

Anh Vỹ cho hay khi đăng tải những bức ảnh đầu tiên, lượng người quan tâm còn ít. Từ ảnhthứ 15 trở đi, nhiều bạn bè đã bày tỏ suy nghĩ, chia sẻ tấm ảnh cho người khác. Một thành viên có nickname Giao Anh chia sẻ cảm xúc khi nhìn thấy diện mạo chú khỉ mặt đỏ bị mắc bẫy trong rừng Ngọc Hồi (tỉnh Kon Tum): "Đây là bức hình gây ấn tượng cho mình nhất. Nhìn như một đứa trẻ co ro và cô độc. Cái cảm giác sợ hãi và lạnh lẽo bao trùm không gian tối của bức ảnh. Tương lai của khỉ nhỏ như chính màn đêm đen bao bọc lấy nó".

Sau mỗi bức ảnh, anh Vỹ còn cung cấp thêm nhiều thông tin: tên khoa học, tên Latinh để giúp người bình thường có thể nhận dạng, phân biệt được 5 loài khỉ và một phân loài đang sinh sống ở Việt Nam. Anh cũng chia sẻ quy định pháp luật về bảo tồn khỉ, đặc điểm sinh học, sinh thái học, tập tính của khỉ để mọi người biết cách chăm sóc, sơ cứu ban đầu trong trường hợp khẩn cấp phải cứu hộ khỉ.

Con khỉ mặt đỏ này bị nhốt trong lồng sắt, đã 3 năm trôi qua kể từ ngày được chụp ảnh. Ảnh: T.H.V.

Bạn bè của anh Vỹ cũng bày tỏ sự phân vân về số phận của những con khỉ sau khi được giải cứu. Nick name Tran Anh Huong thắc mắc: "Sau khi bàn giao những con vật này, chúng sẽ được chuyển tới đâu và các bước để chúng về với tự nhiên như thế nào? Liệu đường về nhà có an toàn hơn hay sống trong ngục tù vậy thì may ra còn giữ được tính mạng".

Tác giả của những bức ảnh đề xuất các phương án tối ưu để bảo vệ khỉ, đồng thời cung cấp địa chỉ đường dây nóng của Trung tâm Giáo dục thiên nhiên (ENV) và một số đơn vị cứu hộ để giải cứu cho các chú khỉ vô tội.

Một chú khỉ bị thương ở chi trước. Ảnh: T.H.V.

Ngoài việc sử dụng Facebook, dự định tiếp theo của anh Vỹ là xây dựng thư viện ảnh khỉ với không gian mở, phục vụ nhiều người xem. Anh mong muốn tập hợp những người yêu khỉ để thành lập câu lạc bộ cùng nhau trao đổi, chia sẻ thông tin xoay quanh vấn đề bảo tồn loài linh trưởng này.